Speciale per kosovaret ne Lezhe e Shkallnur (16 Mars 1999)

Arkiva - Tv Klan 1998-2012; Pamje nga kampi i pushimit në Shëngjin ku strehohen refugjatët e ardhur nga Kosova.

Rreth 370 kosovarë, të rinj, gra, pleq e fëmijë prej gjashtë muajsh strehohen në kampin e Shëngjinit. Të detyruar nga tmerret e luftës kosovarët kanë lënë vatrat e tyre. Të ndihmuar dhe nga organizatat e huaja kosovarët ndihen më të çliruar por përsëri mendja e tyre është në Kosovë. Kushtet në kamp nuk janë shumë luksoze, banjo e madhe dhe e përbashkët u shërben disa dhjetëra familjeve.
Flet Bajrami i cili bashkë me familjen ka përjetuar tmerret e luftës.
Bajrami: Vij nga një fshat afër qytetit te Dreçanit, ikëm prej lufte.
Gazetari: Jeni ndjerë të kërcënuar atje?
Bajrami: Jemi ala. Kanë hyrë forcat dhe kanë djeg të gjithë fshatin aty sa kanë qënë. Ne jemi detyru për me dalë në një fshat tjetër kurse dhe në fshatin tjetër nuk na kanë lënë aty. Unë kisha shtatë fëmijë, nënën, gruan dhe një teze e palëvizshme ajo punë. Kemi marrë rrugën për Bjeshkë. Kur kam dale në Bjeshkë na kanë lajmëru që edhe këtu do t'ju sulmojnë popullin dhe kemi marrë rrugën për në Mal të Zi. Kemi bo tre ditë e katër net, tanë rrugën pa bukë, fëmija qanin, edhe tezja me të meta mbeti në gjys të rrugës pa ardhur tek kufiri i Malit të Zi. Kemi mbërritur në Mal të Zi na ka marrë policia serbe që kishin qënë aty, na kanë marrë na kanë rrethu, jemi bo afër shtatë mijë vetë aty dhe na kanë mbajtur dy ditë e netë në shi.
Gazetari: Keni njeri në Kosovë tani Bajram?
Bajrami: Po kemi, vllazni kemi, shokë kemi, por nuk kemi të dhëna në lidhje me ato. Vetëm për një djalë të axhës kemi të dhëna që e kanë marrë në Mal të Zi e kanë çuar në burg në Pejë.
Gazetari: Kush?
Bajrami: Policia serbe. Në Mal të Zi kanë dashtë me na nda prej familjes me na lënë vetëm ne meshkujt aty me qëllim të masakrës dhe neve në Mal të Zi. Për fat të mirë intervenoi OSBE-ja dhe i shpëtuam edhe asaj.
Mes kosovarëve të Shëngjinit ka edhe luftëtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Njëri prej tyre është Fadili 30 vjeçar i cili shoqëron fëmijët e të vëllait i cili lufton ende në Kosovë.
Fadili, luftëtari i ri i UÇK-së: Vij nga fshati afër Gjakovës.
Gazetari: Keni pasur probleme nga serbët?
Fadili :Po,po, të gjithë. Ne jemi dhe të ndjekur politikisht prej Serbisë.
Gazetari: Po ndonjë pjesëtar i familjes suaj bën pjesë në UÇK?
Fadili :Po, unë kam qënë jam ende por momentalisht jam këtu kam pru familjen, vëllain e kam atje, djemtë e axhës ata të gjithë.
Gazetari: Ti bën pjesë në UÇK, na trego ndonjë histori, ndonjë pjesë të jetës tuaj?
Fadili : Ne kemi qënë Njësi Speciale nuk kemi qënë thjesht ushtarë, por ku ka qënë nevoja për çdo sulm duke ja nisur prej Juniku deri afër Gjakovës në çdo fshat kundërsulm të armikut.
Gazetari: Mban mend pak a shumë sa sulme keni bërë?
Fadili : Kemi bërë përmbi 12 sulme, gjithë me sukses vetëm herën e fundit kur ata erdhën me tanke ruse, me ushtarë rusë, që atëherë, kuptohet që me armë të armatosur me adapt krahasim me ata. Dështuam u detyruam me u tërhek më së shumti për arsye të familjes, fëmijëve, se lufta mbaronte me fëmijë nëpër këmbë është shumë e vështirë. Kishim familjen mbas se kemi qënë të rrethum.
Gazetari: Në fshatin tuaj?
Fadili : Në të gjitha fshatrat se aty përbënim rreth 18 fshatra, gjitha kemi qënë të rrethum. E hapëm një koridor të vogël sa me kalu rob e fëmijë pastaj kemi zgjatur luftën deri në mbrëmje. Natën kemi depërtu edhe ne se e pamë që s'ka shans me shpëtu. Atë natë kemi pasur dy të vrarë e dy të plagosur.
Gazetari: Po për Adem Demaçin?
Fadili : Nuk di çfarë me të thanë. S'kam çfarë me i kritiku ato por...
Kemi besim tek politikanët dhe udhëheqësit e rinj, shprehen pothuajse të gjithë refugjatët. Edhe në Durrës në Komunën e Shkallnurit 11 mijë kosovarë kanë nisur një jetë tjetër. Ata jetojnë nëpër shtëpitë e fshatarëve vendas me një pagesë minimale. Atyre u është dashur të harrojnë vuajtjet e mëparshme për të menduar për mbijetesën e re.
Por problemet nuk mungojnë as këtu. Kushtet e varfëra të zonës kanë ndikuar në rritjen e sëmundjeve të ndryshme tek banorët e rinj. Flet mjeku kosovar Ali Kuçi i cili thotë se gjendja shëndetësore e tyre nuk është e kënaqshme. Një kosovare thotë që jetojnë në kushte të vështira, kanë pak ndihma. Pjesa më e madhe e fëmijëve janë jetimë, pa prindër.
Akoma fëmijë, por kanë njohur dhe janë përballur me vuajtjet më monstruoze. Disa prej grave shtatzëna tashmë duhet të lindin larg tokës ku ato vetë erdhën në jetë. Kosovarët e ardhur shpresojnë që t'u rikthehet liria dhe i urojnë njëri -tjetrit : "Mirupafshim në Kosovën e Lirë."

Gazetar : Eduart Frangaj