แป๊ะ เถา - คุณครูนิตยา แดงกูร [โครงการบันทึกเสียงเพลงไทย ปีการศึกษา 2567]

โครงการบันทึกเสียงเพลงไทย ปีการศึกษา 2567

เพลง “แป๊ะ เถา”

ขับร้องโดย คุณครูนิตยา แดงกูร
บรรเลงโดย วงเครื่องสายผสมออร์แกน

[นักดนตรี]
ซอด้วง : อาจารย์จาตุรงค์ จันทภาโส
ซออู้ : อาจารย์มารุธ วิจิตรโชติ
ออร์แกน : ครูเบญจภูมิ ท่าฉลาด
ขลุ่ย : ครูสมพงษ์ จิตรนัย
ขลุ่ย: นายธรรมรงค์ กลอยกล่อม
ขิม : นายคงกช ชัยประสิทธิกุล
โทน-รำมะนา : นายคมณัช กลิ่นสุคนธ์
ฉิ่ง : นายนวพล สำราญกิจ

บันทึกเสียงโดย นายอุดมเกียรติ เพ็งอุบล

____________________________

"แป๊ะ เถา" มีทำนอง 2 ชั้น ใช้ร้องประกอบการแสดงละคร และบรรเลงติดต่อกันในเรื่องเพลงจีนแส ครั้งหนึ่งขณะท่ีพระประดิษฐ์ไพเราะกำลังเดินกลับมาจากการสอนศิษย์ ได้ยินเสียงชาวจีนกำลังบรรเลงดนตรีจีนกันอยู่ มีเพลงไพเราะ ซึ่งท่านเกิดความสนใจอยากได้ทำนองเพลงนี้ไว จึงสั่งให้บรรดาศิษย์ที่ติดตามไปด้วย คือ ครูสิน ศิลปบรรเลง กับครูรอด ช่วยกันจำทำนองเพลงไว้ ต่อมาภายหลังจึงได้แต่งขึ้นเป็นเพลง 3 ชั้น เป็นชุดเพลงจีน เช่น อาเฮีย ชมสวนสวรรค์ และแป๊ะ เพลงแป๊ะนี้เคยได้ยินบางท่านเรียกว่า แป๊ะปลัดแหล หรือแป๊ะปะและแหล ก็มี ซึ่งจะมีประวัติและที่มาอย่างไร ยังค้นไม่พบ ความหมายของเพลงแป๊ะเป็นไปในทางความห่วงใย กงวลใจ และอาลัยรัก
____________________________

[เนื้อเพลง]

คิดไปใจหายไม่วายโศก เหมือนเดือนดับลับโลกไม่แลเห็น
จะแลเหลียวเปลี่ยวเปล่าเศร้าทรวงเย็น ไหนจะเว้นโศกาโอ้อาดูร
(สร้อย) หอมอะไรที่ในสวน หอมดอกลำดวนกระดังงา
หอมกระถินหอมกลิ่นจำปา เมื่อเวลาเย็นเอย

นิจจาเอ๋ยหมายเชยมณฑาทิพย์ อันสูงลิบลอยฟ้าแลหาสูญ
ซ้ำโศกโรครักมาเพิ่มพูน พี่จะสูญสิ้นชื่อเจียวหรือเอย
(สร้อย) หอมอะไรที่ในดง หอมดอกประยงค์นางแย้ม
หอมพิกุลยี่สุ่นแซม หอมไม่แรมราเอย

พระจันทร์เอ๋ยกะไรเลยไม่คอยท่า จะล่วงเลยลับฟ้าหรือไฉน
หอมดอกกระดังงา เมื่อเวลาเย็นเอย

____________________________

[อ้างอิง]

มนตรี ตราโมท อ.ด. แลพ วิเชียร กุลตัณฑ์. (2523). เพลงแป๊ะ ๓ ชั้น. ใน อำพัน ฉายางกูร

ฟังและเข้าใจเพลงไทย. (น. 397-398). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ไทยเขษม