Waarom Cito-scores soms misleiden: het IOO onderzoek dat alles veranderde

Waarom Cito-scores soms misleiden: het IOO onderzoek met het Wereldspel dat alles voor Britt veranderde

Veel kinderen laten op school gedrag of resultaten zien die moeilijk te duiden zijn. Ze zijn dromerig, wisselend in hun Cito-scores, raken snel onzeker of komen niet goed mee in de niveaugroepen. Ouders en leerkrachten vragen zich dan vaak af: Wat heeft dit kind écht nodig? Ligt het aan beelddenken? Concentratie? Faalangst? Rekenproblemen? Of is er iets anders aan de hand?

In deze video vertel ik het verhaal van Britt, een meisje van negen jaar, dat het afgelopen schooljaar veel onzekerheid heeft opgebouwd. Haar Cito-resultaten schommelden, ze had moeite met concentratie en haar ouders merkten dat ze steeds meer twijfelde aan zichzelf. De school vroeg zich af of dit misschien te maken had met beelddenken of met hiaten in het leerproces. Daarom besloten we een Individueel Onderwijskundig Onderzoek (IOO) te doen, aangevuld met het Ojemann Wereldspel.

Website: https://kindertalenten.nl/
Instagram:   / kindertalenten  
Facebook:   / kindertalenten  
Linkedin:   / tinekeverdoes  
E-mail: [email protected]

OVER MIJ:
Ik ben Tineke Verdoes; moeder, leerkracht, remedial teacher, kindercoach, spreker en schrijver van boeken over beelddenkers. Bovendien ben ik zelf beelddenker, én hardstike dyslectisch 😊 Daardoor herken ik maar al te goed dat kinderen die in beelden denken op school te maken kunnen krijgen met leer- en planningsproblemen.

Het IOO is geen standaard testmoment, maar een compleet onderzoek dat zicht geeft op leerproblemen, gedrag, welbevinden én visueel denken. Het is geschikt voor kinderen van 5 tot 15 jaar en biedt een breed beeld van zowel de talenten als de moeilijkheden van een leerling. Tijdens het onderzoek werkte Britt aan verschillende lees-, schrijf- en rekentaken. Daarnaast bouwde ze twee keer een dorp met het Wereldspel. Dit spel laat zien hoe een kind denkt, informatie verwerkt en problemen oplost — zónder taal, tijdsdruk of stress.

Doordat een IOO heel anders verloopt dan een toets zoals de Cito, ontstond er rust. Britt voelde geen prestatiedruk en liet daardoor veel beter zien hoe ze werkelijk leert en denkt. De resultaten gaven een duidelijke nulmeting. Zo ontdekten we dat Britt géén beelddenker is, maar dat ze vooral veel onzekerheid ervaart bij rekenen. Ze is daarmee een risicoleerling, wat betekent dat ze extra begeleiding nodig heeft om het fundament stevig te krijgen.

Voor ouders en school was dit enorm waardevolle informatie. Ze kregen concrete handvatten: waar zitten de hiaten precies, wat heeft Britt nodig in de klas, en welke aanpak vermindert haar onzekerheid? Dankzij de inzichten uit het IOO konden ze veel gerichter aan de slag. In de maanden daarna zagen we dat Britt kleine maar duidelijke stappen vooruit zette. Later volgde een officieel dyscalculie-onderzoek, dat bevestigde wat we al vermoedden: Britt heeft dyscalculie. En dat inzicht bracht haar eindelijk rust. Ze is niet dom. Ze denkt anders.

In deze video leg ik stap voor stap uit hoe een IOO werkt, wat het Wereldspel zichtbaar maakt en waarom deze combinatie zo krachtig is bij kinderen die vastlopen in hun leren of zelfvertrouwen.

Een Individueel Onderwijskundig Onderzoek (IOO) is veel meer dan een toetsmoment; het is een volledig diagnostisch traject dat het kind leert begrijpen in plaats van alleen te meten. Tijdens een IOO kijken we niet alleen naar leerprestaties, maar vooral naar hóé een kind informatie verwerkt. We onderzoeken welke strategieën het naturally gebruikt, waar het vastloopt, welke impulscontrole of concentratie er is en hoe het kind reageert op nieuwe, onverwachte situaties. Daarbij wordt gekeken naar vaardigheden zoals auditieve verwerking, visuele verwerking, geheugen, werkhouding en motivatie.

In tegenstelling tot groepsonderzoeken zoals de Cito kan een IOO worden aangepast aan het tempo en de beleving van het kind. Dat maakt het bijzonder geschikt voor leerlingen die stressgevoelig zijn, dromerig, snel onzeker worden of juist moeite hebben zich te uiten in taal. Het doel is niet om een cijfer te produceren, maar om te ontdekken wat het kind nodig heeft om weer vertrouwen op te bouwen en aansluiting te vinden bij het onderwijs.

Ook biedt een IOO concrete aanbevelingen voor de leerkracht, vaak direct toepasbaar in de klas: welke instructievormen werken het beste, hoe voorkom je overprikkeling, welk tempo past bij het kind, en welke aanpak stimuleert succeservaringen? Juist die praktische vertaling maakt dat scholen het IOO gebruiken als uitgangspunt voor een passend handelingsplan. Voor ouders geeft het IOO rust: eindelijk duidelijkheid over wat er speelt — en wat niet.

00:00 Waarom Britt werd onderzocht, de vraag of ze beelddenker is.
00:28 Wat is een IOO? Uitleg over het Individueel Onderwijskundig Onderzoek
01:05 Het Wereldspel
01:44 geen beelddenker maar dyscalculie