ស្រណោះណាស់ ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ ខេត្តព្រះវិហារ

ពិតណាស់! ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ (ឬ ព្រះខ័ននៅកំពង់ស្វាយ) គឺជាក្រុមប្រាសាទដ៏ធំសម្បើម និងមានសារៈសំខាន់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ទ្រង់មានជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ។ នេះជាប្រវត្តិសង្ខេបរបស់ប្រាសាទនេះ ដោយផ្តោតលើរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គ៖
ឈ្មោះ និងទីតាំង៖
ឈ្មោះ៖ ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ (Preah Khan of Kompong Svay) ដើម្បីសម្គាល់ពីប្រាសាទព្រះខ័ននៅតំបន់អង្គរ។ ជួនកាលគេហៅថា បាកាន (Bakan)។

ទីតាំង៖ ស្ថិតនៅក្នុងភូមិរំចេក ឃុំរណសិរ្ស ស្រុកសង្គមថ្មី (អតីតស្រុកកំពង់ស្វាយ) ខេត្តព្រះវិហារ។ វាជាប្រាសាទមួយដែលស្ថិតនៅដាច់ស្រយាល បើប្រៀបធៀបទៅនឹងក្រុមប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរ។

ប្រវត្តិទូទៅ និងការកសាង៖

សម័យមុនព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧៖

ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ មិនមែនត្រូវបានកសាងឡើងទាំងស្រុងដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ តែមួយព្រះអង្គនោះទេ។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថា ទីតាំងនេះមានការតាំងទីលំនៅ និងការសាងសង់ប្រាសាទតាំងពីមុនរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គទៅទៀត។

គេជឿថា ការសាងសង់ដំបូងៗអាចចាប់ផ្ដើមតាំងពីសតវត្សទី១០ ឬទី១១ ក្រោមរជ្ជកាលព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ ដែលមានការគោរពបូជាបែបព្រហ្មញ្ញសាសនា។

តំបន់នេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាមជ្ឈមណ្ឌលឧស្សាហកម្មដែកដ៏សំខាន់មួយនាសម័យអង្គរ ដោយសារមានរ៉ែដែកច្រើន។

រជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ (ចុងសតវត្សទី១២ ដល់ដើមសតវត្សទី១៣ ប្រហែលឆ្នាំ ១១៨១-១២១៨ នៃគ.ស)៖

ការពង្រីក និងការកសាងបន្ថែមដ៏ធំសម្បើម៖ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ បានធ្វើការពង្រីក និងកសាងបន្ថែមយ៉ាងធំធេងនៅប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ ធ្វើឲ្យប្រាសាទនេះក្លាយជារាជធានី ឬមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល និងសាសនាដ៏សំខាន់មួយនៅភូមិភាគខាងកើតនៃចក្រភពអង្គរ។

ស្នាព្រះហស្ថរបស់ព្រះអង្គ៖

រចនាបថបាយ័ន៖ គេឃើញមានសំណង់ជាច្រើនដែលសាងសង់ក្នុងរចនាបថបាយ័ន ដែលជាលក្ខណៈពិសេសនៃរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គ ដូចជា ប៉មមុខបួន (ទោះបីមិនច្រើនដូចប្រាសាទបាយ័ន) និងចម្លាក់អប្សរា ទ្វារបាល ជាដើម។

ការផ្លាស់ប្តូរទៅព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន៖ ដូចនៅតាមប្រាសាទផ្សេងៗទៀតដែលព្រះអង្គបានកសាង ឬជួសជុល ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយក៏បានប្រែមកជាមជ្ឈមណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយានដ៏សំខាន់មួយដែរ។ គេរកឃើញមានរូបបដិមាព្រះពោធិសត្វលោកេស្វរៈ និងព្រះនាងប្រាជ្ញាបារមី។

កំពែង និងគោបុរៈ៖ ប្រាសាទនេះមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញច្រើនជាន់ ដែលកំពែងខាងក្រៅមានទំហំធំមហិមា (ប្រហែល ៥គីឡូម៉ែត្របួនជ្រុង) បង្ហាញពីទំហំ និងសារៈសំខាន់នៃទីក្រុងបុរាណនេះ។ គោបុរៈ (ក្លោងទ្វារ) ចូលទៅកាន់តួប្រាសាទ ក៏ត្រូវបានតុបតែងលម្អតាមរចនាបថសម័យព្រះអង្គដែរ។

ធម្មសាលា និងមន្ទីរពេទ្យ៖ តាមរយៈសិលាចារឹកផ្សេងៗ គេដឹងថាព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ បានកសាង "ធម្មសាលា" (ផ្ទះសំណាក់សម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរ) និង "អរោគ្យសាលា" (មន្ទីរពេទ្យ) ជាច្រើននៅទូទាំងចក្រភព។ គេជឿថា ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយក៏អាចមានសំណង់ទាំងនេះនៅជុំវិញបរិវេណរបស់ខ្លួនដែរ ក្នុងនាមជាមជ្ឈមណ្ឌលធំមួយ។

បារាយណ៍ (បារាយណ៍មេបុណ្យ)៖ មានបារាយណ៍ធំមួយនៅក្បែរនោះ (បារាយណ៍ព្រះខ័ន ឬបារាយណ៍មេបុណ្យ) ដែលមានប្រាសាទមេបុណ្យ (មានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងប្រាសាទនាគព័ន្ធនៅអង្គរ) នៅចំកណ្តាល ដែលទំនងជាត្រូវបានកសាង ឬជួសជុលឡើងវិញក្នុងរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គ។

សារៈសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រ៖ ទីតាំងរបស់ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ ស្ថិតនៅលើផ្លូវបុរាណតភ្ជាប់ពីរាជធានីអង្គរទៅកាន់តំបន់ភាគខាងកើត និងទៅកាន់នគរចម្ប៉ា។ វាក៏អាចជាមូលដ្ឋានទ័ព និងជាមជ្ឈមណ្ឌលផ្គត់ផ្គង់ដ៏សំខាន់មួយផងដែរ ជាពិសេសក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានរ៉ែដែក។

ក្រោយរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧៖

ប្រាសាទនេះទំនងជានៅតែបន្តមានសារៈសំខាន់មួយរយៈក្រោយរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គ ប៉ុន្តែក្រោយមកក៏ត្រូវបានបោះបង់ចោលបន្តិចម្តងៗស្របពេលជាមួយនឹងការធ្លាក់ចុះនៃចក្រភពអង្គរ។

ដោយសារតែទីតាំងដាច់ស្រយាល វាត្រូវបានរុក្ខជាតិដុះគ្របដណ្តប់ និងមិនសូវមានគេស្គាល់រហូតដល់សម័យទំនើប។

លក្ខណៈពិសេសផ្សេងទៀត៖

ក្រុមប្រាសាទ៖ មិនមែនមានត្រឹមតែប្រាសាទកណ្តាលមួយទេ តែជាក្រុមប្រាសាទធំៗជាច្រើន រួមមាន ប្រាសាទកណ្តាល (Preah Khan), ប្រាសាទព្រះថ្កោល (Preah Thkol), ប្រាសាទព្រះដំរី (Preah Damrei) ដែលមានរូបដំរីធំៗ និងប្រាសាទតូចៗជាច្រើនទៀត។

សិលាចារឹក៖ គេបានរកឃើញសិលាចារឹកមួយចំនួននៅទីនេះ ដែលផ្តល់ព័ត៌មានសំខាន់ៗអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការគោរពបូជា។

សរុបមក៖

ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធ្វើឲ្យប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏ធំ និងរុងរឿងមួយ។ តាមរយៈការពង្រីក ការកសាងបន្ថែមក្នុងរចនាបថបាយ័ន និងការប្រែក្លាយវាទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន ប្រាសាទនេះគឺជាសក្ខីភាពមួយទៀតនៃស្នាព្រះហស្ថដ៏មហិមារបស់ព្រះអង្គក្នុងការកសាង និងគ្រប់គ្រងចក្រភពខ្មែរដ៏ធំធេង។ ទោះបីជាផ្នែកខ្លះនៃប្រាសាទមានអាយុកាលមុនរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គក៏ដោយ ក៏ព្រះអង្គបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមយ៉ាងជ្រាលជ្រៅបំផុតនៅទីនេះ។

Ep1- #ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង [1863-1953] - #ត្រៀមបាក់ឌុប - #សំនួរចម្លើយប្រវត្តិវិទ្យាទី១២៖   • Ep1- #ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង [18...  
Ep2- #ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង [1863-1953] - #ត្រៀមបាក់ឌុប - #សំនួរចម្លើយប្រវត្តិវិទ្យាទី១២៖    • Ep2- #ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង [18...  
Ep3- #ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង [1863-1953] - #ត្រៀមបាក់ឌុប - #សំនួរចម្លើយប្រវត្តិវិទ្យាទី១២៖​   • Ep3- #ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង [18...  
Ep4- #ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង [1863-1953] - #ត្រៀមបាក់ឌុប - #សំនួរចម្លើយប្រវត្តិវិទ្យាទី១២៖    • Ep4- #ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង [18...  
----------------------------------
[ @SuongChannyTV ] ជាមិត្តរបស់អ្នក