ละครชาตรี เรื่องรถเสน ตอนอนิจจาความรัก

การแสดงละครชาตรี เรื่องรถเสน ตอน อนิจจาความรัก
การแสดงนาฏศิลป์ไทยและบรรเลงเพลงภายใต้โครงการ รำลึกนาฏศิลป์ดนตรี ๑๑๑ ปี ธนิต อยู่โพธิ์ วัน พุธ ที่ 26 ธันวาคม พ.ศ.2561 ณ โรงละครแห่งชาติ Cr. เพจ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม
รถเสน เป็นชาดกเรื่องหนึ่งมีชื่อว่า รถเสนชาดก อยู่ในคัมภีร์ปัญญาสชาดก เช่นเดียวกับเรื่องสุธนชาดก กรมศิลปากรได้สร้างบทละคร เรื่องมโนห์รา จัดแสดให้ประชาชนชมเป็นครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ. 2498 ณ โรงละคอนศิลปากร เรื่องรถเสนเคยมีผู้แต่งไว้เป็นนิทานคำกลอน กลอนเทศน์ กาพย์ขับไม้ และบทมโหรี มีมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ด้วยเหตุที่มีเรื่องเล่ากันมาว่า พระรถเสนกับนางเมรีเป็นบูรพชาติของพระสุธนและนางมโนห์รา กรมศิลปากรจึงได้สร้างบทละครเรื่องรถเสนขึ้น โดยยึดเรื่องรถเสนชาดกเป็นหลัก แต่ได้นําเรื่องราวบางตอนที่มีอยู่ในหนังสือนิทานคํากลอนมาเพิ่มเติมเข้าไปและปรับปรุงวิธีเล่น วิธีแสดง ขึ้นใหม่ ตามรูปแบบนาฎกรรม ละครเรื่องรถเสนที่กรมศิลปากรจัดแสดงนี้ จึงมีเนื้อเรื่องที่แตกต่างไปจากรถเสนชาดกของเดิมและได้นําออกแสดงให้ประชาชนชม เป็นครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ. 2500 เนื้อเรื่องกล่าวถึง นางสันธี นางยักษ์ผู้ครองเมืองคชบุรีเมื่อทราบว่านางสิบสองลูกเลี้ยงที่หนีนางมาอยู่ที่เมืองกุตลนครและได้เป็นมเหสีของราชารถสิทธิ์ ก็ได้ตามไปจนมาถึงเมืองกุตลนครและได้พบกับท้าวรถสิทธิ์ (บิดาของพระรถเสน) นางจึงได้แปลงร่างเป็นสาวสวย เป่ามนต์สะกดท้าวรถสิทธิ์และได้แต่งมเหสีคนโปรดของท้าวรถสิทธิ์ หลังจากที่ขับไล่นางสิบสองออกจากวังได้สำเร็จ นางสันธีก็ได้วางอุบายกําจัดพระรถเสนโอรสของท้าวรถสิทธิ์กับนางนางเภา โดยแสร้งทําเป็นเจ็บไข้อ้อนวอนให้ท้าวรถสิทธิ์ส่งพระรถเสนถือสารไปหานางเมรีขอสรรพยามาให้แก่ตน ระหว่างทางไปเมืองคชบุรีพระรถเสนทรงพักบรรทม พระกบิลดาบสองค์หนึ่งได้มาพบและเห็นสาราผูกติดคอม้าอยู่ จึงแอบหยิบมาอ่าน ทำให้ทราบว่าพระรถเสนจะต้องถูกสังหาร พระฤษีสงสารจึงแปลงสารนั้น ว่าเมื่อใดพระรถเสนไปถึงก็ให้แต่งงานกับนางเมรีทันที พระรถเสนและนางเมรีต่างรักใคร่ผูกพันกันด้วยความจริงใจ แต่ในที่สุดพระรถเสนก็ทรงทราบความจริง จึงวางอุบายมอมเหล้านางเมรีแล้วขโมยห่อลูกตานางสิบสอง ยารักษาตาพร้อมกับของวิเศษหนีนางกลับบ้านเมือง นางเมรีที่สร่างเมาตื่นมาพบว่าพระสามีได้เสด็จหนีไปก็ออกติดตามมาอย่างไม่ลดละ เมื่อนางเมรีตามาจนพบพระรถเสน พระรถเสนจึงใช้ผงยาโปรยไปเป็นภูเขา เปลวไฟ และแม่น้ำขวางนางเมรีไว้ไม่ให้ตามมา นางเมรีหมดปัญญาจะติดตาม นางจึงได้ตั้งจิตอธิษฐานว่า “ชาตินี้น้องตามพี่มา ชาติหน้าที่ต้องตามน้องไป” แล้วนางก็กลั้นลมปราณสิ้นใจตายในทันที
นำแสดงโดย
พระรถเสน - อ.สมเจตน์ ภู่นา นาฏศิลปินอาวุโส (โขนพระ)
นางเมรี - อ.รัจนา พวงประยงค์ ศิลปินแห่งชาติ