Âşık Devrani ~ İstemem Gurbete Çıkmak

İcracı ~ Mahi Gürbüz ~

Balkona Çıktım Da Dineldim Kaldım
Ağladı Gözlerim Kör Oldum Sandım
Gardaş Ben Bu Derdi Gençlikten Aldım
Gader Böyle Miş Kime Ne Deyim

Mahi Gürbüz Öyküsü,

Bu türkü daha Türkiye çapında tanınmadan, yayılmadan asırlar öncesi özünde okuyan "yanık" sesli ve gerçekten kederli bir yaşam sürdüren değerli Şarkışla/Emlek Hüyük Köyü doğumlu Mahi Gürbüz`e ait.

Kaynağı yine aynı köylümüz olan Âşık Devran kalemine aittir. Değerli Mahi can, 2019 yılında bu dünyadan göçüp gider. Devr-i daim. mekânı cennet olsun. Işıklar içinde yürüsün.

Âşık Devrani ~ Şarkışla/Emlek Hüyük

Asıl adı Hasan Tutal’dır. 1928 yılında Şarkışla’nın Emlek yöresi Hüyük köyünde doğmuştur. Soyu, baba tarafından Horasan’dan gelme Şeyh Merzuban-ı Veli’ye dayanır. Ferhat ve Kibar’ın oğludur. Babası, 1924 yılında, Zara’nın Tekke köyünden gelip doğduğu köy olan Hüyük’e yerleşmiştir. Küçük yaşlarda babasını, 1959 yılında da annesini kaybetmiştir. Çocukluğu yoksullukla geçmiştir. Ailesine yardım için komşu köylerde çobanlık yapmıştır. Köyünde okul olmadığı için okula da gidememiştir.
Okuma yazmayı askerlik yaptığı Sarıkamış’ta öğrenmiştir. Yaşı, nüfusta büyük yazıldığı için askere dört yıl erken gitmiştir. 1945 Şubatında Sarıkamış’ta askerken, şiddetli derecede böbreklerinden rahatsızlanıp ameliyat geçirmiş, doktorlar böbreğinin birini almak mecburiyetinde kalmıştır. Ameliyat sonrasında altı ay Sivas’ta hava değişimine gönderilmiş, bu süre sonunda kıtası değiştirilmiş Samsun 90. Piyade Alayına sevk edilmiştir. Ancak burada da rahatsızlanınca kendisine çürük raporu verilip terhis edilmiştir. 1953’te Yeter Hanım’la evlenmiş bu evlilikten bir oğlu, dört kızı olmuştur. 20 Şubat 1993’te Ankara’da vefat etmiştir.

Şiire 1945’te böbreğinin birinin alınmasından sonra başlamıştır. 1947’de de sazı çalmasını öğrenmiştir. Birlikte olduğu ustalardan Hasan Yüzbaşıoğlu, Âşık Veysel, Ali İzzet Özkan ve İzzat Savaş’ın şiir tekniğini ilerletmesinde büyük rolü olmuştur. Aynı zamanda iyi bir saz ustası olan Devranî, yıllarca köy köy, şehir şehir dolaşıp âşıklık sanatını icra etmiştir. Bununla da kalmayarak 1975 yılından itibaren Almanya, Avusturya, Yugoslavya, Hollanda, Irak, İran, Suriye gibi ülkelerde de programlar yapmıştır. Şiir tekniği güçlü olup başka sosyal problemler olmak hemen her konuda şiiri vardır. Defalarca ödüller almıştır. Şiirlerini ihtiva eden dört kitabı çıkmıştır. Dergâha Varış (1963), Uyanalım (1968), Gerçek Ozan Susmaz (1969 ve 1974), Yırtık Aba (1991).

İstemem evimden gurbete çıkmak
Beni diyar diyar gezdiren vardır
Kimi deli diyor gardaş kimi de ahmak
Derdimi deftere yazdıran vardır

Açman pencereyi yağmur yağıyor
Bişey söylemeyin bana deviyo
Öksüz yavruların boynun eyiyo
Yazdığın bir mektuplan ödeyin beni

Keçiörenin yolu emirlimisin
Elleri goynunda demirlimisin
Sana diyom sana ey zalım gardaş
Görüşe gelmeye yeminlimisin
Betona baktım ki beton sovumuş

Sordumku Dokdura yaram çoğumus
Sevdiğim yârimden fayda yoğumuş
Güvel Dokdur ben evime gideyim

Kaynak: Yrd. Doç. Dr. Doğan Kaya