Likya Yolunda Şubat

1856 Şubatı’nda Sultan Mecid Türkiye’de dinin Manga Cartası olarak adlandırılan şeyi çıkardı. Buna Hattı Şerif veya Hattı Hümayun adı verilir. O zaman bu tüm inançlardaki Türk tebaasına tam dini özgürlük veren bir şey olarak değerlendirildi. Burada şöyle denilmektedir.

➖Tebaamdan hiç kimse inandığı dini yaşamaktan alıkonulmayacak. Bu konuda rahatsız da edilmeyecek. Hiç kimse dinini değiştirmeye zorlanmayacak.

1858’de Doğu Türkiye’de Türkler ve Kürtlerle dini toplantılar yapıldı. 1859’da Sivas, Diyarbakır ve Kayseri valileri Müslümanların Hıristiyanlığa geçmelerini değerlendirdikten sonra Hıristiyan olan bir Müslüman’ın taciz edilmeyeceğini kamuya ilan ettiler. 1860’da Toros Dağlarından Hıristiyanlığı seçmiş ve Hıristiyan ayinlere katılanların haberleri geldi. Bunlardan biri il meclisinin üyesiydi. Antep civarındaki bir istasyonda otuz küsur Müslüman ayine katılıyordu. Diyarbakır’da, Harput’ta, Kayseri’de Türklerin Hıristiyan olduğu, vaftiz edildikleri ve herhangi bir sıkıntı olmadığı haberleri geliyordu.
1860’a kadar İstanbul’da 15 Müslüman mühtedi vaftiz edildi. Bunlardan biri Türk bir imamdı. Harp Bakanı’nın yaptığı bir sorgulamada bu imam şehirde onun inandığı gibi inanan kırk Türkün olduğunu söyledi. Bu araştırma ruhu yaygındı ve 1864’e kadar devam etti. Hıristiyan ideallerinin Türkler arasında hızla yayıldığı konusunda hiçbir şüphe yoktu. Hükümet önemli sayıda Müslüman’ın kendi inançlarında reform yapmaya istekli oldukları düşüncesini geliştirdi. Sultan Abdülaziz şüphelenmeye ve korkmaya başladı ve misyonerleri izlemek için casuslar yerleştirdi. İstanbul, Pera’da bir pazar sabahı bir Türk Evangelisti olan Selim Efendi ve yirmi küsur kadar Türk ibadethanelerinden çıkarken tutuklandı ve hapse konuldu. Mahkemeye çıkarılmadan bunlardan bazıları sürgüne gönderildi.

James L. Barton