ازبکستان،تاجیکستان دوم: سرزمین سامانیان| کشور های جدا شده از ایران ۴

سلام خدمت همه همراهان عزیز کانال HSSMedia

امیدوارم حالتون خوب باشه

بالاخره اومدیم سراغ ازبکستان ، کشوری که خیلی کم ازش شنیدیم

دلیل انتخاب این کشور اینه که شباهت زبانی، تاریخی و فرهنگی ما با این کشور به شکل شگفت آوری بالاست امیدوارم که از این قسمت هم لذت ببرید و بیشتر از قبل حمایتمون کنید❤

#ایران #ایران_بزرگ #ازبکستان #تاجیکستان #سمرقند #بخارا #مستند #ازبکی #کشورهای_جداشده_از_ایران #سامانیان #تاریخ


________________
ازبکستان

ازبکستان ، کشوری با مساحت حدود ۴۵۰ هزار کیلومتر مربع توی آسیای میانست که تقریبا یک چهارم مساحت ایران امروزیه و ۵۶امین کشور پهناور دنیاست.

این کشور ، چهلمین کشور پرجمعیت دنیا با حدود ۳۶ میلیون نفره و پایتخت اون هم شهر تاشکنده که اسمی فارسیه و از قدیم به چاچ هم معروف بوده که اسم این شهر توی شاهنامه هم اومده و به کمان های محکم و با کیفیتش معروف بوده .
جمعیت شهر تاشکند حدود ۲.۵ میلیون نفره و بزرگترین شهر این کشور به حساب میاد ، جالبه بدونین که سمرقند و بخارا که دو تا از مهم ترین و با ریشه ترین شهر های ایران از دوران باستان تا به امروز حساب میشن هم توی این کشور قرار دارن و بیشتر جمعیت این شهر ها رو هم تاجیک های ازبکستان تشکیل میدن . حالا که صحبت از تاجیک های ازبکستان شد ، باید بهتون بگم که طبق برخی منابع ، جمعیت تاجیک های ازبکستان رو تا ۱۰ میلیون نفر تخمین میزنن و حتی اولین رئیس جهمور ازبکستان بعد از استقلالش از شوروی یعنی "اسلام کریوف" هم زاده سمرقند بوده و از تاجیک های ازبکستان بوده و فرد بسیار مورد احترامی در ازبکستانه . علاوه بر اون دانشمند بزرگ ایرانی یعنی "پور سینا" هم در روستایی در نزدیکی بخارا که پایتخت حکومت سامانیان بود متولد شده و ایشون هم تاجیک بودن و خلاصه یه جورایی ازبکستان تاجیکستان دومه ، که البته توی انتهای این قسمت دلیل اینکه چرا این قسمت ها جزو تاجیکستان نیستن رو با هم بیشتر بررسی میکنیم .

واحد پول ازبکستان ، سُم یا سوم (som or sum) ازبکستانه که در زبان های ترکی به معنای خالصه و اقتصاد ازبکستان که ۵۵ امین اقتصاد بزرگ دنیاست .
جالبه بدونین که ازبکستان صاحب دهمین ذخایر طلای معدنیه و سالانه ۸۰ تن طلا استخراج میکنه که این کشورو تبدیل به هفتمین تولید کننده بزرگ طلا توی جهان میکنه ، علاوه بر اون ذخایر بزرگ اورانیوم و مس و نفت و گاز هم توی این کشور وجود دارن و ازبکستان دهمین ذخایر بزرگ مس جهان ، یازدهمین تولید کننده گاز طبیعی جهان و دوازدهمین ذخایر اورانیوم بزرگ جهان رو در اختیار داره که این کشور رو از نظر منابع استراتژیک طبیعی توی وضعیت خوبی قرار میده . به خاطر همین هم بیشتر درامد ازبکستان از صادر کردن همین مواد خام به علاوه محصولات کشاورزی مثل ذرت و کتانه.

این کشور یه کشور محصور در خشکیه و هیچ ارتباطی با دریا نداره و از شرق با تاجیکستان و قرقیزستان ، از شمال و غرب با قزاقستان و از جنوب با افغانستان و ترکمنستان همسایست و تنها راه ادامه حیات این کشور داشتن روابط خوب با همسایه هاشه چون در صورت تنش زیاد با همسایه ها ، صادرات و منابع درامد این کشور به راحتی میتونن دچار مشکل بشن .

حالا بریم سراغ تاریخ و فرهنگ این کشور.
کشور ازبکستان در واقع توی منطقه ای قرار داره که در گذشته به عنوان فرارود شناخته میشده و توران که توی شاهنامه هم بهش اشاره شده در واقع به همین منطقه اشاره داره .
مردم باستان ازبکستان ، طبق مقالات ژنتیکی و یافته های باستان شناسی ، از نژاد ایرانی های شرقی هستن که هم توی منابع چینی باستان و هم منابع سغدی و هم منابع ایرانی باستان به اونها سَکا گفته میشده ، که مردمی آریایی با زبانی نزدیک به ایرانی باستان بودن ، که بعد ها با مهاجرت اقوام ترک و مغول از شمال چین به سمت آسیای مرکزی ، رفته رفته دچار تغییر زبانی شدن ، طبق این مقاله این که توی تصویر میبینین ، عملا ازبک ها همون تاجیک هایی هستن که ترک زبان شدن و نژاد اونها، از ترکیب ژن ایرانی های شرقی باستان مثل خوارزمی ها که توی اون منطقه ساکن بودن میشه با مهاجرانی از سکا ها و سغدی ها، ایرانیان غربی مثل مردم ایران امروزی و میزان کمتری از مردم مغول و ترک های اصلیه و چینی هایی که به خاطر تجارت توی جاده ابریشم به این منطقه مهاجرت کردن و این به خوبی شواهد تاریخی مربوط به تغییر زبانی که توی این منطقه اتفاق افتاده رو تایید میکنه و تغییر نژادی خاصی اتفاق نیوفتاده طبق همین مقالات ، این تغییر نژاد توی ترکمن ها حتی کمتر بوده و ترکمن ها ژن های ترکی-مغولی کمتری رو نسبت به ازبک ها حمل میکنن و بخش عمده ژنتیک اونها رو ، هالوگروپ های ایرانی تشکیل میدن.
زبان ازبکی ، از شاخه ترکی جُغتاییه که همزمان با حمله مغول وارد ایران شده و رفته رفته توی منطقه جا افتاده ، ولی این زبان هیچوقت زبان رسمی توی اون منطقه نبوده و تا زمان جدایی این مناطق از ایران به طور رسمی طی قرارداد آخال در زمان قاجار ، تمام نوشته ها و زبان علمی و درباری این منطقه به فارسی بوده . جالبه بدونین که پایتخت حکومت های ایرانی قدرتمندی مثل حکومت سامانیان و خوارزمشاهیان هم توی همین کشور قرار داشته.

**همین باعث شده تا بخش بزرگی از آثار تاریخی ایران هم از دوران ایران باستان و هم از دوران اسلامی توی ازبکستان باقی بمونه و باید این رو هم بهتون بگم که برای مسافرت به ازبکستان به دلیل جمعیت بالای تاجیک ها توی این کشور و تاثیر زیاد فارسی توی زبان ازبکی ، نیازی به مترجم ندارید و کارتون با فارسی راه میوفته**

نکته جالب درباره زبان ازبکی ، مشهود بودن گویش تاجیکی و کلمات بیشمار فارسیه که وارد این زبان شدن ، در واقع حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از زبان ازبکی رو واژگان فارسی تشکیل میدن