تاریخ ایران از عیلامیان تا اشکانیان چگونه بود ؟

عیلام باستان
دولت عیلام باستان از سال ۱,۶۰۰ تا ۲,۷۰۰ پیش از میلاد حکومت می‌کردند. دوره عیلام باستان، سه سلسله را دربر می‌گرفت. سلسله‌های «اوان» و «سیماشکی»، سلسله‌هایی هستند که در کتیبه‌های بابل به آن‌ها اشاره شده است. «سوکل‌مخ‌ها» نیز سلسله سوم عیلام بودند که بنا بر لقب پادشاهان آن سلسله، به این نام خوانده می‌شدند. حکومت عیلام در این دوره به‌علت فقدان راه‌های مساعد، از تمدن و تجارت و هرگونه امکانات به‌دور بود.نحوه تشکیل سلسله ماد به‌طور واضح مشخص نیست. جغرافیای این دولت در سمت شمال غرب فلات ایران قرار داشت و پایتخت آن‌ها هگمتانه بود. این دولت از سمت شمال با اورارتو (اطراف دریاچه ارومیه امروزی)، از جنوب با عیلام و از سمت غرب به‌دولت‌های بین‌النهرین محدود می‌شد. نخستین کسی که بعد از غلبه مادها بر سکاها، قبایل ماد را برای تشکیل یک دولت مستقل، متحد کرد، «دیاکو» بود. هرودوت، مورخ بزرگ یونانی، او را اولین داور مورد رجوع مردم می‌دانست که از سوی عامه به‌عنوان حکمران برگزیده و میان آن‌ها مجری نظم و عدالت شد.

مادها ۱۳۰ سال بر ایران حکومت کردند و چهار پادشاه بر تخت سلطنت این سلسله نشست

مادها حدود ۱۳۰ سال بر ایران حکومت کردند. چهار پادشاه در این دوره بر تخت سلطنت مادها نشستند و دوره هریک از آن‌ها با حوادث گوناگونی سپری شد. دیاکو به‌عنوان موسس دولت ماد، ریسک چندانی نکرد و با همسایگان خود وارد جنگ نشد؛«فرورتیش»، جانشین او، تلاش کرد سکاها را با هم متحد کند؛ اما سکاها او را با حیله به قتل رساندند. بودند، هسته اصلی دولت هخامنشی را تشکیل دادند. آن‌ها ابتدا در اطراف دریاچه ارومیه بودند و با ضعف دولت عیلام، به جنوب غرب رفتند. نام کشور «پارسوا» برای اولین‌بار در کتیبه‌های آشور به کار رفت.

پارس‌ها از اختلاف بین ماد و آشور استفاده کردند و انشان را به‌تصرف خود درآوردند. تصرف انشان در زمان «چیش‌پیش»، پسر «هخامنش» اتفاق افتاد و کوروش در کتیبه‌های خود از چپش‌پیش دوم، به نام شاه انشان یاد کرد. قلمروی هخامنشی بعد از چیش‌پیش، بین دو پسر او «آریارمنه و آرشامه» تقسیم شد. هوخشتره، بزرگترین پادشاه ماد در این دوره به اوج قدرت خود دست یافت و دولت جدیدالتاسیس هخامنشی را زیر اطاعت خود گرفت. کمبوجیه اول، فرزند کوروش اول این دو کشور کوچک را به کشوری بزرگ تبدیل کرد و پایتخت خود را از انشان به پاسارگاد تغییر داد.