Bộ sưu tập âm thanh người Việt xưa - Ghi âm năm 1900 - Phần 1 (Đoạn truyện dân gian và dân ca)

Những âm thanh tiếng nói được thu âm từ năm 1900 cách đây hơn 120 năm. Có thể khẳng định đây là những bản thu âm đầu tiên có âm thanh của người Việt.
Trước tiên chúng ta điểm qua các mốc phát minh ra máy thu âm, và công nghệ thu âm tính đến thời điểm năm 1900
Kỹ thuật thu âm bắt đầu có với phát minh của Thomas Edison năm 1877 là một máy ghi âm gọi là PhonoGraph. (Chữ này gốc từ tiếng Hy Lạp - Phono nghĩa là tiếng, Graph nghĩa là ghi).
Máy này ghi âm thanh trên mặt ống xi lanh rỗng được gắn trên cây cần tròn. Âm thanh được ghi trên mặt ống xi lanh bằng một cây kim và cũng được phát lại với một cây kim.
Chiếc máy chưa kèm loa này ghi trên một ống xi lanh và cũng phải quay bằng tay.
Trong những năm sau Ngài Edison và nhiều nhà sáng chế khác phát triển máy này cho kêu rõ và vững chắc hơn.
Nhờ kỹ thuật đơn sơ này người Việt được ghi âm lần đầu vào đầu thế kỷ 20.
Hiệp hội Nhân học (Société d'anthropology) đã thu âm những người Việt đến dự Hội chợ Thế giới năm 1900 ở Paris. trong việc thực hiện một Bảo tảng Đĩa hát (Musée phonographique).
Trong 388 ống xi lanh thu âm của các dân tộc đến dự Hội chợ cũng có 14 xi lanh ghi âm tiếng của người Việt.
Người thực hiện công trình thu âm này là thành viên của hiệp hội Nhân Học, bác sĩ Léon Azoulay.
Ông chủ trương việc sử dụng máy thu thanh để sưu tầm cách nói, đọc, đối thoại, câu chuyện, bài hát và nhạc đàn của các dân tộc.
Joseph Vita Viterbo là người tài trợ và tổ chức công việc này.
Ông là một cựu chiến binh Pháp đến Việt Nam năm 1885, người từng lập ra một xưởng ở Hà Nội sản xuất ren dệt, đồ thêu, vật trang sức.
Năm 1900 ông Viterbo là giám đốc các gian hàng Đông Dương ở triển lãm. và một số công nhân của ông được đến dự Hội chợ ở Pari.
Nhiều khả năng ông chọn trong những nhân viên của ông để thu âm cho công trình của Hiệp hội Nhân học.
Theo nghiên cứu của giáo sư Jann Pasler thì một người đàn ông tên "Ba" là giọng hát và giọng nói chính trên các ống xi lanh này.
Ngoài ra cũng có một phụ nữ người miền Bắc thu âm bản hát ru con "Conte pour endormir les enfants (chanté et épelé)"
Một người phụ nữ miền Nam thu âm bản Ngâm Chant populaire d'amour (Bài hát dân ca)
Kỹ thuật ghi âm thanh năm 1900 chưa được hay và chuẩn, và những người được chọn ghi âm ghi trên ống xi lanh này có lẽ không được coi như nghệ sĩ xuất sắc.
Nhưng các bản ghi âm là như một viên nang thời gian để biết chút ít về sinh hoạt văn nghệ người Việt mà Hiệp hội Nhân học thu thanh hơn 120 năm trước đây.
Và không để các bạn chờ đợi lâu, chúng tôi xin chia sẻ video số 1 là một đoạn thu âm năm 1900 với tựa đề tiếng Pháp được dịch là “Conte populaire et chant populaire d'amour (chantés et épelés)” – Đoạn truyện dân gian và dân ca.
Xin lưu ý, âm thanh các bạn nghe sau đây chính xác được trích từ bản thu âm bằng ống xilanh năm 1900 được lưu trữ tới ngày nay.
Hoạt hình do admin dựng để mô phỏng thêm sinh động bối cảnh của buổi thu âm ở Pari năm đó.

#lifemoments #vietnamoldphotos