Δασκαλογιάννης - η ταινία/ντοκιμαντέρ

Στο ρόλο του Δασκαλογιάννη ο Νίκος Βασταρδής.
Αποσπάσματα από το λαϊκό ποίημα που έγραψε ο Μπατζελιός για το Δασκαλογιάννη, μελοποίησε ο Γιάννης Μαρκόπουλος.

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ, δηλαδή ο Ιωάννης Δάσκαλος, ήταν μια από τις πλέον ηρωικές μορφές των αγώνων των Ελλήνων κατά των Τούρκων κατακτητών. Και ίσως ο καθαρότερος από όλους. Δεν είχε υπηρετήσει ποτέ στις αυλές των πασάδων, όπως άλλοι πρωτοκαπετάνιοι του 1821, ούτε στρατεύθηκε σαν αρματολός. Ο Κωστής Παλαμάς τον αποκαλεί «κορυφή της κρητικής θυσίας», αλλά το ήθος, η καρτερία, η αυτοθυσία τον ανεβάζουν ψηλά στην κορυφή των αγώνων του Γένους. Ήταν υπερήφανος, ονειροπόλος, γενναίος, πλούσιος και τολμηρός. Αλλά και εύπιστος! Δεν ανήκε στο είδος των ανθρώπων του πολέμου. Δεν περιεφέρετο σαν «χαΐνης», πάει να πει αντάρτης, στα βουνά, όπως οι σύντροφοί του στην επανάσταση του 1770. Ήταν ναυτικός, με δικά του καράβια και ταξίδευε από τη Μασσαλία ως τα λιμάνια του Εύξεινου και από το βάθος του Αδρία, την Τεργέστη, ως τα αφρικανικά λιμάνια, την Αλεξάνδρεια και την Μπιγκάζα. Είχε, μαζί με τ' αδέρφια του, ναυτικά «πρακτορεία» στα κυριότερα λιμάνια και σε πολλά ελεύθερα ελληνικά νησιά, όπως στα Κύθηρα. Έμπορος, ταξιδευτής με πείρα του κόσμου και γνωριμίες με πρίγκιπες, μητροπολίτες, πρόκριτους και διπλωμάτες ξένων χωρών. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι συμπατριώτες του, οι Σφακιανοί, σε αντίθεση με τους άλλους Κρητικούς που απεχθάνονταν τότε τη θάλασσα, είχαν δεκάδες καράβια στη Μεσόγειο, με βάση τον όρμο Λουτρό στο Λιβυκό, δυτικά της Χώρας Σφακίων, στα ίχνη του αρχαίου «διλίμενου» Φοίνικα. Αλλά ήταν ο μόνος Σφακιανός της εποχής που τολμούσε να κυκλοφορήσει στην επαρχία με ευρωπαϊκά ρούχα, χωρίς να τον αποκαλούν ψαλιδόκωλο!