КЫТАЙДЫН КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ЭКСПАНСИЯСЫ

КЫТАЙДЫН КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ЭКСПАНСИЯСЫ

Акыркы жылдарда Кыргызстанга келген жана жашаган кытайлардын саны көбөйүп бара жатат. Өзгөчө ушул жылы бул жагдай ачык-айкын байкала баштады. Расмий статистикага таянсак, 2023-жылы 70 миң 842 кытай жараны Кыргызстандын аймагына кирген. 2024-жылы бул көрсөткүч 81%га өсүп, 128 миң кишиге жеткен. 2025-жылдын маалыматын расмий органдар коомдук тынчсыздануудан улам жарыялоодон карманууда.
Мындан көрүнүп тургандай, кыргыз бийлигинин саясаты Кытайга багыт алганы айкын. Анткени, башка аймактардагы Кытай экспансиясы дал ушундай жол менен башталган. Маселен, Түштүк-Чыгыш Азиядагы абалга көңүл бурсак, чет өлкөдө жашаган кытайлардын 75 %ы ушул региондо жайгашкан. Тарыхтын ар кандай шарттарынан улам, кытайлар бул регионго жайгаша башташкан. 19-кылымда Түштүк-Чыгыш Азия өлкөлөрүндө жумушчу күчкө муктаждык болгондуктан кытайлар бул өлкөлөргө тартылган. Жыйынтыгында, 19 жана 20-кылымдарда Түштүк-Чыгыш Азияга 5 миллиондой кытай көчүп барган, алардын 2 миллиону ошол өлкөлөрдө калышкан. Бүгүнкү күнгө чейин кытайлардын регионго көчүп өтүүсү уланып келет. Мына ушундайча алар жергиликтүү элдин бир бөлүгүн түзүп калышты. Региондогу кытайлар негизинен соода-сатык менен алектенишип, завод-фабрикаларды иштетишет. Ал эми, жергиликтүү элдин көпчүлүгү айылдарда жашап тиричилик өткөрүшөт. Бул абал кытайлардын экономиканын чоң бөлүгүн ээлеп алуусуна шарт жаратты.
Статистикалык мисалдар менен карап чыксак, Түштүк-Чыгыш Азияда жашаган этникалык кытайлар региондо болгону калктын 6 %ын түзгөнүнө карабастан, региондогу капиталдын 70 %ын көзөмөлдөшөт. Айрым маалыматтарга ылайык, этникалык кытайлар Индонезияда жеке капиталдын 80 %ына, Малайзияда 40-50 %ына ээлик кылышат, Таиландда өнөр жай жана соода-сатыктын 90%ын көзөмөлдөшөт. Ошол эле учурда, кытайлар Индонезияда калктын 4 %ын, Малайзияда 26 %ын, Таиландда 14 %ын гана түзүшөт.


Burana сайты аймактагы жана эл аралык деңгээлдеги курч темаларды Ислам көз карашынан туруп чагылдырат. Ошондой эле, мусулмандардын аң-сезимин көтөрүүчү темаларга басым жасайт. Акыйкатка биз менен жетиңиз!