Zihnin Fiziksel Yapılanması: Nöroplastisite ve Bilişsel Model

Zihnin beyindeki fiziki yapılanması bu iş için özelleşmiş nöron isimli sinir hücrelerin oluşturdu ağlarla gerçekleşir. Her öğrenme gerçekleştiğinde bir nörondan ötekine oluşan yeni bir fiziksel bağlantı yolu hafızayı oluşturmuş olur. Beynin "serebral korteks" isimli üst tabakasında, yine bu ağlardan oluşmuş olan yapı üzerinde, hafızadaki kayıt geri çağrılarak açıldığında, "hatırlama" gerçekleşir. Ya da yeniden değerlendirme (düşünme) ve yeni bir kayıt (karar) şeklinde işlem tekrarlanır.

Bebek doğduğunda nöronlar arası bağlantılar olabilecek en üst seviyededir. Yaklaşık 2 yaşına kadar, hızlıca kullanılmayan bağlantılar kaybolur (silinir), kullanılanlar ise kalır. Daha sonraki yaşlarda yeni öğrenmeler için sıfırdan, yeni bağlantılar üretilir. Kullanılmayan bağlantılar ise silinmeye devam eder.

Beynin nöral ağındaki bağlantıların kaybolması, tekrar üretilmesi özelliğine "nöroplastisite" denir. Beyin sürekli silinen veya yeni üretilen bağlantılardan oluşan dinamik bir yapıdır. Bu dinamik yapı üstündeki işleyişe (süreçlere) ise "zihin" ismini veriyoruz. Bu işleyişin farkındalığına ise "benlik" ya da "ben bilinci" diyoruz. Ölene kadar kalan bağlantı yolları haritası bizim kişiliğimizin fiziksel temelidir. Bu haritada değişiklik olmuşsa, kişiliğimizde değişiklik olmuş demektir. Bu yüzden çocukluk, ergenlik, yetişkinlik, ihtiyarlık gibi farklı farklı benlikler yaşıyoruz.


.