ΚΕΡΜΕΝΙ ΤΥΡΟΛΟΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

Η εκκλησία της Οσίας Παρασκευής της Επιβατινής στο Κερμένι της Τυρολόης της Ανατολικής Θράκης χτίστηκε το 1868, ενώ σύμφωνα με άλλες πηγές το 1836, από τους Έλληνες της περιοχής και το Πατριαρχείο για τις ανάγκες τους. Από τα οθωμανικά αρχεία βλέπουμε ότι συνέδραμε οικονομικά και ο σουλτάνος Αμπτούλ Χαμίντ ο 2ος. Η αρχιτεκτονική του ναού είναι ορθογώνια βασιλικού ρυθμού.
Ο ναός έπαψε να λειτουργεί το 1913 στην πρώτη προσφυγιά των Κερμενιωτών, οι οποίοι επανήλθαν μετά την απελευθέρωση της περιοχής το 1920. Μετά την αναγκαστική ανταλλαγή (1923-1924), χρησιμοποιήθηκε από τούς Τούρκους ως τζαμί και σχολείο. Για το παλιό τζαμί που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την εκκλησία, υπάρχουν αναφορές ότι πριν ήταν το σπίτι του ορθόδοξου ιερέα.
Οι Κερμενιώτες σκορπίστηκαν σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας, όπως στα Κουδούνια και την Χωριστή Δράμας, σε διάφορα χωριά των Σερρών και του Κιλκίς, στο νομό και την πόλη της Θεσσαλονίκης, στην Κοζάνη και την Πτολεμαΐδα.
Με την μεταφορά του χωριού από τους Τούρκους νοτιότερα (μάλλον λόγω κατολισθήσεων στην περιοχή), το κτήριο του ναού έμεινε ανενεργό και παραμελημένο, με αποτέλεσμα την καταστροφή του από τον χρόνο και τους χρυσοθήρες.
Το παλιό Κερμένι ρήμαξε. Τα απομεινάρια των θεμελίων, μετά βίας διακρίνονται ολόγυρα σκεπασμένα από τους θάμνους και τα αγριόχορτα. Η σημαντική αυτή κωμόπολη για την επαρχία Τυρολόης ήταν ο μοναδικός οικισμός της, που διατηρούσε ελληνικό σχολείο και ελληνική ορθόδοξη εκκλησία.
Περίπου στην δεκαετία του 1830 φαίνεται να εγκαταστάθηκαν κάποιες οικογένειες τουρκομάνων από την Σιλίστρια του Δούναβη. Γρήγορα όμως οι Έλληνες έγιναν και πάλι πλειοψηφία, με την εγκατάσταση άλλων Ελλήνων από τα γύρω μικρότερα χωριά, ώστε το χωριό να θεωρείται από τους Τούρκους και πάλι ελληνικό.
Το Κερμένι άνηκε στο σαντζάκι της Ραιδεστού και στον καζά της Τυρολόης. Μετά το 1955-1960 οι Τούρκοι το ενσωμάτωσαν στην επαρχία Σηλύβριας.
Μέχρι το 1900 ονομαζόταν Κερμένι. Από το 1900 ως το 1928 Γκερμιγιάν. Μετά το 1928 Φεβζίπασα. Σήμερα ονομάζεται Ντεγκιρμένκιοϊ δηλαδή το χωριό με τους αλευρόμυλους, από τους πολλούς μύλους που υπήρχαν στην περιοχή.
Οι Κερμενιώτες ασχολούνταν κυρίως με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Τα αμπέλια ήταν άφθονα και το κρασί ξακουστό. Από μαρτυρίες γερόντων, ήταν τόσο πολύ το κρασί, ώστε όταν περνούσε κάποιος διαβάτης και ζητούσε νερό, του έδιναν κρασί να πιεί. Και ήταν τόσο παχύ, που όταν το έσταζες στο νύχι, δεν κυλούσε. Τα σταφύλια τα διέθεταν στην αγορά της Σηλύβριας ή Σηλυβριγιάς όπως την αποκαλούσαν και για τα καλά τους ψώνια (χρυσαφικά κτλ.) ,πήγαιναν στην Ραιδεστό (στο Ροδοστό).
Η γυναικεία φορεσιά ήταν του τύπου της Προποντίδας με μακριά φουστάνα και ποδιά , όχι με βράκα και στο κεφάλι μαντήλι δεμένο σαν φακιόλι. Πολλές φορές έριχναν από πάνω μια δεύτερη πιο ντουράτη μαντήλα με τις μπροστινές άκρες γυρισμένες επάνω για σκίαση. Τα υφάσματα ήταν υφαντά, βαμβακερά και μάλλινα (τα μάλλινα τα λέγαν τσούκνες όπως οι Καβακλιώτες) και σπάνια αγοραστά.
Η ανδρική φορεσιά αποτελούνταν από το πουτούρι σε μαύρο ή καφέ σαγιάκι με γαϊτάνωμα στις ραφές, το γελέκι, σταυροκούμπωτο σε μαύρο, καφέ, μπεζ και βυσσινί, επίσης γαϊτανωμένο στις ραφές και στα ανοίγματα των χεριών και του λαιμού , τόσο όσο επέτρεπε η οικονομική κατάσταση του καθενός. Ο αμπάς, το μακρυμάνικο πανωφόρι ήταν μαύρο ή καφέ, με γαϊτάνωμα στους καρπούς και την περίμετρο. Το ζωνάρι στην μέση τους, ήταν φαρδύ με μεγάλο μήκος, υφαντό μάλλινο σε βυσσινί, μαύρο και μπέζ χρώμα, απλό ή με ρίγα. Στο κεφάλι φορούσαν δίκοχο ή σαρίκι (μαύρο ή βυσσινί) και στα νεώτερα χρόνια τραγιάσκα. Στα πόδια είχαν πλεκτές κάλτσες και γεμενιά, ενώ στο χωράφι και στις δουλειές, ποδοπάνια και γουρουνοτσάρουχα.
Οι χοροί τους ήταν κυρίως συρτοί σε 7 και 4/8, Καρσιλαμάδες, μιμικοί (χορός με την σκούπα), χασάπικοι σε 2 και 4/4 ( Βαρύς—’Λαφρύς - Νε Βαρύς νε ‘Λαφρύς), και σε 6/8 (τύπου ζωναράδικου). Ήταν επίσης γνωστό το τραγούδι της Ροϊδοπούλας αλλά δεν είναι γνωστό αν χόρευαν μπαϊντούσκα. Ο πεντάσημος όμως ρυθμός της (5/8) υπήρχε και στα Χριστουγεννιάτικα κάλαντά τους. Κύρια όργανα η γκάιντα και η φλογέρα.