Δρ. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης (Β' μέρος) ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Δαυίδ Ναχμίας ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

η εκπομπή μεταδόθηκε απ' το Τρίτο Πρόγραμμα 24/02/24

Ο ΑκαδημαΊκός καθηγητής Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, μέσα από τη μακρόχρονη ενασχόλησή του με τη γλωσσολογία, μας ξεκλειδώνει μια πιο βαθιά, σχεδόν βιωματική, αντίληψη για τη λειτουργία της νεοελληνικής γλώσσας. Δεν την αντιμετωπίζει σαν ένα αυστηρά ρυθμισμένο σύστημα κανόνων, αλλά σαν ένα ζωντανό οικοδόμημα, χτισμένο με υλικά ιστορικά, πολιτισμικά και συναισθηματικά. Ο αναγνώστης του έργου του ανακαλύπτει ότι η ίδια η λέξη, όσο καθημερινή ή απλή κι αν μοιάζει, ενσωματώνει μια πορεία αιώνων.

Στις μελέτες και τις διαλέξεις του, ο Χαραλαμπάκης ενθαρρύνει τη σύνδεση του παρόντος με το παρελθόν, υπογραμμίζοντας πως κάθε νέα φράση ή γλωσσικός τρόπος είναι κληρονόμος αμέτρητων μικρών «επαναστάσεων» και «συμβιβασμών» που έχουν προηγηθεί στη συλλογική μας πορεία. Παράλληλα, δείχνει πως οι τυχόν γλωσσικές αλλαγές δεν είναι απλώς «λάθη» ή αυθαιρεσίες, αλλά δείκτες πολιτισμικής και κοινωνικής κινητικότητας. Μέσα από αυτή την οπτική, ο Χαραλαμπάκης μάς βοηθά να αναγνωρίσουμε το ανθρώπινο υπόβαθρο της γλώσσας: εκεί όπου οι μνήμες και οι αξίες μας διαμορφώνουν φωνές και ήχους που αλληλεπιδρούν αδιάκοπα.

Πέρα από την αμιγώς επιστημονική του προσφορά, ο τρόπος διδασκαλίας και γραφής του αναδεικνύει έναν σπάνιο σεβασμό για το ίδιο το γλωσσικό φαινόμενο. Μεθοδικός και επικοινωνιακός, κατορθώνει να γεφυρώσει την αυστηρή γλωσσολογική ανάλυση με τη ζεστασιά της ανθρώπινης εμπειρίας. Κάθε παράδειγμα, κάθε σημείωση, γίνεται αφορμή για να νοηματοδοτήσουμε εκ νέου τον κόσμο και την παράδοσή μας, ανακαλύπτοντας κρυμμένα μονοπάτια που μας συνδέουν με την ουσία της ελληνικής ψυχής.

Εν τέλει, ο Δρ. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης μάς φέρνει πιο κοντά στη διαχρονική αλήθεια ότι η γλώσσα, πριν από οτιδήποτε άλλο, αποτελεί το κοινό πεδίο όπου συναντιόμαστε ως άνθρωποι. Με τη σοφία και το ήθος που διαπνέουν το έργο του, μας προσκαλεί να ξανακοιτάξουμε όσα λέμε και πώς τα λέμε, υπενθυμίζοντάς μας ότι κάθε λέξη εμπεριέχει κάτι από την ιστορία, την καρδιά και το συλλογικό μας μέλλον.

Δαυίδ Ναχμίας