KHTN 6 - ĐA DẠNG ĐỘNG VẬT KHÔNG XƯƠNG SỐNG - INVERTEBRATE DIVERSITY - AI video - PNCaudio

Bạn có biết, trong thế giới động vật rộng lớn, những loài có xương sống như chúng ta chỉ chiếm một phần rất nhỏ? Hơn 95% các loài động vật trên hành tinh này không hề có một đốt xương sống nào! Chúng là những kiến trúc sư, những kẻ săn mồi, những nghệ sĩ ngụy trang tài ba... Chào mừng bạn đến với thế giới kỳ diệu và đa dạng của động vật không xương sống!
Vậy, đặc điểm nào đã gắn kết hàng triệu loài sinh vật này lại với nhau? Rất đơn giản: Chúng không có cột sống! Cấu trúc cơ thể độc đáo này đã cho phép chúng tiến hóa theo những cách không thể ngờ tới. Động vật không xương sống rất đa dạng về hình dạng, kích thước, lối sống và bao gồm nhiều ngành như: Ruột khoang, các ngành Giun, Thân mềm, Chân khớp.
Hành trình của chúng ta bắt đầu với Ngành Ruột khoang. Tên gọi này bắt nguồn từ cấu tạo cơ thể hình túi, với một khoang tiêu hóa duy nhất vừa là miệng, vừa là hậu môn. Cơ thể chúng có cấu trúc đối xứng tỏa tròn, giống như một bông hoa. Nơi sống của chúng chủ yếu là ở môi trường nước, từ biển cả sâu thẳm đến các hồ nước ngọt. Đại diện tiêu biểu có thể kể đến như sứa, hải quỳ, san hô, và thủy tức. Nhưng đừng để vẻ đẹp mềm mại của chúng đánh lừa! Vũ khí bí mật của ngành ruột khoang chính là các tế bào gai độc trên xúc tu, sẵn sàng phóng ra để tự vệ và bắt mồi. Vai trò của chúng vô cùng to lớn. San hô tạo nên những rạn san hô, ngôi nhà của hàng triệu sinh vật biển. Chúng còn là nguồn thực phẩm và có giá trị trong du lịch. Tuy nhiên, một số loài sứa có thể gây ngứa, bỏng rát, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng con người.
Tiếp theo, chúng ta đến với một nhóm động vật có hình dạng đặc trưng: các ngành Giun. Dù có tên gọi chung là giun, chúng được chia thành nhiều ngành khác nhau, phổ biến nhất là Giun dẹp có cơ thể dẹp và mềm đại diện như: sán dây, giun đầu búa, giun dẹp. Giun tròn có cơ thể hình ống, thuôn hai đầu, không phân đốt, đại diện như: giun đũa, giun tóc, giun móc, giun kim. Giun đốt có cơ thể dài, phân nhiều đốt, có các đôi chi bên, đại diện như: giun đất, đỉa, rươi. Giun sống ở khắp mọi nơi: trong đất, trong nước, và cả... bên trong cơ thể sinh vật khác. Nhiều loài giun dẹp và giun tròn như sán lá gan, giun đũa, giun kim là những ký sinh trùng gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người và vật nuôi. Ngược lại, giun đất (thuộc ngành giun đốt) lại là "người bạn của nhà nông", chúng làm tơi xốp đất, tăng độ phì nhiêu cho cây trồng.
Chào mừng đến với ngành Thân mềm! Đặc điểm nhận dạng của chúng là cơ thể mềm, không phân đốt, và nhiều loài có một lớp vỏ đá vôi cứng rắn bao bọc bên ngoài để bảo vệ. Từ những con ốc sên chậm chạp trên cạn, đến những con sò, hến dưới lớp cát biển... cho đến những bộ não siêu việt của đại dương như mực và bạch tuộc, những bậc thầy săn mồi và ngụy trang. Ngành thân mềm cung cấp nguồn thực phẩm hải sản khổng lồ, có giá trị kinh tế cao. Ngọc trai, vỏ ốc còn được dùng làm đồ trang sức và trang trí. Tuy nhiên, một số loài ốc sên lại là kẻ thù của nhà nông khi chúng phá hoại mùa màng.
Đây là ngành động vật đông đảo và thành công nhất hành tinh: Ngành Chân khớp. Đặc điểm nổi bật nhất của chúng là bộ xương ngoài bằng chất kitin và các phần phụ phân đốt, nối với nhau bằng các khớp động. Cấu trúc này vừa bảo vệ, vừa giúp chúng di chuyển cực kỳ linh hoạt. Chúng đã chinh phục mọi môi trường sống trên Trái Đất. Từ lớp côn trùng bay lượn trên không, lớp giáp xác của biển cả, lớp hình nhện với những tay săn mồi cừ khôi, cho đến lớp nhiều chân ẩn mình trong lòng đất. Vai trò của chúng vô cùng đa dạng. Côn trùng giúp thụ phấn cho cây trồng, tạo ra mật ong. Tôm, cua là nguồn thực phẩm quan trọng. Tuy nhiên, mặt tối của chúng cũng không hề nhỏ. Nhiều côn trùng là vật trung gian truyền bệnh nguy hiểm như sốt rét, sốt xuất huyết. Châu chấu có thể tàn phá cả một vụ mùa chỉ trong vài giờ.
Từ những sinh vật đơn giản như ruột khoang đến những cỗ máy sinh học phức tạp như chân khớp, thế giới động vật không xương sống là một bản giao hưởng của sự sống, của sự tiến hóa và thích nghi. Chúng là một phần không thể thiếu, duy trì sự cân bằng của mọi hệ sinh thái trên hành tinh. Hiểu về chúng cũng chính là hiểu thêm về Trái Đất. Hãy cùng nhau quan sát, tìm hiểu và hành động để bảo vệ sự đa dạng tuyệt vời này, vì sự tồn tại của chúng cũng gắn liền với tương lai của chính chúng ta.