گلالی فریده تا استاد مهوش www.doctorsforafghanistan.com

از گلالی فریده تا استاد مهوش، بانوی بزرگ موسیقی افغانستان
گلالی فریده چی وروسته په استاد مهوش مشهوره شوه په ۱۳۲۶ لمریز هجری کال کی په کابل کښی نړی ته سترگی پرانیستی. مور یی بی بی هاجره نومیده چی د قندهار اسحق زی وه او څلویښت کاله یی د دری او قرانکریم د ښوونکی په توگه د کابل زرغونی لیسه کی دنده تر سره کړه. پلار یی محمد ایوب نومیده چی له کشمیر څخه کابل ته راغلی او تجار وه.
د میرمن مهوش لومړنی سندره په ۱۳۴۶ لمریز هجری کال کی د افغانستان رادیو له څپو څخه خپره شوه. میرمن مهوش چی زیات شمیر دری او پښتو سندری د افغانستان ملی رادیو تلویزیون آرشیف کی لری د اطلاعاتو او کلتور وزارت له خوا د ۱۳۵۰ لمریز کال د سندرغاړی په توگه غوره شوه.
په ۱۳۵۶ لمریز کال کی چی د شهید سردار محمد داود د جمهوریت وروستی وختونه وه، میرمن مهوش د اطلاعاتو او کلتور وزارت لخوا د استادی لقب وگاټه.
استاد مهوش د ۱۹۹۱ کال څخه را پدی خوا، خپلی کورنی سره د امریکی په کلفورنیا ایالت کښی ژوند کوی.
استاد مهوش ته د اوږد، له روغتیا او هنری لاسته راوړنو ډک ژوند هیله کوو.
🌹
گلالی فریده که با بعد ها به اسم هنری میرمن مهوش شهرت یافت، در سال ۱۳۲۶ هجری شمسی در شهرکابل دیده به جهان گشود.
مادرش بی بی هاجره نام داشت و از اسحق زی های قندهار بود که چهل سال به حیث معلم لسان دری و بعداً به صفت معلم قرانکریم در لیسهٔ زرغونه که در ابتدا به نام "بوستان سرای" یاد می شد، خدماتِ شایانی در تربیهٔ فرزندان افغانستان نمود. پدرش محمد ایوب نام داشت که از کشمیر به کابل آمده و شغل تجارت داشت.
گلالی فریده هنوز سیزده ساله بود که صدایش در کنسرت های روز معلم مورد توجه قرار گرفته و جوایزی هم از طریق ادارهٔ‌ مکتب دریافت می نمود.
گلالی فریده در لیسهٔ زرغونه و لیسهٔ رابعهٔ‌ بلخی در کابل درس خوانده ولی زمانی که هنوز متعلم مکتب بود٬ نسبت مشکلات اقتصادی خانواده، در وزارت فواید عامه کار نیم روزه گرفت و بعد ها در وزارت های معادن و صنایع و وزارت مالیه کار کرد.
گلالی فریده در سال ۱۳۴۴ هجری شمسی با محترم فاروق نقشبندی که شخص هنردوست بود، ازدواج کرد.
در این زمان گلالی فریده در وزارت مخابرات کار می کرد و هنوز مدت کمی از ازدواج شان نگذشته بود که همسرش فاروق نقشبندی غرض ادای مکلفیت به خدمت عسکری رفت. در این زمان گلالی فریده از طریق زرغونه آرام هنرمند شناخته شدهٔ تیاتر افغانستان، در ریاست کلتور به حیث تایپست کار گرفت. پس از انحلال ریاست کلتور وی تایپست مدیریت موسیقی رادیو افغانستان شد.
در ریاست کلتور صدای زیبای گلالی فریده مورد توجه میرمن ناهید که خود آواز خوان خوب بود٬ قرار گرفت. بالاخره این گنجینهٔ هنر توسط استاد حفیظ الله خیال کمپوزیتور و هنرمند معروف که در آنزمان معاون ریاست کلتور بود٬‌ کشف و به جامعه معرفی گردید.
فاروق نقشبندی با مشورهٔ‌ خانواده مؤافق بود که گلالی فریده خانمش٬ در رادیوی وقت آواز بخواند.
گرچه اعضای فامیل میرمن مهوش برای سال ها از اینکه وی در رادیو آواز می خواند بی خبر بودند ولی زمانی که آگاهی حاصل کردند در اوایل با این کار مخالفت بسیار شدید و جدی نشان دادند.
در ماه عقرب سال ۱۳۴۶ هجری شمسی اولین آهنگ گلالی فریده که کمپوز آن از استاد خیال بود با اسم هنری میرمن "مهوش" از طریق رادیو افغانستان نشر شد.
میرمن مهوش آهنگ های ماندگار زیادی به زبان های دری و پښتو سروده که در آرشیف رادیو تلویزیون ملی افغانستان موجود است.
در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی آهنگ پښتو "مړوند می پریږده" که از ساخته های استاد خیال بود به عنوان بهترین آهنگ سال جایزه گرفت.
میرمن مهوش در سال ۱۳۵۰ هجری شمسی منحیث آوازخوان منتخب یا آواز خوان سال شد. وی درس های موسیقی را نزد استاد نبی گل، استاد محمد حسین سرآهنگ و استاد خیال آموخته است.
میرمن مهوش در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی نزد استاد محمد هاشم چشتی شاگرد شد و به اصطلاح گُر ماند.
میرمن مهوش در سال ۱۳۵۶هجری شمسی که اواخر حکومت شهید سردار محمد داود خان بود، بعد از اجرای آهنگ "او بچه با تو نرقصم چهه چهه چهه" از وزارت اطلاعات و کلتور لقب استادی را دریافت نمود.
استاد مهوش اولین خانمی است که افتخار کسب لقب استادی را در موسیقی افغانستان حاصل نموده و از جمله آوازخوانان طراز اول اناث افغانستان به شمار می رود.
استاد مهوش در سال ۱۹۹۱ میلادی نسبت خرابی وضعیت امنیتی از کابل به پاکستان رفت و از آنجا با شوهرش فاروق نقشبندی و پنج دخترش رهسپار امریکا شد و از آنزمان تا حال در ایالت کلفورنیا با فامیلش زندگی می کند.
ناصراوریا * ۳۱ مارچ ۲۰۱۹ - تکزاس