Hoe Rusland via de Noordzee sancties omzeilt | Deel 1/2 | Zembla

Een smokkelnetwerk van honderden olietankers vaart met Russische olie door de Noordzee. Hét exportproduct waarmee Poetin de oorlog met Oekraïne financiert en dat tot op de dag van vandaag onbelemmerd doorgang vindt door Hollandse wateren. Het valt vrijwel niet te achterhalen van wie deze risicovolle, roestige schepen zijn. Maar ze hebben een onduidelijke verzekering en zijn beladen met vele miljoenen tonnen gesanctioneerde handelswaar.

Uit maandenlang dataonderzoek van Zembla is gebleken dat in de eerste helft van dit jaar 437 keer een tanker met Russische olie de Nederlandse Noordzeekust gepasseerd. Dat zijn twee tot drie schepen per dag, waarmee Vladimir Poetin de door het Westen opgelegde oorlogssancties omzeilt. Zembla bracht de omvang van deze zogenaamde schaduwvloot in kaart. Het gaat om veelal oude en slecht onderhouden schepen met schimmige eigendomsconstructies waarvan onduidelijk is of ze verzekerd zijn.

“Het is een ramp in wording. Het is niet de vraag of er iets misgaat, maar wanneer”, aldus de Rus Vladimir Milov, dissident en in 2002 een half jaar lang viceminister van Energie onder Poetin. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei noemt de situatie ‘onwenselijk’ maar stelt op open zee niet te kunnen ingrijpen.

Uit het dataonderzoek van Zembla blijkt verder dat de Russische tankers uiteindelijk vaak doorvaren naar raffinaderijen in Turkije, India en China. In deze landen, die niet meedoen aan de sancties, wordt de Russische olie verwerkt tot producten als diesel, benzine en vliegtuigbrandstof. Die producten worden daarna legaal in Nederland geïmporteerd.

Zembla werkte tijdens het onderzoek samen met het Center for Research and Energy on Clean Air (CREA). Een NGO, die de Europese Unie adviseert op het gebied van sanctieontduiking. Vaibhav Raghunandan van CREA: “Nederland is binnen de EU de op een na grootste importeur van producten van deze raffinaderijen en specifiek van raffinaderijen in Turkije.” CREA berekende onder meer dat een Turkse raffinaderij het afgelopen half jaar allerlei producten naar Nederland geëxporteerd heeft die voor maar liefst 98 procent zijn gemaakt van Russische olie. De NGO becijferde verder dat de Nederlandse import vanuit Turkije, China en India in de eerste helft van dit jaar de Russische staatskas indirect 650 miljoen euro opleverde.

Milov geeft aan dat deze inkomsten van groot belang zijn voor het Kremlin: “Je kunt wel stellen dat elk vat olie dat gekocht, verwerkt en verhandeld wordt als geraffineerd product bijdraagt aan de financiering van de oorlog. Zonder dat had Poetins oorlogsmachine niet verder kunnen opereren. Het is dus bloedgeld, in letterlijke zin.”

Onderzoek door: Jan van Lieshout en Rob Meekes.

Kijk de volledige uitzending terug via NPOStart: https://npo.nl/start/serie/zembla/sei...

Abonneer je op ons kanaal: http://bit.ly/ZEMBLA_BNNVARA

Luister onze onderzoeksverhalen in onze podcast:
Spotify podcast: https://spoti.fi/2UBbCQ6
Apple podcast: https://apple.co/3wVX4ZA

Volg ons ook hier:
Instagram:   / zembla_bnnvara  
Facebook:   / zembla.tv  
Twitter:   / zembla  
LinkedIn:   / zembla-bnnvara