काने रोग लक्षण, रोकथाम र उपचार part 2

*काने रोग (Measles): क्लिनिकल लक्षण, निदान र उपचार*

#### *१. काने रोग के हो?*
काने रोग (Measles) एक भाइरल संक्रमण हो जसले मुख्य रूपमा बालबालिकालाई असर गर्छ। यो Measles virus (Morbillivirus) द्वारा सर्ने अत्यधिक संक्रामक रोग हो।

---
*२. क्लिनिकल लक्षण (Clinical Features)*
काने रोगका लक्षणहरू संक्रमणको *१०-१४ दिनपछि* देखिन्छन्। मुख्य लक्षणहरू:

#### *प्रारम्भिक लक्षणहरू (Early Symptoms) – Prodromal Phase (३-५ दिन)*
1. *ज्वरो (Fever)* – १०२-१०४°F (३९-४०°C) सम्म हुन सक्छ।
2. *खोकी (Cough)*
3. *नाक बग्ने (Runny Nose - Coryza)*
4. *आँखा रातो हुनु (Conjunctivitis)*
5. *थकाइ र कमजोरी (Fatigue and Malaise)*

#### *मुख्य लक्षणहरू (Classical Symptoms)*
6. *कोप्लिक स्पट्स (Koplik Spots)*
गालाको भित्री भागमा **सेतो-सेतो दागहरू**, जुन १-२ दिनमै हराउँछन्।
7. *रातो फोका/दाग (Maculopapular Rash)*
संक्रमणको ३-५ दिनपछि सुरु हुन्छ।
पहिलो *मुख, अनुहार र कान पछाडि* देखिन्छ, त्यसपछि **सारा शरीरमा फैलिन्छ**।
५-६ दिनसम्म रहन्छ र विस्तारै हराउँछ।

#### *गम्भीर जटिलताहरू (Complications)*
*मद्धे कानको संक्रमण (Otitis Media)*
*निमोनिया (Pneumonia)*
*मस्तिष्क सुन्निने (Encephalitis)*
*कुपोषण (Malnutrition)*

---
*३. निदान (Diagnosis)*
1. *क्लिनिकल परिक्षण (Clinical Examination):*
कोप्लिक स्पट्स र शरिरभरि फैलिएको रातो फोका (rash) हेरेर।
2. *रक्त परीक्षण (Blood Test):*
IgM & IgG एंटीबडी परीक्षण।
3. *आरटी-पीसीआर (RT-PCR):*
भाइरस पत्ता लगाउनका लागि।

---
*४. उपचार (Treatment)*
काने रोगको कुनै **निर्दिष्ट औषधि छैन**, तर लक्षणहरू कम गर्न निम्न उपचारहरू गरिन्छ:

✅ *समर्थनात्मक उपचार (Supportive Care):*
*पानी प्रशस्त पिउने (Hydration)*
*पोषणयुक्त खाना खाने (Nutritious Diet)*
*आराम गर्ने (Bed Rest)*

✅ *औषधि (Medications):*
*प्यारासिटामोल (Paracetamol)* – ज्वरो र दुखाइ कम गर्न।
*भिटामिन A (Vitamin A)* – अन्धोपन (Blindness) रोक्न *२ दिनसम्म* दिइन्छ।
*एन्टिबायोटिक्स (Antibiotics)* – यदि *ब्याक्टेरियल संक्रमण* भएमा।

---
*५. रोकथाम (Prevention)*
✅ *खोप (Vaccination)* – *MMR Vaccine (Measles, Mumps, Rubella)*
*९ महिना र १५ महिना* मा बच्चालाई दिनुपर्छ।
*१००% प्रभावकारी उपाय* हो।

✅ *संक्रमित व्यक्ति अलग राख्ने (Isolation)* – अन्य व्यक्तिमा सर्न नदिन।

---
*निष्कर्ष*
काने रोग अत्यधिक संक्रामक भए पनि उचित *खोप**, **समयमै उपचार**, र **रोकथामका उपायहरू* अपनाएर यसबाट बच्न सकिन्छ। यदि कुनै लक्षण देखिएमा तुरुन्तै डाक्टरलाई देखाउनु आवश्यक छ।