Çîroka koçberîya ji Botanê heta Kulu yê: Eşîra Celikan

Çîroka koçberîya ji Botanê heta Kulu yê : Eşîra Celikan #çîrok #göç #botan #celikan

Ji eşîrên Anatoliya Navîn koça pêşîn a Celikan ji herêma Şêxan a Mîrlîgiyên Botanê wê demê hatiye. Eşîra Celikan a ku piştî perçebûna Mîrlikan ji başûr koçî bakur kirin, hatin Mîrliğiyên Hesenkêfê. Piştî belavbûna vê mîrlîkê, komek vedigerin Dogubayazîta Îranê, li herêma Serhatê, komek jî vedigerin Çelîxanê, navçeya Adiyamanê ya niha û komeke din jî vedigerin herêma ku pêşî lê hatine. Di vê pêvajoyê de eşîra ku rastî polîtîkayên bicîkirinê yên Împaratoriya Osmanî hat, sirgûnî çola Reqqayê tê kirin. Ji ber ku nikarin bi eşîrên Ereban re li hev bikin tên deşta Amikê. Lê pirsgirêkek heye, ev der ne guncaw e ji bo çêrandina heywanan.
Eşîra ji bo girtina Bexdayê piştgirî dide Osmaniyan. Li navçeya Gurun a Sêwasê wek diyarî ji bo deşta eşîrê herêmek tê dayîn. Eşîra ku havînê diçe vê deştê û bi hezaran heywanên xwe diçêrîne, zivistanê jî vedigere deşta Amikê. Piştî van geryanên di rê de zerar dan eşîrên din, bi fermana Sultanê Osmanî hatin û çûna wan qedexe kir û her kes li cihê xwe ma.
Di vê pêvajoyê de eşîra ku dixwaze sewalkarî bidomîne li ser rêya Anatoliya Navîn e. Eşîra ku demekê li vir li cihekê digere, ji sala 1800’an vir ve li derdora Kuluyê çend gund ava kirine.
Yek ji nivîskarên Kovara Bîrnebûnê yê ji gundê Yeşîlyurtê Muzaffer Ozgur ji bo Şoperêç behsa rêwîtiya koçkirina eşîra wan Celikan kir.

Botan’dan Kulu’ya göçün hikayesi: Celikan Aşireti

Orta Anadolu aşiretlerinden Celikanların ilk göçü o dönem Botan Mirliğine bağlı Şêxan bölgesinden oluyor. Mirliğin dağılmasından sonra güneyden kuzeye göç eden Celikan aşireti, Hasankeyf Mirliğine geliyor. Bu mirliğin de dağılmasının ardından bir grup Serhat bölgesinde Doğubayazıt, İran tarafına, bir grup Adıyaman’ın şuan ki ilçesi olan Çelikhan’a, bir grup ise ilk geldikleri bölgeye geri dönüyor. Bu süreçte Osmanlı’nın iskan politikalarına maruz kalan aşiret Rakka’nın çölüne sürülüyor. Burada Arap aşiretleriyle anlaşamamaları üzerine Amik ovasına geliyorlar. Ancak bir sorun vardır, burası hayvan otlatmak için elverişli değildir.
Aşiret Osmanlı'nın Bağdat'ı almasına destek veriyor. Aşirete hediye olarak Sivas’ın Gürün ilçesinde yayla için bir alan veriliyor. Binlerce hayvanını otlatmak için yazları bu yaylaya giden aşiret, kışları ise geri Amik ovasına dönüyor. Bu gidiş gelişlerin diğer aşiret gruplarına yol açtığı sorunlar üzerine Osmanlı padişahı tarafından çıkarılan fermanla gidiş gelişleri yasaklanıyor, herkes olduğu yerde kalıyor.
Bu süreçte hayvancılığı sürdürmek isteyen aşiret Orta Anadolu’nun yolunu tutuyor. Burada da bir süre yer arayışı sürdüren aşiret 1800’lü yıllardan itibaren Kulu etrafında birkaç köy kuruyor.
Yeşilyurt köyünden Bîrnebûn Dergisi yazarlarından Muzaffer Özgür, aşiretleri Celikan’ın göç yolculuğunu Şoperêç için anlattı.

   / @soperec  
  / soperec  
  / soperec_  
  / soperec__  
  / soperec  
  / soperec  

Hevpeyvîn / Kamêra : İnanç Yıldız

Bu video Dijital Medya Araştırmaları Derneği tarafından düzenlenen NewsLabTurkey Bağımsız Medya İçin Kuluçka Programı kapsamında desteklenmiştir. Bu videonun içeriğinin sorumluluğu tamamen Şoperêç’e aittir ve hiçbir koşulda Dijital Medya Araştırmaları Derneği'nin duruşunu yansıtmamaktadır.