การบรรเลงวงปี่พาทย์ไม้นวมรับร้อง: เพลงลาวเสี่ยงเทียน เถา

เมื่อราว พ.ศ. ๒๔๗๖ หลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ได้นำ ทำนองเพลงลาวเสี่ยงเทียนของเก่าซึ่งเป็นอัตรา ๒ ชั้น และมี ๒ ท่อนนั้นมาแต่งขึ้นเป็น อัตรา ๓ ชั้นทั้งทำนองร้องและทำนองดนตรีโดยประดิษฐ์ทำนองให้มีสำเนียงเป็นภาค เหนือตามสำเนียงเดิม ครั้งแรกก็ประสงค์จะบรรเลงแต่เพียง ๓ ชั้นเท่านั้น จึงได้แต่ง ทำนองเที่ยวกลับได้ผิดแผกต่างกันออกไปจากเที่ยวแรก เรียกกันว่า “ทางเปลี่ยน เมื่อบรรเลงรวมกัน จึงเท่ากับ ๔ ท่อน (ท่อน ๑ เที่ยวแรก, ท่อน ๒ เที่ยวแรก, ท่อน ๑ เที่ยวหลัง, และท่อน ๒ เที่ยวหลัง) มาภายหลังประสงค์ที่จะร้องและบรรเลงเพลงลาว เสี่ยงเทียนให้เป็นเพลงเถาโดยเพิ่มอัตรา ๒ ชั้นและชั้นเดียวต่อไปอีก ครั้นจะตัดทำนอง ๓ ชั้นท่อนใดเที่ยวใดออกเสียก็เป็นที่น่าเสียดาย เพราะทำนองเพลงที่ได้แต่งขึ้นนั้นแต่ ละท่อนแต่ละเที่ยวก็มีความไพเราะเพราะพริ้งน่าฟังทั้งสิ้น จึงตกลงให้คงไว้ทั้งหมด เมื่ออัตรา ๓ ชั้นกลับต้นเป็น ๒ เที่ยวเช่นนั้น อัตรา ๒ ชั้นและชั้นเดียวก็ดำเนินไปใน เกณฑ์เดียวกัน ทำนองในอัตรา ๒ ชั้นจึงเป็นของเก่าเที่ยวเดียวแต่งขึ้นใหม่เป็นทาง เปลี่ยนอีกเที่ยวหนึ่งและชั้นเดียวแต่งขึ้นใหม่ทั้ง ๒ เที่ยว เพลงลาวเสี่ยงเทียนเถาของหลวงประดิษฐ์ไพเราะนี้ เป็นเพลงที่มีสำนวน ทำนองไพเราะน่าฟัง ได้รับความนิยมในวงการดนตรีอย่างแพร่หลายมาก แม้นักแต่ง เพลงไทยสากลก็ได้นำไปใช้และได้รับความนิยม
บทร้องเพลงนี้ ใช้บทเรื่องพระลอนรลักษณ์ พระราชนิพนธ์
กรมพระราชวัง บวรมหาศักดิพลเสพ

มนตรี ตราโมท, 2443-2538 (2523). ฟังและเข้าใจเพลงไทย. โรงพิมพ์ไทยเขษม.

ผู้บรรเลงและขับร้อง
สุรสิทธิ์ เขาสถิตย์ ระนาดเอก
ภมรรัตน์ โพธิ์สัตย์ ขับร้อง
เบญจภูมิ ท่าฉลาด ซออู้
อุดมเกียรติ เพ็งอุบล ขลุ่ยเพียงออ, ระนาดทุ้ม, ฆ้องวงใหญ่ และเครื่องประกอบจังหวะ

สมหว่อง สตูดิโอ บันทึกเสียง
ภาพประกอบปกวิดีโอของ
อาจารย์จักรพันธุ์ โปรษยกฤต