THỊ TRƯỜNG TPDN VIỆT NAM TIỀM NĂNG VÀ RỦI RO, GIẢI PHÁP KIẾN NGHỊ

THỊ TRƯỜNG TPDN VIỆT NAM TIỀM NĂNG VÀ RỦI RO, GIẢI PHÁP KIẾN NGHỊ - SIẾT CHẶT CHỨ KHÔNG BÓP NGHẸT ĐẾN CHẾT.
Khái niệm
Trái phiếu doanh nghiệp là một dạng chứng khoán xác nhận người sở hữu các trái phiếu đang cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu vay một khoản tiền nhất định để tiến hành hoạt động kinh doanh. Có nghĩa là khi bạn đầu tư trái phiếu vào doanh nghiệp đó tức bạn là chủ nợ và doanh nghiệp đó có trách nhiệm trả lãi trong khoảng thời gian định kỳ được xác định trước; trả lại tiền gốc vào ngày đáo hạn; chấm dứt cho việc nợ. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu không chỉ để huy động vốn; tăng quy mô vốn cho việc hoạt động, thực hiện các chương trình; dự án đầu tư của doanh nghiệp mà trong đó còn có mục đích cơ cấu lại khoản nợ. Nếu doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản thì trái phiếu sẽ được ưu tiên thanh toán trước.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp: "Siết" chứ không "bóp nghẹt"
Việc siết lại kỷ cương của thị trường trái phiếu doanh nghiệp là điều cần thiết để lành mạnh hoá thị trường tài chính. Tuy nhiên, làm thế nào để “siết” nhưng không “bóp nghẹt”?
Trái phiếu “3 không”
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam phát triển nóng trong thời gian qua, cùng với đó là sự “bát nháo” trên thị trường khi không ít doanh nghiệp có hành vi lừa đảo với nhiều thủ đoạn tinh vi, chất lượng trái phiếu doanh nghiệp không đồng đều.
Không chỉ là trái phiếu “3 không” như không tài sản đảm bảo, không bảo lãnh thanh toán, không xếp hạn định mức tín nhiệm. Th.S Nguyễn Anh Vũ (Trường Đại học Ngân hàng TPHCM) cho biết: “Tôi lo ngại còn có cái “không” thứ 4, thứ 5 khác, như không có năng lực tài chính tốt, dòng tiền, phương án kinh doanh không khả thi, dòng vốn không đúng mục đích… Những điều này đôi khi còn đáng lo hơn việc không có tài sản bảo đảm”.
Cần siết lại kỷ cương trên thị trường trái phiếu là điều cần làm lúc này, nhưng đừng bóp nghẹt thị trường còn non trẻ này tại Việt Nam.
Câu hỏi đặt ra Liệu: Nếu Doanh nghiệp tốt, có tài sản đảm bảo, có phương án kinh doanh tốt, có năng lực tài chính thì DN tìm đến kênh phát hành trái phiếu để làm gì? Chi phí sử dụng vốn cao, vậy vay ngân hàng không tốt hơn sao mà đi phát hành trái phiếu DN.
Lấy ví dụ: Một hồ nước trong qúa thì không có cá, nhưng nước ô nhiễm quá thì chết hết cá. Nước trong quá sẽ thiếu vi sinh vật trong nước làm cho cá không thể nào sống nổi. Vấn đề là phải tìm những yếu tố nào tác động đến môi trường nước, làm nguồn nước ô nhiễm chết hết cá để loại bỏ những yếu tốt không tốt đi và giữ lại nguyên hồ cá.
Ông Khổng Phan Đức - Chủ tịch HĐTV VietinBank Capital - cho rằng: “Nếu chặn nốt kênh trái phiếu phát hành riêng lẻ, buộc họ sẽ phải nghĩ đến một kênh vốn đầu tư mạo hiểm hoặc buộc lại phải quay lại thị trường chợ đen. Đối với vai trò quản lý của cơ quan nhà nước, tôi tin rằng mọi các cấp lãnh đạo đều mong muốn kiềm chế, kiểm soát và hạn chế tối đa vai trò của thị trường chợ đen đối với các doanh nghiệp, trong những trường hợp khó khăn. Vì thế, khi nói về câu chuyện thanh lọc thị trường, tôi đồng tình với ý kiến của Thủ tướng.
Những sai phạm vượt quá xa so với chuẩn mực, cần phải phanh lại và tạo ra một sự đánh động đối với cả nhà đầu tư, đơn vị phát hành, các cơ quan quản lý và các tổ chức trung gian thứ ba nhưng đồng thời, phải tạo điều kiện cho khắc phục được sai lầm đó, cũng như tạo điều kiện cho thị trường tự điều tiết thông qua việc tăng cường nhận thức”.
Về lâu dài, cơ quan quản lý cần có quyết tâm cao hơn trong xây dựng môi trường pháp lý, nâng cấp và thành lập mới các công ty xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp có tính độc lập cao hơn.
Sau khi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước yêu cầu hủy bỏ 9 lô trái phiếu đã phát hành của Tập đoàn Tân Hoàng Minh với tổng trị giá trên 10.000 tỷ đồng, thị trường TPDN đã trải qua một bước ngoặt mới, với sự kiểm soát nghiêm ngặt và nhiều cảnh báo từ các cơ quan chức năng.
TPDN đã trải qua 4 năm phát triển mạnh mẽ với giá trị phát hành bùng nổ, đạt hơn 700.000 tỷ đồng, tương đương 16,7% GDP, chiếm gần 12% dư nợ tín dụng cả nước năm 2021. TPDN bất động sản không ngừng tăng trưởng trong vài năm trở lại đây khi các chủ đầu tư ưu tiên sử dụng hình thức huy động vốn trái phiếu hơn là các nguồn vốn từ ngân hàng hay nhà đầu tư, khách hàng. Các doanh nghiệp bất động sản đã vượt ngân hàng, đứng đầu về giá trị TPDN phát hành năm 2021 với tỷ trọng 35% tổng giá trị TPDN phát hành.
Nên Áp dụng nguyên tắc "tiền phòng, hậu kiểm"
Theo góc chia sẽ cá nhân phát hành trái phiếu DN là xu hướng tất yếu của các nước phát triển đã hoạt động từ lâu, đây là kênh huy động vốn chính quy ổn định nguồn vốn trung và dài hạn để phát triển kinh tế của một đất nước. Nếu các DN phát hành TP vượt quá chuẩn mực quy định của luật thì cần phải siết lại, nếu các DN phát hành TP phù hợp với chuẩn mực thì tiếp tục phát hành TP. Còn chuẩn mực như thế nào thì dảnh cho cơ quan quản lý có quyền lực ban hành chính sách đều hành nền kinh tế.