ΛΙΒΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ - ΚΛΕΦΤΙΚΟ) ΤΡΑΓΟΥΔΙ 25 03 1825

Το τραγούδι Λιβαδειά και Μεσολόγγι ή αλλιώς Δεν κλαίτε δένδρα και κλαδιά, όπως το συναντάμε στο βιβλίο του Σερραίου συγγραφέα, ποιητή και πεζογράφου Γεωργίου Καφταντζή.

Είναι ένα τραγούδι ιστορικό - κλέφτικο επιτραπέζιο της τάβλας, το οποίο εξυμνεί κατορθώματα Ηρώων

Ο Συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος Γεώργιος Καφταντζής, το κατατάσσει στον κατάλογο '' ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΕΦΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ'' στο βιβλίο του με τίτλο: '' ΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ Ν. ΣΕΡΡΩΝ''. Το τραγούδι βρίσκεται στην σελ. 37 του βιβλίου του.

Τα κλέφτικα, ιστορικά και γενικά τα αγωνιστικά δημοτικά τραγούδια που καθρεφτίζουν ποιητικά τις δραματικές περιπέτειες της εθνικής μας ζωής, άρχισαν να εμφανίζονται κατά το τέλος περίπου του 17ου αιώνα. Μά στον επόμενο 18ο αιώνα, περίοδο διαφωτισμού πού αναστατώνει και διαφοροποιεί τήν ευρωπαϊκή σκέψη, τα τραγούδια αυτά, ακολουθώντας τους ξεσηκωμούς των ραγιάδων, οι οποίοι με τον καιρό αύξαιναν κι από τοπικοί και μονωμένοι γίνονταν ολοένα συχνότεροι και καθολικότεροι, πληθαίνουν και παράλληλα, αποκτούν την πληρότητά τους, συνθέτουν το ηρωικό και αντιστασιακό έπος του λαού μας.

Αυτό δε σημαίνει φυσικά πώς είναι καρποί παρθενογέννητοι. Έχουν τη ρίζα τους στα ακριτικά μεσαιωνικά έπη, που συνεχίζουν τις αρχαίες παραδόσεις και καταβολές. Δανείζονται απ' αυτά πολλά στοιχεία και χρησιμοποιούν αρκετά μοτίβα και στίχους σχεδόν αυτούσιους. Η διακοπή συνεπώς της συνέχειας είναι φαινομενική και οφείλεται στην έλλειψη καταγραφής κάτω απ' τις δύσκολες συνθήκες της σκλαβιάς, που κράτησε ένα απίστευτα μεγάλο διάστημα.

Τα κλέφτικα τραγούδια ιδιότυπο κράμα επικών και λυρικών στοιχείων,
αποτελούν βέβαια ποιητικές αναφορές για ένα πρόσωπο, γεννήθηκαν από κάποιο αξιόλογο περιστατικό - στο ιστορικό τραγούδι το περιστατικό είναι ευρύτερα γνωστό και συγκεκριμένο - μα η μεγάλη τους αξία δεν έγκειται ακριβώς σ' αυτές τις μαρτυρίες. Αλλά στο ότι η ανάσα τους είναι πλατύτερη, παιδευτική, αγκαλιάζει γενικά τον άνθρωπο, γίνεται το ηθικό μέτρο της εθνικής συμπεριφοράς υψώνεται σε παλλαϊκό ιδανικό, γίνεται τελικά διαπλαστικός κανόνας ζωής των σκλαβωμένων. Αδρό, βραχύ, απλό, με συγκρατημένο ύφος και σπάνια εκφραστική αμεσότητα, είναι συνηθέστερα μελαγχολικό κι όταν ακόμα εξυμνεί νίκες και ανδραγαθίες.

Τα περισσότερα αγωνιστικά τραγούδια γεννήθηκαν στα ορεινά μέρη της κεντρικής Ελλάδας, σε τόπους δηλαδή όπου ο έλεγχος των τυράννων ήταν δυσχερέστερος. Κατόπι όσα απ' αυτά διαδόθηκαν και σε άλλα διαμερίσματα της δουλωμένης χώρας εκεί ή έμειναν απαράλλαχτα, πράγμα σπάνιο, ή ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες και τα συγγενικά περιστατικά, δέχθηκαν προσθαφαιρέσεις.

Δημιουργήθηκαν έτσι οι διάφορες παραλλαγές στις οποίες διατηρήθηκαν κατά κανόνα οι ομόκεντρες πανεθνικές αντιστοιχίες και τα μορφικά ποιητικά μέσα, δηλαδή ο δραματικός χαρακτήρας, η θαυμαστή πλαστικότητα, το μέτρο στο πάθος και στο αίσθημα, αποδείχνοντας έτσι τον ενιαίο αισθητικό προσανατολισμό και την ψυχική ενότητα του γένους, με την ακατάβλητη ορμή προς την ελευθερία και το αδιάλλακτο μίσος του για τους δυνάστες. Πραγματικά αν έλειπετο ζωντανό αυτό ποιητικό αναύρισμα, με τη λιγεράδα της δημοτικής γλώσσας, η χώρα μας θα ήταν απελπιστικά φτωχότερη σε παράδοση και πολιτισμό σήμερα. Τα τραγούδια αυτά, κυκλώπεια μνημεία της μεγαλοφυϊας του ακατάστροφου λαού μας, τον δοξάζουν πιο πιστά, βαθιά κι αληθινά από κάθε ντοκουμέντο και ιστορικό σύγγραμμα.

Τίτλος τραγουδιού: ΛΙΒΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ
Στίχοι τραγουδιού:

Δέν κλαίτε δένδρα και κλαδιά και 'σείς ψηλές ραχούλες,
δεν κλαίτε τους αρματωλούς και αυτούς παλιούς τους κλέφτες,
που κλείστηκαν στη Λιβαδειά, μέσα στο Μεσολόγγι.
Τρείς μέρες κάνουν πόλεμο, τρείς μέρες και τρείς νύχτες,
δίχως ψωμί δίχως νερό δίχως κάνα *ιντάτι,
κατάντησαν να σκοτωθούν.

1. Ιντάτι: κανένα νέο - χαμπέρι


''ΛΙΒΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ''
Κοινός θρήνος για τη Λιβαδειά και το Μεσολόγγι υπάρχει και σε άλλα δημοτικά τραγούδια. Εμφάνισαν όμως πολλά όμοια ιστορικά χαρακτηριστικά: Σκληρή πολιορκία, ηρωική έξοδο και ανελέητη σφαγή. Στην έκθεση που έστειλε ο Ομέρ Βρυώνης πρός το Χουρσίτ Πασιά, μετά την ηρωική έξοδο της φρουράς της Λιβαδειάς λέει: Επήραμεν κεφαλάς 1000 αυτιά αρκετά και μύτες. Έως 1000 ακόμη αναθεματισμένους εκλείσαμεν είς τας οικίας ...εθέσαμεν φωτιά και διά θαύματος Θεού ηκολούθησεν σφοδρότατος αήρ και εκάη το 1/3 αυτής ως και όλοι οι κλεισμένοι ως ποντικοί, εκτός μερικών πεσόντων από τας στέγας των σπιτιών και σκοτωθέντων. Μερικοί από τούς κλέπτας ερρίφθησαν κάτω με την άλυσον την νύχτα και εθανατώθησαν όλοι....!!!

Το τραγούδι αναφέρεται στην Πολιορκία και Έξοδο του Μεσολογγίου και της Λιβαδειάς.