“Chay Moe Wah: ဆ့မိၢ်ဝါ (ဆ့သိးစူၤ) The White Dress of Purity in Karen Culture”

Discover the cultural meaning behind the Chay Moe Wah, the traditional white dress worn by unmarried Karen girls. This video explores how the dress symbolizes purity, innocence, and the deep-rooted values of the Karen community. Handwoven with care, the Chay Moe Wah is more than just clothing—it’s a powerful symbol of identity, tradition, and respect for Karen heritage.

ဆ့မိၢ်ဝါ (ဆ့သိးစူၤ)
 ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်လၢအတမုၣ်ကနီၤဒံးဘၣ်တဖၣ်ကၤဝဲဆ့မိၢ်ဝါန့ၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢဆ့သိးစူၤဆ့သိးစၤလီၤ. ထါဝဲလၢလုၣ်အဝါဒီးဝါဒီဘ့ၣ်လီၤ. တၢ်ထါန့ၢ်အီၤဒိၣ်ဒိၣ်ဒီး
 ထီဝဲအဃိကၤဘၣ်ဝဲကလ့ကလၢလီၤ. အထီတခီတုၤလၢအခီၣ်ဒ့ကိာ်လီၤ. တလိၣ်အကူနံၣ်, ဖျီၣ်ခံ, ကၤဆ့ဖိလၢအဖီလာ်လၢၤဘၣ်. ဆ့မိၢ်ဝါန့ၣ်ဆးဝဲအကိာ်ဒီးအစုအံၣ်အံၣ်လၢအတြီၢ်ဒၣ်အခိၣ်ဒီးအစုဧိၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဒီးသိးကဘံၣ်ကဘၢဝဲဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.

ဖဲမုၣ်ကနီၤထီၣ်တစဲးဒီးတနီၤန့ၣ်ထီထီၣ်ဝဲတၢ်ဒီၣ်အဂီၤ,လၢဆ့မိၢ်ဝါအကိာ်,အစု, အယီၢ်ဒ့ဒီးဆ့အခီၣ်ထံးလီၤ. ဆ့မိၢ်ဝါန့ၣ်ပိာ်မုၣ်ဆံး, ပိာ်မုၣ်သးစၢ်, ပိာ်မုၣ်လီၤဃီ (မုၣ်ကနီၤၦၢ်) တဖၣ်သိးဝဲလီၤ. ဆ့မိၢ်ဝါအခီပညီမ့ၢ်အတၢ်အိၣ်မူတဘၣ်ဒွံးဘၣ်ဒွါဒီးပိာ်တံၢ်ပိာ်ခွါဒံးဘၣ်ဒီးမ့ၢ်တၢ်စီတၢ်ဆှံအပနီၣ်လီၤ.လၢပျၢၤန့ၣ်ပမှံၤပမှၢ်တဖၣ်မ့ၢ်ထါဆ့မိၢ်ဝါတဘ့ၣ်ဂ့ၤ, ဆ့မိၢ်သူဂ့ၤ, ဆ့ပျိၢ်ဂ့ၤမ့ၢ်တယာ်ပြဲး, မ့ၢ်တကျၣ်ဘၣ်ဒီးတထါဝဲအသီတဘ့ၣ်ဘၣ်. ယသ့ၣ်နီၣ်ဖံသးၦၢ်တဂၤတဲဝဲ, ပဖိသၣ်အခါပမိၢ်ထါန့ၢ်ၦၤဆ့မိၢ်ဝါန့ၣ်လုၣ်သွါဒီးကျၢၤဂ့ၤမး, မ့ၢ်တယာ်ပြဲးန့ၣ်တထါဝဲအသီတဘ့ၣ်ဘၣ်.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ’ဒ်သိးကယာ်ပြဲးဒီးပကကၤဘၣ်အသီတဘ့ၣ်အဂီၢ်ဖဲပဆုဘုအခါပဘျးလီၤစဲၤပသးလၢကျံၣ်အလိၤဒီးပလံၣ်လူာ်ပသးယၢ်ခီယၢ်ခီလီၤ.
 တၢ်သံကွၢ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢဖဲအလုၣ်ထံအဆၢကတီၢ်န့ၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်လီၤ. ဖဲအလုၣ်ထံန့ၣ်လဲၤနုာ်ဆူထံကျိပူၤန့ၣ်ထုးထီၣ်အဆ့တဆီတဆီဒီးတုၤအတုၤလၢထံယိာ်ပူၤဒီးဖၢၣ်ထီၣ်ဝဲအဆ့လၢအခိၣ်လိၤဝံၤဆ့ၣ်နီၤလုၣ်ထံလီၤ. ဖဲအဟဲက့ၤထီၣ်က့ၤအခါစ့ၢ်ကီးထုးလီၤက့ၤဆ့အံၤတဆီတဆီဘံၣ်ဘံၣ်ဘၢဘၢတုၤလၢအ
 ဟးထီၣ်ဆူခိတစုလီၤ.ပိာ်မုၣ်တဖၣ်တုၤအဆီဟံၣ်ဆီဃီဝံၤဒီးလၢတၢ်ဒုၤအီၣ်ဖိသၣ်နုၢ်ကညီအဂီၢ်အါတ
 က့ၢ်ကၤက့ၤဝဲဆ့လၢအဖုၣ်, ဆ့လၢအအိၣ်ဒီးအလွဲၢ်အသူ, အလါအဲးတဖၣ်လၢအထီတုၤလၢအခံကီၢ်ဒီးကူဝဲနံၣ်န့ၣ်လီၤ. ကညီဆ့မိၢ်သူအကျါတၢ်စးထီၣ်ဆး
 က့ၤအီၤအဆိကတၢၢ်မ့ၢ်ဆ့ဘၢၣ်လီၤ.
 
ဖဲၦၤကညီတဖၣ်ထိၣ်လီၤခုးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်အဝဲသ့ၣ်ဖှံလီၤစ့ၢ်ကီးဘၢၣ်ချံတဖၣ်လၢခုးပူၤလီၤ. ဘၢၣ်မုၢ်တဖၣ်မဲထီၣ်ဝဲတကရူၢ်တကရူၢ်လီၤ. ဘၢၣ်အိၣ်ဝဲခံကလုာ်လီၤ. တကလုာ်န့ၣ်အသၣ်ဖျၢၣ်သလၢၣ်’ီးမ့ၢ်ဘၢၣ်မုၣ်လီၤ. အဂၤတကလုာ်န့ၣ်အသၣ်ပြံဒီးထီလီၤ. ဒီးမ့ၢ်ဘၢၣ်ခွါလီၤ.ဘၢၣ်ချံလၢအဆးတဖၣ်တၢ်ဖီအီၣ်အီၤဒီးတၢ်ဖီစ့ၢ်ကီးအီၤလၢသံးလီၤ.ဘၢၣ်ခွါအါတက့ၢ်မ့ၢ်အဝါဒီးအချံတဆးဘၣ်. အါတက့ၢ်မ့ၢ်အသိၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဘၢၣ်မုၣ်န့ၣ်အဘ့ၣ်ဝါတနီၤဒီးအဘ့ၣ်အလွဲၢ်အဝါဃးဒီးတနီၤအလွဲၢ်သူစ့ၢ်ကီးလီၤ.
 တုၤကူးဘုကူးဟုဝံၤဒီးပကညီတဖၣ်ခူၣ်က့ၤဝဲခုၣ်တံၢ်နွဲၣ်တံၢ်, ကျီက့ၤဝဲနံၣ်သိ,ကျီက့ၤဘၢၣ်မုၢ်တဖၣ်ဒီးလိဃ့လိဃာ်ဝဲလီၤ. ပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤတဖၣ်ဖဲအမၤချုးမၤဒးန့ၣ်ဆးဘှဲၣ်က့ၤဘၢၣ်ချံတဖၣ်လၢဆ့မိၢ်သူအလိၤလီၤ.