Motivi životinja na stećcima u Bosni, Srbiji ... Simbolika Bogumila?

Motivi životinja na srednjovekovnim spomenicima, kroz svoju simboliku – po istoričarima, prikazuju odgovor bogumilske vere, vere slobodnih hrišćana na represiju koje su trpeli vekovima od strane moćne rimske i vizantijske sprege države i crkve koja je nastojala da ih iskoreni. Bogumilska umetnost je nastala u vreme cvetanja katedrala na zapadnoj i crkvenih zadužbina, na istočnoj strani koje su pokazivale moć i veličinu kraljeva i vlastele ujedinjenih sa crkvom koja je represivnim merama i inkvizicijom osiguravala vlast nad potlačenim narodom. Nasuprot njima oriiginalna bogumilska umetnost manifestovala je snagu svakog pojedinca, čije su duše stanovale u sopstvenim hramovima iza kojih je ostajao po jedan kameni simbol, originalan i poseban ...

00:10 Uvod
03:50 Jeleni i košute
06:34 A. Solovjev: Vraćanje prvobitnom kršćanstvu
07:02 Psaltir: Žedna košuta
08:29 D. Dragojlović: Teritorije gde su ranije živeli Bogumili
09:54 Nekropola u Hrtima, opština Prijepolje
14:13 Oblici ribljih leđa i delfina u Srbiji
15:22 Nekropola Dići, Ljig Srbija
20:44 Simbolika verovanja Bogumila?
24:14 Fantastične četvoronožne životinje i grifonin
26:45 Odnos prema životinjama

Istoričar Georg Vajld (Wild) objašnjava korištenje prikaza jelena od strane Bogumila: „U kontekstu verskog života unutar bogumilstva i katarizma, krštenje kao pečat čovekovog spasenja bilo je povezano s najvišim stepenom savršenstva kroz koju je čovek osiguravao svoje spasenje ... Jelen simbolizuje čovjeka koji je ponovno rođen I spašen kroz krštenje Duhom, konsolamentumom, dok lov ili naoružani ljudi koji progone jelena utjelovljuju zle principe ovog svijeta, moći i opasnosti koje prijete njegovom stanju spasenja.”

Dr. Dragoljub Dragojlović kaže: „Na teritorijama gde su ranije živeli bogumili spomenici su ostali u razvojnom obliku pre dostizanja vrhunca lepote umetnosti koja se može videti u Bosni.”

Dr. Slavoljub Gacović u knjizi: „Pesame za ispraćaj pokojnika kod Vlaha ...” u kojoj je sakupio iz 74 mesta duž severo-istočne Srbije, 37 različitih pesama za ispraćaj pokojnika, koje se pevaju u kolu, i u kojima se u najvećem broju pojavljuje jelen ili košuta na početku: Retko se pojave i tri konja, stara vila ili lastavica. Sva ova simbolika podseća na simboliku kola i jelena na stećcima u Bosni, koje je Marijana Vencel (Wentzel) pripisala Vlasima.

Oblici spomenika tipa „ribljih leđa” na Kosovu, okolini Novog Pazara i na nekropola Dići kod Ljiga u Srbiji. Arheolog Željko Jež o naglašenoj plastičnoj simetrali tzv Axis Mundi – o simbolici i podeli sveta na dobro i zlo, na tamu i svetlost ... o progonu Bogumila u vreme Nemanjića.

Bogumili odnos prema životinjama – čedan život i dugogodišnji post sa kojim se postiže savršenstvo.