جلوگیری از آلزایمر و پارکینسون و چکونگی درمان

چگونه آلزایمر و پارکینسون را جلوگیری و یا درمان کنیم؟
آلزایمر Alzheirmer’s یک بیماری است و با زوال عقل و فراموشی همراه است. این زوال عقل را Dementia می گویند. بیماری آلزایمر: شایع‌ترین علت (۶۰-۷۰٪ موارد زوال عقل هست). یک بیماری پیشرونده عصبی با پاتولوژی مشخص (پلاک‌های آمیلوئید و کلافه‌های نوروفیبریلاری).Dementia که با زوال عقل همراه است یک علامت کلی است و در اصطلاح پزشکی یک سندروم محسوب می شود که علل بسیار متعددی می تواند داشته باشد.

فرق آلزایمر با Dementia چیست؟

در یک جمله کلیدی می‌توان گفت: "همه بیماران آلزایمری Alzheirmer’s، زوال عقل دارند، اما همه افراد مبتلا به زوال عقل یا Dementia، آلزایمر ندارند."
درک این موضوع که آلزایمر تنها یکی از علل Dementia یا زوال عقل است، بسیار مهم است. سایر علل مهم عبارتند از:
زوال عقل عروقی: دومین علت شایع. ناشی از مشکلات جریان خون در مغز (مثلاً پس از سکته‌های مغزی کوچک و متعدد).
زوال عقل اجسام لویی (Lewy Body Dementia - LBD):  این بیماری به دلیل تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی به نام اجسام لویی (Lewy bodies) در سلول‌های عصبی مناطق خاصی از مغز ایجاد می‌شود که بر تفکر، حافظه، حرکت، رفتار و خواب تأثیر می‌گذارد. با علائمی مانند توهمات بینایی واضح، نوسانات شناختی و علائم حرکتی شبه پارکینسون همراه است.
توهمات بینایی شایع و مکرر (دیدن حیوانات، افراد یا اشیایی که وجود ندارند). این توهمات اغلب واضح و یا پیچیده هستند.
هذیان‌ها (باورهای ثابت غلط).
حیاتی است.
بنابر این زوال عقل (Dementia) یک سندرم محسوب می‌شود، نه یک بیماری خاص زیرا:
مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ها است که با هم رخ می‌دهند:
سایر علل مانند بیماری هانتینگتون که یک بیماری ژنتیکی است، عفونت‌هایی مثل HIV، کمبودهای تغذیه‌ای (مثل کمبود ویتامین B12) نیز مهم هستند..

اختلال در حوزه شناختی زبان یا آفازی Aphasia:
آفازی Aphasia (اختلال در حوزه شناختی زبان) یک اختلال ارتباطی است که به دلیل آسیب به مناطق زبانی مغز (معمولاً در نیمکره چپ) ایجاد میشود و بر توانایی فرد در صحبت کردن، درک گفتار، خواندن و نوشتن تأثیر میگذارد. این اختلال جزئی از حوزه عصب‌شناسی شناختی است.
علل اصلی آفازی:
سکته مغزی (شایع‌ترین علت)
ضربه به سر
تومورهای مغزی
عفونت‌های مغزی
بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی (مثل آلزایمر، دمانس پیشانی-گیجگاهی)
انواع اصلی آفازی:
آفازی بروکا Broca's Aphasia  (بیانی/حرکتی)
مشکل در تولید کفتار و جملات روان و منسجم.
گفتار تلگرافی و کوتاه، اما درک نسبتاً حفظ شده.
فرد معمولاً از مشکل خود آگاه است.
آفازی ورنیکه Wernicke's Aphasia (درکی/حسی)
مشکل در درک گفتار و نوشتار.
گفتار روان اما نامنسجم و پر از کلمات نامربوط یا ساختگی.
فرد اغلب از اشتباهات خود بی‌اطلاع است.
آفازی گلوبال Global’s Aphasia (جهانی)
آسیب شدید به مناطق زبانی.
اختلال در همه جنبه‌های زبان (تولید، درک، خواندن، نوشتن).
آفازی رسانا Conduction Aphasia
مشکل در تکرار جملات.
گفتار روان و درک نسبتاً خوب، اما تکرار ضعیف.
درمان و مدیریت:
برنامه ورزش مرتب و خواب حداقل ۷ ساعته با کیفیت و از همه مهمتر تقویت سیستم گلایمفاتیک.
گفتاردرمانی (SLT) Speech-Language Therapy:  تمرین‌های زبانی، استراتژی ‌های ارتباطی.
گروه‌های حمایتی: کاهش انزوای اجتماعی.
فناوری‌های کمکی: نرم‌افزارهای ارتباطی.
درمان دارویی: در برخی موارد برای بهبود جریان خون مغز یا کاهش التهاب.
مشارکت خانواده و یا افراد کارشناس: آموزش روش‌های ارتباطی جایگزین.
در صورت مشاهده علائم ناگهانی آفازی (مثل صحبت کردن نامفهوم، مشکل در درک)، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد، زیرا ممکن است نشانه ‌ی سکته مغزی باشد.

اختلال در انجام حرکات هدفمند یا آپراکسی :Apraxia
آپراکسی (Apraxia) یک اختلال عصبی است که در آن فرد توانایی انجام حرکات هدفمند و آموخته ‌شده را از دست می‌دهد،
علت و آسیب ‌شناسی:
تجمع پروتئین آلفا- سینوکلئین در نورون‌ها، تشکیل اجسام لویی.
آسیب به قشر مغز (مسئول شناخت) و ساقه مغز (کنترل خواب و حرکت).

پارکینسون چه بیماری هست و عوارض آن چیست؟
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده و مزمن است که عمدتاً بر حرکات بدن تأثیر می‌گذارد. این بیماری در اثر کاهش تولید هورمون دوپامین در مغز (به دلیل تخریب سلول‌های عصبی در ناحیه‌ای به نام ماده سیاه) ایجاد می‌شود. دوپامین یک انتقال‌دهنده عصبی یا Neurotransmitter است که در کنترل حرکات، تعادل و هماهنگی نقش کلیدی دارد.
علائم اصلی (علائم حرکتی):
۱. لرزش (ترمور Tremor): معمولاً از یک دست شروع می‌شود (مثل لرزش انگشتان در حالت استراحت).۲. کندی حرکات: کندی در انجام فعالیت ‌های روزانه مانند راه رفتن، بلند شدن از صندلی یا نوشتن.۳. سفتی عضلانی: مقاومت عضلات در برابر حرکت، که ممکن است همراه با درد باشد.۴. اختلال تعادل و وضعیت بدن: قامت خمیده و افزایش خطر زمین‌خوردن.
عوارض غیرحرکتی (که ممکن است حتی قبل از علائم حرکتی ظاهر شوند):
۱. اختلالات شناختی: مشکلات حافظه، کندی تفکر و در مراحل پیشرفته، دمانس (زوال عقل).۲. اختلالات خواب: بی‌خوابی، حرکات سریع در خواب (REM sleep behavior disorder) که فرد در خواب فریاد می‌زند یا حرکات خشن دارد.۳. اختلالات خلقی: افسردگی، اضطراب و بی‌احساسی (آپاتی).۴. اختلالات بویایی: کاهش یا از دست دادن حس بویایی.۵. مشکلات دستگاه گوارش: یبوست شایع است.۶. اختلالات خودکار (اتونومیک):
افت فشار خون وضعیتی (احساس سرگیجه هنگام بلند شدن)
مشکلات ادراری (تکرر ادرار)
اختلال در بلع و ترشح بزاق (آبریزش دهان)
تعریق بیش از حد۷. درد و خستگی: درد عضلانی یا مفصلی و خستگی مزمن.۸. اختلالات گفتار: آرام و نامفهوم صحبت کردن.