“Bebeklerde ve Çocuklarda Üfürüm” Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Dr. Erkan TAŞ

Çocuklarda Kalp Üfürümleri
1. Üfürüm Nedir?
Kalp atışları normalde ritmik sesler çıkarır. Ancak bazı durumlarda bu seslere ek olarak fısıltıya, hışırtıya veya ıslık sesine benzeyen ek sesler duyulabilir. İşte bu seslere “üfürüm” denir.
Üfürüm = Kalpten geçen kanın türbülanslı (karışık) akış sesidir.
Doktorlar bu sesleri genellikle stetoskopla dinlerken fark eder.
2. Üfürüm Ne Kadar Sık Görülür?
• Üfürümler çocukluk çağında oldukça sık duyulur.
• Çocuklarda hayatlarının herhangi bir döneminde masum bir üfürüm duyulabilir.
3. Üfürümün Nedenleri Nelerdir?
A. Masum (Fizyolojik) Üfürümler:
• Kalp ve damarlar tamamen normaldir.
• Kanın hızlı akışı ses oluşturur.
• Sıklıkla:
o Ateş
o Anemi (kansızlık)
o Egzersiz sonrası
o Hızlı büyüme dönemleri (özellikle 2–8 yaş) gibi durumlarda ortaya çıkar.
Bu üfürümler zararsızdır, zamanla kaybolur, tedavi gerektirmez.
B. Patolojik (Organik) Üfürümler:
• Kalbin iç yapısında doğuştan gelen ya da sonradan gelişmiş bir anomaliye bağlıdır.
• En sık nedenler:
o Ventriküler septal defekt (VSD) – Kalp duvarında delik
o Aort darlığı, pulmoner darlık – Kalp kapaklarındaki darlıklar
o Fallot tetralojisi, atriyal septal defekt (ASD) gibi doğumsal kalp hastalıkları
Bu durumlar daha ayrıntılı inceleme ve bazen tedavi gerektirir.
4. Hangi Belirtiler Kalp Hastalığını Düşündürür?
Eğer çocuğunuzda kalp üfürümü duyulduysa ve aşağıdaki belirtilerden biri ya da birkaçı varsa, bu durum yapısal bir kalp hastalığı olabileceğini düşündürür:
Aile Öyküsü
• Ailede doğuştan kalp hastalığı bulunan bireyler varsa dikkatli olunmalıdır.
Bebeklerde
• Emme sırasında çabuk yorulma, uzun süre emememe
• Kilo alamama
• Aşırı terleme (özellikle baş terlemesi)
Çocuklarda
• Oyun oynarken çabuk yorulma, nefes nefese kalma
• Koşarken yaşıtlarına göre geride kalma
• Göğüs ağrısı veya çarpıntı şikâyeti
• Bayılma
Cilt Belirtileri
• Dudaklarda, dilde, tırnak diplerinde morarma (siyanoz)
5. Doktor Üfürümü Nasıl Değerlendirir?
Doktorlar üfürümü şu özelliklerle değerlendirir:
Zamanlama
• Üfürüm kalp atışının hangi anında duyuluyor?
o Sistolik mi (kalp kasılırken)
o Diyastolik mi (kalp gevşerken)
Diyastolik üfürümler genelde daha dikkatle değerlendirilir.
Duyulduğu Yer
• Üfürüm göğsün neresinden duyuluyor?
o Sol üst kenar, alt kısım, sırtta vb.
Şiddeti
• Üfürüm sesi çok hafif bir fısıltı mı, yoksa sert ve güçlü bir ses mi?
o Güçlü ve kaba sesler bazen daha ciddi sorunlara işaret edebilir.
Yayılım
• Ses sadece duyulduğu noktada mı, yoksa boyuna, sırta, karna doğru yayılıyor mu?
Diğer Bulgular
• Üfürümle birlikte:
o Zayıf nabız
o Morarma
o Büyüme geriliği
o Kalp hızı ya da ritminde bozukluk varsa daha dikkatli değerlendirilir.


Gerekli görülürse şu testler yapılır:
Göğüs Röntgeni
• Kalbin büyüklüğü ve akciğer damarları hakkında bilgi verir.
EKG (Elektrokardiyografi)
• Kalbin elektriksel faaliyetini ölçen testtir.
• Ritim bozukluğu, kalp duvarlarındaki kalınlaşma gibi sorunları gösterebilir.
EKO (Ekokardiyografi)
• Kalbin ultrasonla görüntülenmesidir.
• Kalp kapakları, odacıklar ve damar yapıları net olarak incelenir.
• Çocuklarda kalp hastalıklarının tanısında en değerli yöntemdir.
Gerekirse İleri Tetkikler
• Kardiyak MR, BT anjiyo, egzersiz testi gibi özel durumlarda yapılabilir.
6. Masum Üfürüm Tanısı Konursa Ne Olur?
• Her şey normal çıkarsa bu sesin masum bir üfürüm olduğu anlaşılır.
• Masum üfürüm:
o Kalbe zarar vermez
o Tedavi gerekmez
o Spor yapmasına, günlük yaşama engel değildir
o Genellikle yaşla birlikte kaybolur
Masum üfürüm tanısı alan çocukların düzenli izlemine gerek yoktur.
7. Aileler Ne Yapmalı?
• Üfürüm tanısı aldıysanız hemen kaygılanmayın.
• Çocuk kardiyoloji uzmanı gerekli değerlendirmeleri yaptıysa güvenebilirsiniz.
• Masum üfürüm varsa çocuğunuzu kısıtlamayın, rahat büyütün.
• Belirti gelişirse tekrar kontrol ettirin.
8. Sık Sorulan Sorular
Soru Cevap
Üfürüm kalp deliği midir? Her zaman değil. Delik varsa patolojik olabilir.
Masum üfürüm tehlikeli midir? Hayır. Hiçbir zararı yoktur.
Masum üfürüm geçer mi? Evet, çoğu zaman büyüdükçe kaybolur.
Spor yapabilir mi? Evet, hiçbir engel yok.
Kontrol gerekir mi? Genellikle hayır. Şüpheli durum varsa tekrar bakılır.
9. Son Söz
Her kalp üfürümü hastalık değildir. Ama her üfürüm dikkatle değerlendirilmelidir.