สารคดีวัดสระกระเบื้อง

วัดสระกระเบื้อง ตั้งอยู่ที่บ้านดอนแสลบ หมู่ที่ ๑ ตำบลดอนแสลบ อำเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี วัดสระกระเบื้องนี้ใครเป็นคนสร้างนั้น ไม่สามารถทราบได้ เนื่องจากเป็นวัดเก่าแก่ เป็นวัดร้าง ที่มีความเป็นมายาวนาน มีการขุดพบพระพุทธรูปปางนาคปรกเก่าแก่ข้างพระอุโบสถหลังเก่า ปัจจุบันกรมศิลปากร กำลังเข้ามาดำเนินการบูรณะตัวโบสถ์เก่า
โบราณสถานจัดวางในผังของวัดในสมัยอยุธยา ด้านหน้ามีเจดีย์ทรงเครื่อง ๒ องค์ มีโบสถ์เป็นประธาน และมีพระปรางค์อยู่ด้านหลังโบสถ์ ลักษณะโดยทั่วไปของโบราณสถานมีดังนี้
๑. เจดีย์ทรงเครื่อง มีชุดฐานสิงห์จำนวน ๓ ฐาน ในผังเพิ่มมุม องค์ระฆังหักหายแต่สันนิษฐานว่าคงเป็นองค์ระฆังเพิ่มมุม บัวทรงคลุ่มและส่วนของปล้องไฉนที่หักลงมาด้านล่างทำให้สันนิษฐานได้ว่าเป็นรูปแบบของเจดีย์ทรงเครื่องในสมัยอยุธยาตอนปลาย
๒. โบสถ์ สร้างแบบก่ออิฐสอปูนอยู่ในผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีฐานเขียงรองรับบัวคว่ำบัวหงาย ผนังของโบสถ์ไม่มีหน้าต่างและช่องแสง หรือที่เรียกกันว่า โบสถ์มหาอุด ปัจจุบันเหลือเพียงฐานและผนังอาคารเท่านั้น ซึ่งกรมศิลปากรกำลังดำเนินการบูรณะ
๓. พระปรางค์ พระปรางค์องค์ปัจจุบันสันนิษฐานว่าได้รับการบูรณะใหม่ในสมัยรัตนโกสินทร์ ส่วนฐานของพระปรางค์เป็นฐานสิงห์ ๓ ฐาน ส่วนกลางเป็นเรือนธาตุ มีซุ้มจระนำทั้ง ๔ ด้าน ส่วนหน้าบันของกรอบซุ้มประดับเครื่องถ้วยลายครามสันนิษฐานว่ามีการประดับเพิ่มเติมภายหลังในสมัยรัตนโกสินทร์ ส่วนยอดปรางค์ประดับด้วยกลีบขนุน ๓ ชั้น ต่อจากนั้นกลายเป็นกลีบมะเฟือง
บริเวณใกล้เคียงกับวัดโบสถ์ (ร้าง) ไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ยังพบซากโบราณสถานสมัยอยุธยาอีก ๒ แห่ง ที่ชำรุดทรุดโทรมเนื่องจากการขุดเจาะลำลายของนักแสวงหาของเก่า