Khí nhạc: TỔ KHÚC TRƯỜNG SƠN| Dàn nhạc Giao hưởng Quân đội MSO

Âm nhạc: Không lời, nhưng đầy tiếng nói, không ca sĩ thể hiện, nhưng tràn đầy cảm xúc.

Khí nhạc: TỔ KHÚC TRƯỜNG SƠN
"BƯỚC CHÂN TRÊN DẢI TRƯỜNG SƠN - TRÊN ĐỈNH TRƯỜNG SƠN TA HÁT"

Âm nhạc: Vũ Trọng Hối - Huy Du.
Chuyển soạn: Trung tá, NS Đỗ Quốc Bảo
Biểu diễn: Dàn nhạc Giao hưởng Quân đội (MSO)
Chỉ huy dàn nhạc: PGS.TS. NS Đỗ Hồng Quân

Ở đây, không có lời ca, chỉ có những giai điệu cất lên từ dàn nhạc giao hưởng quân đội MSO, nhưng trong từng thanh âm ấy lại như cất tiếng nói của núi rừng, của những bước chân người lính năm xưa trên dải Trường Sơn huyền thoại. Khí nhạc “Tổ khúc Trường Sơn” gồm hai bài hát “Bước chân trên dải Trường Sơn” ( Nhạc sĩ Vũ Trọng Hối) và “Trên đỉnh Trường Sơn ta hát” (Nhạc sĩ Huy Du), do Nhạc sĩ Đỗ Bảo chuyển soạn cho dàn nhạc giao hưởng, dưới sự chỉ huy của PGS.TS. NS Đỗ Hồng Quân, là một minh chứng rực rỡ cho sức sống bất diệt của âm nhạc cách mạng Việt Nam khi được đưa vào không gian nghệ thuật hàn lâm đương đại.

Nếu ca khúc truyền thống kể chuyện bằng lời, thì khí nhạc lại để cho âm thanh tự kể câu chuyện của chính mình. Trong “Tổ khúc Trường Sơn”, mỗi nốt nhạc là một bước chân, mỗi nhịp trống là tiếng tim người lính đập giữa rừng sâu, và mỗi đường dây violon là sợi khói lam chiều mong manh trên những triền núi xa xăm. Dưới ngòi bút chuyển soạn tài hoa của Nhạc sĩ Đỗ Bảo, tác phẩm đã hiện lên và trở thành một bức tranh giao hưởng giàu cảm xúc, vừa hùng tráng, vừa trữ tình - đặc trưng cho linh hồn âm nhạc Việt Nam trong thời kháng chiến.

Phần mở đầu của tác phẩm được thể hiện với tiết tấu hành khúc mạnh mẽ, giai điệu chủ đề dâng lên qua tiếng kèn đồng và bộ gõ, gợi hình ảnh những đoàn quân nối dài vô tận trên con đường huyền thoại. Tiếng nhạc trầm hùng của cello hòa cùng tiếng trống tạo nên không khí của một hành trình bất tận, nơi con người nhỏ bé mà vĩ đại đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt. Giữa sự dữ dội ấy, đôi khi nhạc chuyển sang những đoạn êm dịu, nơi các nhạc cụ dây và sáo ngân vang, như một khoảng lặng giữa chiến trường, khi người lính dừng chân bên suối, nhớ về quê hương. Chính sự đối lập ấy làm cho phần “Bước chân trên dải Trường Sơn” trở nên có chiều sâu vừa mang hơi thở sử thi, vừa chan chứa chất nhân văn.

Nếu “Bước chân trên dải Trường Sơn” là hành trình, thì “Trên đỉnh Trường Sơn ta hát” là đích đến. Giai điệu quen thuộc của nhạc sĩ Huy Du được mở rộng, nâng lên trong không gian giao hưởng hoành tráng. Khi dàn nhạc đồng loạt cất lên chủ đề chính, ta như nghe thấy tiếng hát vang vọng của cả một dân tộc chiến thắng, tiếng hát của niềm tin, của tình yêu và khát vọng hòa bình. PGS.TS. NS Đỗ Hồng Quân, với phong cách chỉ huy điêu luyện, đã khéo léo khai thác từng lớp hòa thanh, dẫn dắt dàn nhạc Giao hưởng Quân đội (MSO) đi qua nhiều cung bậc cảm xúc, từ dữ dội, hào hùng đến rực rỡ, thăng hoa. Tác phẩm khép lại trong không khí rạng ngời chiến thắng, để lại dư âm ngân dài như ngọn lửa không tắt trong lòng người nghe.

Bản giao hưởng “Tổ khúc Trường Sơn” chính là một chuyến hành trình trở về ký ức. Qua ngôn ngữ khí nhạc, những năm tháng hào hùng của dân tộc được tái hiện một cách tinh tế, hiện đại và đầy xúc cảm. Việc đưa hai ca khúc nổi tiếng của thời kháng chiến vào hình thức tổ khúc giao hưởng thể hiện tầm nhìn nghệ thuật sâu sắc vừa tôn vinh giá trị truyền thống, vừa mở rộng không gian biểu đạt cho âm nhạc Việt Nam trên sân khấu hàn lâm quốc tế.

Không lời, nhưng đầy tiếng nói. Không ca sĩ, nhưng tràn đầy cảm xúc. “Tổ khúc Trường Sơn” là một minh chứng cho sức mạnh bất tận của âm nhạc dân tộc, khi được chuyển tải bằng ngôn ngữ giao hưởng hiện đại mà vẫn giữ trọn hồn cốt Việt Nam. Đó là bản trường ca không lời của Tổ quốc, nơi âm nhạc thay cho lời tri ân, gửi đến những người đã đi qua Trường Sơn trong kháng chiến và cả những thế hệ hôm nay, đang bước tiếp trên con đường mới, vẫn nghe vang vọng đâu đó:
“Trên đỉnh Trường Sơn ta hát, hát về Tổ quốc hôm nay…”
Coth Pham

Nguồn:    • Khí nhạc: TỔ KHÚC TRƯỜNG SƠN | Dàn nhạc Gi...