श्रीमार्तंडविजय अध्याय क्र ३५

मागील अध्यायामध्ये ग्रंथकाराने मल्लासुराची उत्पत्ती तसेच मणिचूल पर्वत यांचे वर्णन केले आहे त्याचप्रमाणे श्रीमार्तंडाचे वाहन असणाऱ्या श्वान व अश्वाबद्दलची आणि लंगर तोडण्याविषयीची माहिती वाचकभक्तांना दिली आहे. या अध्यायामध्ये ग्रंथकाराने खनाची उत्पत्ती, अष्टविधाभक्ती, अश्विन महिन्यातील शनिवार व्रत, जागर, अष्टभोगदान याविषयी कथन केले आहे. या अध्यायामध्ये खङ्गाच्या उत्पत्तीविषयी सांगताना ग्रंथकाराने महाभारतकालाचा संदर्भ दिलेला आहे. कुरुक्षेत्री पांडवांसमोर युद्ध करताना कौरव सैन्यातील अनेक अतीरथी-महारथी धाराशायी पडले. सर्व दिग्गज योद्धे मृत्युच्या भक्षस्थानी गेले आणि केवळ कृपाचार्य व अश्वत्थामा शेष उरले. त्यामुळे अर्थातच कौरवांचे सेनापतीपद अश्वत्थाम्याकडे चालून आले. पांडवांसमोर आपला व आपल्या सैन्याचा निभाव कितपत लालोल या विषयी साशंक असलेल्या अश्वत्थाम्याने श्रीशंकराची उपासना व मनधरणी केली आणि त्यास अनेकानेक स्तुतीस्तवने करून प्रसन्न करविले, श्रीशंकर प्रसन्न झाले तेव्हा अश्वत्थाम्याने त्यांच्याकडे काळखशाची मागणी केली. खङ्ज देताना शिवाने त्याचा दुहेतूपुर्वक वापर करू नये आणि कार्य संपल्यावर परत आणून द्यावे असे अश्वत्थाम्यास सांगितले. अश्वत्थाम्याने मात्र याच खलाचा वापर करून कुटील हेतूने पांडवांच्या सर्व पुत्रांचा नाश केला. हे काळखश श्रीशंकरास कसे प्राप्त झाले याविषयी भिष्माचार्यांनी धर्मराजाकडे विचारणा केली असता धर्मराज म्हणाला की हे काळखम म्हणजे विधीने घेतलेले खड्लारुप आहे आणि याच खड्गाच्या सहाय्याने श्रीशंकराने अनेक म्लेच्छ, दानव, दक्ष आणि श्रीमार्तड अवतारामध्ये मल्लाचा निःपात केला. अशा रितीने खड्गाचे महत्त्व यात वर्णिले आहे. यानंतर अध्यायामध्ये ग्रंथकाराने अष्टविधाभक्तीचे आख्यान मांडले आहे. हे आख्यान कथन करताना ग्रंथकाराने दैवी, मानुषी, राक्षसी, पिशाच्ची, आसुरी, कौमारी, योगिनी आणि राजसी अशा आठ भक्तींचे वर्णन केले आहे, तसेच त्यांचे महत्त्वही कथिले आहे. या अध्यायामध्ये ग्रंथकाराने आश्विन महिन्यात येणाऱ्या शनिवार व्रताचे महिमान कथन केले आहे. हे व्रत विधीयुक्त पद्धतीने केले असता श्रीमल्हारी मार्तडाची कृपा प्राप्त होते असे आश्वासनही वाचकभक्तांना दिले आहे. त्याशिवाय ग्रंथकाराने या अध्यायामध्ये अष्टभोगदानाविषयीचा उहापोह देखील केला आहे. पुढील अध्यायामध्ये ग्रंथकाराने मानसपूजा, श्रीमार्तंड लिंगार्चनविधी, गंधपूजाविधी, ध्यानपूजाविधी, रत्नपूजाविधी यांच्याविषयीची माहिती वाचकभक्तांना दिली आहे.