Alköy – Posof, Ardahan | Tarihçesi 4K drone

Alköy – Posof, Ardahan | Doğu Anadolu’nun Saklı Cenneti Tarihçesi

Alköy’ün eski adı Ali’dir. Gürcüce “Ali” (ალი) kelimesi “alev” anlamına gelir ve bu isme eski Gürcü coğrafyasında rastlanır. Gürcistan’ın Haşuri bölgesinde kalesi bulunan eski bir kent de Ali adını taşımaktadır. “Ali Kilisesi’nde ibadet etti” biçimindeki Gürcüce bir halk deyişinde de köyün adı Ali olarak geçer. Köyün adı 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Al biçiminde, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ise Âl olarak kaydedilmiştir. Daha sonraki yıllarda adı Alköy olmuştur. Ali ya da Al Köyü, tarihsel Gürcistan’ı oluşturan bölgelerden biri olan Samtshe’de yer alır ve Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcü manastırı Ali Manastırı da bu dönemden kalmadır. 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan’a göre Ali Köyü, Gürcistan Vilayeti içinde Poshov livasının Kuzay nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu, Osmanlı Devleti’nin Müslüman olmayan köylülerden aldığı ispençe vergisini ödeyen 29 haneden oluşuyordu. Hane reislerinin İvane, Elia, Kakala, Levana, Laşkara, Vardzel, Bejan ve Gogiça gibi adlar taşıması Ali’nin bir Gürcü köyü olduğunu göstermektedir. Ali veya Al Köyü, Çıldır Eyaleti’nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde de aynı idari konuma sahipti. Hicrî 1134 yani 1721-1722 yılında hasılası 15.000 akçe idi ve Mehmed adında birine tahsis edilmişti. Ali Köyü uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra 93 Harbi’nde Rusların eline geçti. Rus idaresinin Al olarak kaydettiği köy, Ardahan sancağının Poshov kazasına bağlı Sakire nahiyesinin 12 köyünden biriydi. 1886 yılında yapılan tespite göre köyde tamamı Türklerden oluşan 352 kişi yaşıyordu. Nüfu8s 1896’da 441’e, 1906’da ise 543’e yükselmişti. Rus hâkimiyeti sona erdikten sonra köy bir süre bağımsız Gürcistan sınırları içinde kaldı. 1921’de Sovyet Rusya’nın Gürcistan’ı işgali sırasında Ankara Hükûmeti’nin verdiği ültimatom üzerine Gürcüler bölgeden çekildi ve 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Poshov bölgesinde yer alan Ali Köyü Türkiye’ye bırakıldı. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Poshof kazasının merkez nahiyesine bağlı olduğu görülmektedir. 1940 genel nüfus sayımında da aynı idari konuma sahipti ve 590 kişiden oluşuyordu. 1950 sayımında ise Alköy adıyla kaydedilmiş ve nüfusu 659 kişiye yükselmişti. Alköy’de eski bir manastırın varlığı bilinmektedir. Ali Manastırı 10. veya 11. yüzyılda kurulmuştur. 1870’lere kadar sağlam kalan bu manastırın, 11-12. ve 13-14. yüzyıl kaynaklarında Aziz Giorgi adına inşa edildiği belirtilir. Kubbeli ana kilisesi 1920’lerde ortadan kaldırılmıştır ve köy sakinleri kilisenin köyün merkezinde düzlenmiş bir alanda bulunduğunu belirtmiştir.
#youtubeshorts #keşfet #shortsvideo #instagram