Αφούσης

Ο «Αφούσης» είναι ένα τραγούδι που μας έρχεται από την Κάσο και αποτελεί κάτι σαν έναν τοπικό μύθο του νησιού. Ο Αφούσης ή Αντράς, που είναι παραφθορά του Αντρέας, πρέπει να ήταν υπαρκτό πρόσωπο και να έζησε στα μέσα του 1800. Η πραγματικότητα όμως συμπλέκεται με τον μύθο και τις δοξασίες του νησιού και έτσι σήμερα έχουμε διαφορετικές εκδοχές για την ζωή και την ιστορία του. Οι περισσότερες συγκλίνουν στο ότι ο Αντράς, πρέπει να ήταν ένας έξυπνος και μορφωμένος άνθρωπος, ο οποίος έλειπε από το νησί και επέστρεψε σε αυτό μετά από κάποιο θλιβερό γεγονός που του συνέβη, επιδεικνύοντας όμως αλλόκοτη συμπεριφορά. Έτσι, περιφερόταν στους δρόμους του νησιού ξυπόλυτος, με τρύπιο παντελόνι που το βαστούσε ένα μάλλινο ζωνάρι στη μέση και ξεκουμπωμένο πουκάμισο. Στο χέρι του κρατούσε ένα καλάθι και τον συνόδευε πάντα ο πιστός του σκύλος, ο Λεονταρής. Χρησιμοποιούσε μια σπηλιά σαν σπίτι, ενώ είχε το συνήθειο να φοράει 6-7 καπέλα μαζί, κάτι που αποτυπώνεται και σε μία μοναδική φωτογραφία που φέρεται να τον απεικονίζει.
Το γεγονός που κατά πάσα πιθανότητα στιγμάτισε την ζωή του, ήταν ότι ευρισκόμενος στην Κρήτη είδε τους Τούρκους να σφάζουν τον πατέρα του μπροστά στα μάτια του. Ο Αφούσης ήταν από χρόνια ερωτευμένος με μια κοπελιά από το νησί, όμως μετά από την κατάσταση στην οποία περιήλθε, η οικογένεια της κοπελιάς αυτής την πάντρεψε με έναν ναυτικό. Ο ναυτικός λίγο μετά τον γάμο τους χάθηκε σε κάποιο ναυάγιο και έτσι η κοπέλα έμεινε για όλη την υπόλοιπη ζωή της χήρα. Κατά καιρούς όταν επανερχόταν η μνήμη του Αφούση και θυμόταν το αίσθημά του, ξεροστάλιαζε έξω από το κονάκι της. Η χήρα βλέποντας τον σε αυτή την τραγική κατάσταση, τον λυπόταν και πολλές φορές του πρόσφερε ένα πιάτο ζεστό φαί. Πάντα με το φόβο μην την δει κανένα κακό μάτι από την γειτονιά και αρχίσουν τα σχόλια. Ο Αφούσης πολλές φορές επέμενε να την δει και όταν βράδιαζε και αυτή δεν ανταποκρινόταν, για να του ανοίξει την πόρτα της ξεκίναγε τις μαντινάδες… “(Β)άλε φωδιά στο λύχνο σου, να φέξ’ η κάμαρή σου… Αντράς, κερά μου στέκεται ομπρός εις την αυλή σου…”
Παρά την ψυχολογική και διανοητική του κατάσταση, ποτέ δεν έβλαψε κανέναν και γνώριζε όλους τους κατοίκους του νησιού ξεχωριστά. Οι συμπατριώτες του όταν γλεντούσαν τον επιζητούσαν πάντα στην παρέα τους, γιατί με ένα ποτηράκι ο Αφούσης άρχιζε να διηγείται διάφορες ιστορίες και μύθους ή να ταιριάζει στίχους προκαλώντας την ευθυμία τους. Η πιο συχνή του φράση ήταν: «Εγώ Αφούσης παλλαρός;…». Σε ανθρώπους πάλι που τον ρωτούσαν ποιός είναι, αυτός απαντούσε στερεότυπα: «Ντροπή σας να ρωτήξετε τους άλλους να σας πούσι… Ούλοι σας θα γνωρίζετε εμένα τον Αφούση…». 
Ο Αντράς, αξιώθηκε να φτάσει σε μεγάλη ηλικία και όταν αρρώστησε βαριά και πέθανε, λέγεται πως ποτέ νεκρός δεν συγκέντρωσε τόση μεγάλη συνοδεία. Ο λαός της Κάσου όχι μόνο τον αγάπησε, αυτόν τον “τρελό του χωριού” της, αλλά για να τον θυμάται διέσωσε και κάποιους από τους στίχους που ο ίδιος συχνά χρησιμοποιούσε στους λόγους του....

Ένα παπόρι έρχεται, να το πω να μην το πω (×2) 
Κι είναι κοντά να αράξει (×2) 
Βρε αφούση βρε Αντρά 
Παλλαρέ παλλάρα-Αντρά 
Και φέρνει της αγάπης μου 
Να το πω να μην το πω (×2) 
Βρε ποκάμισο να αλλάξει (×2) 
Βρε αφούση βρε Αντρά 
Παλλαρέ παλλάρα-Αντρά 
Εγέρασα και δε μπορώ 
Να το πω να μην το πω (×2) 
Τις νύχτες να γυρίζω (×2) 
Βρε αφούση βρε Αντρά 
Παλλαρέ παλλάρα-Αντρά 
Και τις ψηλομελαχρινές 
Παλλαρέ δυο τρεις φορές 
Και τις ψηλομελαχρινές 
Παλλαρέ δυο τρεις φορές 
Να τις καλησπερίζω 
Βρε να τις καλαφατίζω 
Βρε αφούση βρε Αντρά 
Παλλαρέ παλλάρα-Αντρά 
'ναψε κυρά το λύχνο σου 
να το πω να μην το πω (2x) 
βρε και βαλε του και λα'ι (2x) 
Βρε αφούση βρε Αντρά 
Παλλαρέ παλλάρα-Αντρά 
κι άσε την πόρτα σου ανοιχτη 
να το πω να μην το πω (2x) 
βρε κι εγώ θα ρθω το βρα'ι (2x) 
Βρε αφούση βρε Αντρά 
Παλλαρέ παλλάρα-Αντρά

Εδώ, από την μουσική κομπανία του Φλοίσβου στην Πάτμο!