Twoje dziecko może być bezużyteczne. Harari to przewidział.

Czy AI uczyni Twoje dziecko 'bezużytecznym'? Ojciec pyta Harariego o przyszłość.

Czy w świecie, w którym sztuczna inteligencja potrafi wszystko, wciąż będziemy potrzebni? A co ważniejsze – czy potrzebne będą nasze dzieci? To pytanie, zadane przez mojego sześcioletniego syna, stało się początkiem tej podróży w głąb jednej z najbardziej niepokojących wizji naszej przyszłości – świata podzielonego na "bogów" i "klasę bezużytecznych".

W tym odcinku "Widnokręgu" konfrontuję się z myślą Yuvala Noaha Harariego, autora "Homo Deus". Nie jako ekspert, ale jako ojciec, który w jego słowach szuka odpowiedzi na własne lęki. Zastanawiam się, czym jest Dataizm, jak logika optymalizacji wkrada się w nasze rodzicielstwo i gdzie leży granica między człowieczeństwem a byciem "profilem użytkownika, który generuje wynik".

To nie jest analiza. To jest osobiste świadectwo poszukiwania sensu i godności w świecie, który być może przestaje nas potrzebować.

ROZDZIAŁY:
00:00 - Pytanie, którego boję się najbardziej
02:21 - Czym jest Dataizm w moim domu? Dreszcz optymalizacji
04:05 - Lęk przed byciem "bezużytecznym"
05:58 - Biopolityka, czyli gdy Twoje ciało staje się interfejsem
07:10 - Moment przełomu: Szczęście dżdżownicy
08:26 - Jak przygotować dziecko na świat, którego nie rozumiem?
09:41 - Ostateczna odpowiedź: Świadomy opór i siła pytań

O WIDNOKRĘGU:
Jestem Rafał. A to jest Widnokrąg – miejsce, gdzie próbujemy zrozumieć wodę, w której pływamy. W każdym odcinku mierzę się z ideami największych myślicieli, by znaleźć odpowiedzi na fundamentalne pytania o przyszłość człowieka w epoce sztucznej inteligencji.

Subskrybuj kanał, by dołączyć do tej podróży.

Glosariusz (5 pojęć)
Dataizm: Ideologia, według której rzeczywistość da się sprowadzić do przepływów danych, a wartość mierzyć wkładem w przetwarzanie informacji (Harari).
“Klasa bezużytecznych”: Termin Harariego na grupy osób wypchnięte z rynku pracy przez automatyzację/algorytmy; krytykowany za normatywne piętno.
Biopolityka: Splot technik władzy zarządzających populacjami poprzez metryki ciał i zachowań (Foucault; u Harariego w wersji skupionej na biometrii i algorytmach).
Kapitalizm nadzoru: Porządek gospodarczy, który przekształca ludzkie doświadczenie w dane behawioralne dla zysku (Zuboff).
Godność poza produktywnością: Orientacja, w której wartość osoby nie wynika z rynkowej produktywności, lecz z relacji, sprawczości i współtworzenia dobra wspólnego.

Bibliografia adnotowana:
Harari, Yuval Noah. Homo Deus (2016). Klucz do dataizmu i “klasy bezużytecznych”; daje język do opisu ideologii danych.
Harari, Yuval Noah. 21 lekcji na XXI wiek (2018). Rozwija wątek algorytmów “znających nas lepiej” oraz konsekwencje polityczne.

Uwaga o spekulacji: Wszelkie stwierdzenia dotyczące przyszłych stanów świata, są przypuszczeniami, nie opisem faktów. Proponowane praktyki nie zastępują rozwiązań systemowych, lecz je uzupełniają.



Leżę w nocy i czytam książkę, która nie daje mi spać. To "Homo Deus" której autorem jest Yuval Noah Harari. I myślę: czy uczę moje dzieci rzeczy, które za dwadzieścia lat będą kompletnie bezużyteczne? Czy ich pasja do rysowania, do zadawania pytań – czy to wszystko zostanie zastąpione przez algorytm?
Harari maluje obraz świata podzielonego na "bogów" – tych, którzy kontrolują technologie – i "klasę bezużytecznych" – czyli de-facto całą resztę społeczeństwa. I gdy patrzę na śpiącą twarz mojego syna, to pytanie wraca z całą mocą: po której stronie tej barykady on wyląduje?
...............

Harari mówi, że wchodzimy w erę Dataizmu – religii, ideologii w której "wartość każdego zjawiska zależy od jego wkładu w przetwarzanie danych", w której przepływ danych staje się najwyższą wartością.
.......................

Ale prawdziwy lęk zaczyna się, gdy Harari opisuje "klasę bezużytecznych". Siedzę z synem i uczymy się prostych kalkulacji matematycznych i myślę: czy tabliczka mnożenia ma sens, gdy Chat GPT liczy szybciej? Czy pisanie wypracowań ma sens, gdy AI pisze lepiej?
....................................

I to prowadzi nas do trzeciego wymiaru tej rewolucji: Biopolityki. Władza nad danymi to także władza nad ciałem. Nad umysłem. Algorytmy monitorują nasze zdrowie, nastrój, a nawet potencjał do produktywności.
Czy Ty nosisz już opaskę, która monitoruje twoją aktywność? A co jeśli szkoły zechcą wprowadzić aplikację śledzącą koncentrację. Każdy krok, każde bicie serca, każda emocja mojego dziecka staje się danymi. Jego ciało przestaje być jego własnością – staje się interfejsem do systemu.
..................................

Wizja Harariego to potężne ostrzeżenie. Ale to nie jest wyrok. To jest zaproszenie. Zaproszenie do świadomego oporu.

#Harari #SztucznaInteligencja #Widnokrąg #Filozofia #Przyszłość #AI #HomoDeus #Dataizm #Technologia #Społeczeństwo #SensŻycia #RafałZgódka