چرا کشورهای عربی قطر را محاصره کردند؟

در پنجم ژوئن 2017،عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر، تمام روابط دیپلماتیکشون رو با قطر قطع کردند. اونها ادعا کردند قطر داره به تروریست ها کمک مالی میکنه و باعث ناامنی در منطقه شده. مدت کوتاهی بعد تمام راه‌های آبی، زمینی و هوایی به روی قطر بسته شد و قطر به محاصره کشورهای عربی در اومد


music by @incompetech_kmac Kevin MacLeod ‪@ScottBuckley‬

Instagram:   / deep.podcast  
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast

00:00 مقدمه
03:15 کودتا
12:00 بهار عربی
17:33 محاصره قطر


در سال 1971، انگلیسی ها داشتند منطقه خاورمیانه رو به طور کامل ترک میکردند. اما اونها به هیچ عنوان نمیخواستند کنترل‌شون روی این منطقه حیاتی رو کاملا از دست بدن. یکی از سیاستها شون برای اینکه همچنان روی خلیج فارس تسلط داشته باشن این بود که به شیخ نشینان کوچک حاشیه خلیج فارس استقلال بدن. بدین ترتیب اونها کشورهایی کوچک و ضعیف باقی میموندن و برای امنیتشون همیشه به قدرت های غربی نیاز پیدا میکردند.
اینطوری شد که کشورهای کوچکی مثل کویت، بحرین، قطر و امارات به وجود اومدند. این کشورها از نظر منابع طبیعی بسیار غنی بودند ولی برای استخراج و فروش این منابع وابسته به کشورهای غربی بودند. از طرفی هیچ ارتش قدرتمندی برای دفاع از خودشون نداشتند، در حالی که دو قدرت خاورمیانه یعنی ایران و عربستان سعودی در شمال و جنوب همیشه برای اونها یک تهدید امنیتی محسوب میشدند. پس از نظر امنیتی هم همیشه به قدرت‌های بزرگ وابسته میموندند.
قطر به همراه بحرین و امارات متحده عربی در سال 1971، به عنوان یک کشور مستقل در سازمان ملل معرفی شد. انگلیس خاورمیانه رو به طور کامل ترک کرد، آمریکا هم حضور نظامیِ محدودی داشت. به همین دلیل، به ناچار این کشورهای کوچک باید تحت نفوذ یکی از دو قدرت شمالی یا جنوبیشون قرار میگرفتند. بین عربستان سعودی و ایران، تمایل همه این کشورها به سمت عربستان سعودی بود. شاه ایران و بعد از اون نظام اسلامی شیعه در ایران، تهدید بزرگتری برای اونها محسوب میشد. ظهور صدام حسین در عراق هم اونها رو بیشتر به سمت سعودی‌ها سوق میداد. به همین دلیل تا دو دهه بعد همه این کشورها به شدت تحت نفوذ عربستان قرار گرفتند. دیگه یه جورایی عربستان شده بود پدر خوانده این کشورهای کوچک حوزه خلیج فارس. تا اینجای کار داستان این کشورها تقریبا مثل هم بود . اما در سال 1995 همه چیز به یکباره برای قطر تغییر میکنه
در 27 ژوئن 1995، در قطر حمد بن خلیفه آل ثانی، با یک کودتای بدون خونروزی و درون سلسله ای، کنترل کشور رو به دست میگیره
حمد کودتا رو علیه پدرش که در سوییس بود انجام داد. پدرش امیر خلیفه ، در سوییس، این کودتا رو غیرقانونی خوند و اعلام کرد که هنوز خودش پادشاه مشروع در قطره. یک سال بعد عربستان سعودی به همراه امارات، بحرین و مصر، تصمیم گرفتند با یک ضد کودتا، امیر خلیفه رو دوباره به قدرت برگردونند. اما این ضد کودتا شکست خورد. امیر خلیفه به فرانسه و بعد هم به امارات تبعید شد و حمد بن خلیفه به عنوان حاکم بدون رقیب در قطر باقی موند.
حمد بن خلیفه بر خلاف پدرش اصلا دوست نداشت تحت سلطه سعودی ها باشه. اون میخواست قطر به عنوان یک قدرت مستقل در خاورمیانه عرض اندام کنه.
ولی یه مشکلی وجود داشت. قطر کشور بسیار کوچیکی بود و جمعیت بسیار کمی هم داشت. ما در حالِ حاضر هم فقط 320 هزار شهروند قطری داریم. اما عملکرد حمد بن خلیفه فوق العاده بود. اون در سال 1996 شبکه الجزیره رو در دوحه راه اندازی کرد. بعد هم اقتصاد رو که بیشتر بر پایه نفت بود، بردش به سمتِ صادراتِ گاز طبیعی. قطر بعد از روسیه و ایران سومین منبع گاز در جهان رو داره.
قطر به یکباره به کشوری بسیار ثروتمند تبدیل شد چیزی که البته تو اون منطقه خیلی هم عجیب نبود. کشورهایی مثل امارات، عربستان و کویت بسیار ثروتمند بودن اما چیزی که قطر رو از این کشورها مستثنا میکرد، علاقه شدید حمد بن خلیفه به سیاست و مخصوصا گروه‌های اسلامگرا بود.
قطر در اون زمان تبدیل به یک پایگاه امن برای اسلامگرایان شده بود. هر کسی که تفکر اسلامگرایانه داشت و در کشورش سرکوب میشد به قطر میرفت و اونجا شدیدا مورد حمایت قرار میگرفت. جدا از این شبکه الجزیره داشت به رسانه اول در دنیای عرب تبدیل میشد و خیلی واضح از این گروه‌های اسلامگرا تمجید میکرد. مثلا بسیاری از رهبران اخوان المسلمین که مصر براشون جای امنی نبود به قطر میرفتند و از طریق شبکه الجزیره با مردم ارتباط برقرار میکردند.
دولت مصر با اخوان المسلمین دشمن بود به همین دلیل این سیاست های حمد بن خلیفه تنش های زیادی بین قطر و مصر بوجود میورد. ولی فقط مصر نبود که با این سیاست مشکل داشت. عربستان سعودی هم شدیدا با قطر به مشکل خورده بود. اما داستان عربستان یکم فرق داشت. عربستان خودش داشت به این گروه‌های اسلامگرا و جهادی کمک مالی میکرد.
خُب اگه اینطور بود و حامی مالی این گروه‌ها بود، پس مشکلش با قطر چی بود؟ مشکلش این بود که عربستان اصلا نمیتونست بپذیره یک کشور عربی دیگه، مستقل از اونها واسه خودش متحد جمع کنه و تو سیاست خاورمیانه نقش ایفا کنه.
این تنش های سطحی بین اینها برقرار بود تا اینکه میرسیم به حادثه 11 سپتامبر 2001 در آمریکا. چیزی که تمام معادلات در خاورمیانه رو تغییر داد.
این عملیات توسط القاعده انجام شده بود ولی اکثر عاملان و فرماندهاش شهروندان عربستان سعودی بودند. حتی بن لادن بارها یکی از دلایل حمله رو، حضور آمریکایی ها در عربستان عنوان کرده بود
مرکز فرماندهی آمریکا در خاورمیانه در عربستان سعودی قرار داشت، ولی اونها دنبال یک متحد جدید و قابل اعتمادتر میگشتند. بهترین کاندید قطر بود. قطر تا اون زمان حمایت آنچنان مهمی از گروه‌های اسلامگرا نمی‌کرد. حمایت‌ها بیشتر رسانه ای بوده. از طرفی جمعیت بسیار کمی داشت و مثل عربستان، اونقدری وهابیِ تندرو در خاکش نبود. همین‌ها باعث میشد خطراتی که برای آمریکایی‌