ฎีกา InTrend Ep.94 เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาขอออกหมายบังคับคดีกับบุคคลภายนอกที่เข้าเป็นลูกหนี้ร่วมใน....

ฎีกา InTrend Ep.94 เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาขอออกหมายบังคับคดีกับบุคคลภายนอกที่เข้าเป็นลูกหนี้ร่วมในสัญญาประนีประนอมฯ ที่ศาลพิพากษาตามยอมได้หรือไม่
The Host : กองสารนิเทศและประชาสัมพันธ์ สำนักงานศาลยุติธรรม
Guest Host : สรวิศ ลิมปรังษี
ที่ปรึกษา : วิญญู พิชัย,สรวิศ ลิมปรังษี,ณัฐสิมา อนันทนุพงศ์
Show Creator : ศณิฏา จารุภุมมิก
Episode Producer & Editor : ศณิฏา จารุภุมมิก, ปนัสยา ชื่นอุระ
Sound Designer & Engineer : กฤตภาส ทองแจ้ง, กิติชัย โล่สุวรรณ
Coordinator & Admin : สุภาวัชร์ ดลมินทร์, โสรัตน์ ไวศยดำรง
Art Director : สุภาวัชร์ ดลมินทร์,กนกกูล วสยางกูร
Webmaster : ผุสชา เรืองกูล, วชิระ โรจน์สุธีวัฒน์

ตามปกติแล้วคำพิพากษาและผลของคดีย่อมผูกพันเฉพาะคู่ความเป็นสำคัญ จะมีผลผูกพันบุคคลภายนอกได้แต่เฉพาะกรณีเท่าที่กฎหมายกำหนดไว้เท่านั้น เช่น คำพิพากษาเกี่ยวกับฐานะของบุคคลหรือกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สิน แต่อาจมีปัญหาเกิดขึ้นได้ว่าหากบุคคลภายนอกบางคนได้เข้าไปเกี่ยวข้องกับคดีขึ้นมาแล้วจะมีผลทำให้การบังคับคดีตามคำพิพากษาไปถึงบุคคลเหล่านั้นได้มากน้อยเพียงใด ปัญหาที่จะนำมากล่าวถึงในตอนนี้จะเป็นกรณีที่บุคคลภายนอกตกลงเข้าเป็นลูกหนี้ร่วมในสัญญาประนีประนอมยอมความที่ศาลพิพากษาตามยอม หากผิดนัดชำระหนี้ เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจะขอให้ศาลออกหมายบังคับคดีกับบุคคลภายนอกนั้นได้หรือไม่
นายจันทร์ถูกนายอังคารฟ้องให้ชำระหนี้เงินกู้ยืมที่นายจันทร์ได้กู้ไปจำนวน 2,000,000 บาท ในระหว่างการพิจารณาคดีของศาลมีการไกล่เกลี่ย นายจันทร์ตกลงที่จะผ่อนชำระคืนเงินจำนวนดังกล่าวให้แก่นายอังคารภายใน 3 ปี แต่ด้วยความที่นายอังคารไม่เชื่อใจว่านายจันทร์จะชำระหนี้ให้แก่ตนได้ครบ เพราะก่อนหน้านี้ก็เคยมีปัญหาผิดนัดชำระหนี้มาก่อนแล้ว จนเป็นเหตุให้ต้องฟ้องร้องเป็นคดีกัน นายจันทร์จึงได้ขอให้นายพุธซึ่งเป็นพี่ชายของตนเองมาลงชื่อยอมเป็นลูกหนี้ร่วมในสัญญาประนีประนอมยอมความด้วย นายอังคารจึงยอมตกลงด้วย ศาลได้มีคำพิพากษาตามยอมตามเงื่อนไขดังกล่าว
ต่อมานายจันทร์ผิดนัดชำระหนี้ตามสัญญาประนีประนอมยอมความ นายอังคารจึงขอให้ศาลออกหมายบังคับคดีกับนายจันทร์และนายพุธ
นายพุธโต้แย้งว่าตนไม่ได้เป็นคู่ความในคดี ศาลจึงไม่อาจออกหมายบังคับคดีได้ หากนายอังคารประสงค์จะบังคับตามสัญญาดังกล่าวจะต้องไปฟ้องร้องเป็นคดีใหม่
ตามปกติแล้ว คำพิพากษาในคดีใดย่อมมีผลผูกพันเฉพาะคู่ความในคดีเท่านั้น ในกรณีที่กฎหมายกำหนดให้มีผลโดยเฉพาะไปถึงบุคคลภายนอกเช่น กรณีของคำพิพากษาที่แสดงฐานะของบุคคลหรือกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินก็เป็นกรณีที่ไม่ได้มีการบังคับโดยตรงกับบุคคลภายนอก เพียงแต่มีผลทำให้บุคคลภายนอกต้องยอมรับผลของคำพิพากษาเท่านั้น
แต่ในกรณีของนายพุธนี้จะเป็นกรณีที่นายอังคารประสงค์จะให้บังคับกับทรัพย์สินของนายพุธโดยตรง เพราะหากมีการออกหมายบังคับคดีแล้วย่อมมีผลทำให้นายอังคารมีสิทธินำเจ้าพนักงานบังคับคดีไปยึดทรัพย์สินของนายพุธมาขายทอดตลาดเพื่อนำเงินไปชำระหนี้ให้แก่นายอังคารได้
ในการขอให้บังคับคดีนี้เดิมในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 271 ได้กำหนดไว้เพียงว่าถ้าหากคู่ความหรือบุคคคลซึ่งเป็นฝ่ายแพ้คดีไม่ปฏิบัติตามคำพิพากษา เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งเป็นผู้ชนะคดีมีสิทธิขอให้บังคับคดีได้ ทำให้เข้าใจได้ว่ากฎหมายประสงค์จะให้บังคับเฉพาะคนที่เป็นคู่ความหรือผู้ที่ศาลตัดสินให้แพ้คดีโดยตรงเท่านั้น
แต่เมื่อมีการแก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งใหม่ กรณีดังกล่าวนี้ได้กำหนดไว้ในมาตรา 274 ซึ่งได้กำหนดถึงบุคคลที่ถือว่าเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาไว้ว่าหมายถึง (1) คู่ความ (2) บุคคคลซึ่งเป็นฝ่ายแพ้คดี และ (3) บุคคลที่ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ชำระหนี้ ซึ่งเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจขอให้มีการบังคับคดีกับบุคคลเหล่านี้ได้
ในกรณีของนายพุธนี้อาจถือว่าเป็น “บุคคลที่ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ชำระหนี้” ได้ เพราะแม้นายพุธจะไม่ได้เป็นจำเลยในคดีมาแต่ต้น แต่การที่นายพุธตกลงเข้าเป็นลูกหนี้ร่วมในสัญญาประนีประนอมยอมความและศาลมีคำพิพากษาตามยอมไปแล้วย่อมมีผลเท่ากับว่าตามคำพิพากษาตามยอมนั้นศาลได้มีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้นายพุธชำระหนี้ตามสัญญาประนีประนอมยอมความนั้นโดยปริยาย นายพุธจึงตกอยู่ในฐานะของ “ลูกหนี้ตามคำพิพากษา” ด้วยคนหนึ่ง ทำให้นายอังคารมีสิทธิขอให้บังคับคดีกับนายพุธได้
การจะให้นายอังคารไปฟ้องร้องนายพุธเป็นอีกคดีหนึ่งเพียงเพื่อบังคับให้นายพุธชำระหนี้ตามคำพิพากษาตามยอมดังกล่าวอีกย่อมไม่มีประโยชน์ เพราะนายพุธก็ได้ยอมรับภาระหนี้ดังกล่าวอยู่แล้ว และศาลได้มีคำพิพากษาตามยอมตามข้อตกลงที่นายพุธได้ทำไว้เองแล้ว การบังคับคดีไปในคดีเดิมเสียทีเดียวจึงย่อมจะเป็นการดีกว่า
จึงอาจสรุปได้ว่า กรณีที่บุคคลภายนอกตกลงเข้าเป็นคู่สัญญาในสัญญาประนีประนอมยอมความที่ศาลพิพากษาตามยอมแล้ว หากไม่ปฏิบัติตามสัญญา เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจึงอาจขอให้ออกหมายบังคับคดีบังคับบุคคลภายนอกให้ปฏิบัติตามคำพิพากษาได้

(คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3787/2564)