F16 Motoru (F110 Serisi) Nasıl Çalışır | F-16 (F110 Series) Engine Breakdown -From Intake to Thrust!

F16 (F110 Serisi) Motoru Nasıl Çalışır | F-16 (F110 Series) Engine Breakdown -From Intake to Thrust!

F110 motoru, düşük baypaslı, eksenel akışlı, art yakıcıya sahip bir turbofan motordur. Çalışma sistemini kısaca anlattıktan sonra bu ifadelerin ne anlama geldiğini çok daha iyi anlayacaksınız.
Yanma olayının meydana gelebilmesi için üç şartın bir arada olması gerekmektedir. Bu şartlar yanıcı madde yani motorda kullanılan yakıt, ısı ve oksijendir. Şartlardan herhangi birisinin bulunmaması veya yeterli miktarda olmaması halinde yanma olayı meydana gelmez.
Bu motorda da uçağın hava alığından içeri alınan hava ilk olarak motorun giriş kısmındaki 3 kademeli fan tarafından içeri alınır. Bu fan, havayı sıkıştırır ve iki farklı yola ayırır:
Havadan bir kısmı motorun çekirdek (core) kısmına, yani 9 kademeli yüksek basınç kompresörüne girer. Diğer kısmı ise ikinci hava akışı olarak art yakıcı (afterburner) bölgesine iletilir.
Fanın girişinde Inlet Guide Vane (IGV) adı verilen sabit stator kanatları yer alır. Bu kanatlar, havanın kompresöre doğru düzgün bir şekilde akmasını sağlar.
Turbofan motorlarda düşük bypass oranı, motordaki havanın büyük bir kısmının motor çekirdeğine yönlendirilip daha az kısmının motorun dışından geçmesi anlamına gelir. Bu tür motorlar, yüksek hız ve yüksek itki üretiminde kullanılır, örneğin savaş uçakları gibi yüksek performans gerektiren durumlarda tercih edilir.
Diğer seçenek ise yüksek bypass oranlı turbofan motorlarıdır. Bu tür motorlarda havanın büyük bir kısmı motor çekirdeğinin etrafından geçer. Yüksek bypass oranı daha düşük yakıt tüketimi ve daha sessiz çalışma sağladığı için ticari yolcu uçaklarında tercih edilir.
Özetle:
• Düşük bypass: savaş uçaklarında kullanılır ve Yüksek hız ve itki üretir,
• Yüksek bypass: ticari uçaklarda kullanılır ve Yakıt verimliliği ve sessiz çalışma imkânı sağlar.



Yüksek Basınç Kompresörü: Fandan çıkıp core kısmına giren hava, 9 kademeli yüksek basınç kompresöründe (HPC) sıkıştırılır. Bu sıkıştırılmış hava, motorun yakıcı kısmına girerek yanmaya hazır hale gelir.
F110 motoru, Variable Stator Vanes (VSV) adı verilen ayarlanabilir stator kanatlarına sahiptir. Bu kanatlar, motorun farklı çalışma koşullarında hava akışını optimize ederek kompresör verimliliğini artırır ve kompresör tıkanması (stall) riskini azaltır. F110 motorunda, yüksek basınç kompresörünün bazı kademeleri bu VSV'ler ile donatılmıştır
Basıncın yükselmesi yanma sürecini önemli ölçüde etkiler. Yüksek basınç, yanma odasında gerçekleşen kimyasal tepkimelerin verimliliğini artırır ve daha etkili bir yanma sağlar. Bu nedenle sıkıştırma oranı ne kadar yüksek olursa motorun verimliliği de o oranda olumlu yönde artacaktır.Çünkü:
1. Daha Verimli Yanma: Basınç yükseldikçe havadaki oksijen molekülleri daha yoğun hale gelir. Bu, yakıtın oksijenle daha iyi karışmasına ve daha eksiksiz bir yanmaya yol açar. Sonuç olarak, yanma daha fazla enerji açığa çıkarır.
2. Sıcaklık Artışı: Yüksek basınç altında gerçekleşen yanma, daha yüksek sıcaklık üretir. Bu da motorun itki gücünü artırabilir.
3. Yakıt Tüketimi: Yüksek basınçta, daha az yakıtla aynı miktarda enerji üretmek mümkün olabilir. Bu, yakıt verimliliğini artırır.

The F110 engine is a low-bypass, axial-pressure, afterburner turbofan engine. After briefly explaining the working system, you will understand much better what these expressions mean.
For combustion to occur, three conditions must be present. These conditions are flammable material, that is, the fuel used in the engine, heat and oxygen. If any of the conditions are not present or there is a sufficient deficiency, combustion will not occur.
In this engine, the air taken from the winged air area is first taken in by the 3-stage fan at the inlet of the machine. This fan compresses the air and creates two different paths:
A portion of the air enters the oil core (core) compartment, that is, the high pressure compressor at 9 pressure. The other part is delivered to the afterburner as second air products.
At the entrance of the fan, there are fixed stator blades called Inlet Guide Vanes (IGV). These wings ensure that the air compressor works properly.
By the way, I would like to first explain the low bypass expression in a little more detail.
In turbofan engines, a low bypass ratio means that more of the air in the engine is directed into the engine and less of it is kept out of the engine. These types of engines are used in high-speed and high-thrust engines, and high-performance parts such as spacecraft are preferred.