Opinion - Emision per ngjarjet e '97 - Pjesa 1 (16 mars 2006)

Nje emision nga Blendi Fevziu
Ngjarjet e vitit 1997, pjesa I (Video-Arkiv)
Ngjarjet e vitit 1997 janë nga më të dhimbshmet e historisë së Shqipërisë. Shteti pothuajse u “shkri” dhe i gjithë populli u ngrit në protesta masive. Ngjarjet u provokuan nga rënia e skemave piramidale të kohës, të cilat sollën me vete një shkatërrim mjaft të madh dhe mijëra viktima. Më shumë se sa 3000 persona sipas shifrave të shtypit të atyre viteve humbën jetën dhe miliona armë e fishekë u morën nga depot e ushtrisë shqiptare.
Përmes emisionit “Opinion” realizuar 16.03.2006 nga gazetari Blendi Fevziu ngjarjet e ‘97 trajtohen në katër puntata radhazi.
Në pjesën e parë trajtohen ngjarjet duke filluar nga fundi i Dhjetorit të vitit 1996 e deri në Shkurt kur në Vlorë nisën protestat masive.
Ritvan Bode në periudhën e lulëzimit të firmave piramidale ishte në krye të Ministrisë së Financave. Përmes një interviste ai tregon se si ishte fenomeni i huamarrjes.
“Fenomeni i huamarrjes në Shqipëri në fillesat e tregut ishte një fenomen krejt normal pasi nuk kishte sistem bankar efiçent që mund të financonte dhe keditonte firmat e reja që lindën dhe gjithë infrastruktura e një ekonomije tregu ishte embrionale. Në fillim huamarrja private luajti një rol pozitiv, por me kalimin e kohës u shëndërrua në një fenomen abuziv”, tha Bode.
Në vjeshtën e vitit 1996 shqiptarët filluan të mëgjepseshin nga modeli i një kapitalizmi krejtësisht të çuditshëm. Një kapitalizmi që të lejonte të qëndroje në shtëpinë tënde dhe të arrije fitime përrallore që nuk mund të arriheshin përmes punës dhe as përmes një biznesi mjaft fitimprurës. Rreth 850 mijë shqiptarë, sipas burimeve të shtypit në Shtator të vitit 1996 e siguronin jetesën e tyre relativisht luksoze falë firmave piramidale.
Por cilët ishin protagonistët dhe firmat e tyre piramidale?
-Vehbi Alimuça, president i firmës VEFA. Krijuar në vitin 1991 dhe në Janar të 1997-ës kursimet e tij kapnin shumën 100 milionë dollarë.
-Fitim Gërxhëlliu, president i firmës GJALLICA. Ishte firma më e madhe në Vlorë.
-Pëllumb Shehaj, president i firmës SILVA. Në vitin 1997 kishte në bankë rreth 17 milionë dollarë.
-Lefter Cenaj, president i firmës CENAJ. E kishte shtrirë aktivitetin në Vlorë dhe ishte ndër firmat që rezistoi më gjatë. Në ditët më të mira kishte të depozituara në bankë 16 milionë dollarë.
-Ferdinant Kamberi, president i firmës KAMBERI.
-Mustafa Leka, president i firmës LEKA. Në ditët më të mira kishte në bankë 2.2 milionë dollarë.
-Rrapush Xhaferri, president i fitmës XHAFERRI. E filloi aktivitetin e tij masiv më 1996-tën dhe arriti të mbledhë mbi 100 milionë dollarë.
-Bashkim Driza, president i firmës POPULLI. Më 1997 kishte në bankë 80 milionë dollarë.
-Maksude Kadëna. Presidente e firmës SUDE. E filloi aktivitetin vonë, por gjithashtu arriti të mbledhë mbi 40 milionë dollarë.