Morötesi Felaket: Kuantumu Nasıl Keşfettik?

Bu, bildiğiniz… ampul… Bugün kafamızı nereye çevirsek gördüğümüz, eskimiş bir teknoloji… “Eskimiş” diyorum, çünkü bu tarz filamentli (veya akkor ampuller), yüksek dirençli bir telin üzerinden bol miktarda elektrik akımı geçirerek o filamenti ısıtmaya, akkor hale getirmeye, ve o yolla etrafa ışık saçmaya dayanıyor. Bu, ışık üretmek için son derece verimsiz bir yöntem; çünkü sırf bir miktar ışık üretebilmek için etrafa aşırı miktarda ısı da saçıyor. Hatta o nedenle eski ampuller, kısa bir süre sonra bile elle dokunamayacağınız kadar sıcak oluyorlar. Anlayacağınız, bu tür eskimiş ampullerin artık değiştirilmesi gerekiyor - ki kısaca “LED” dediğimiz ışık saçan diyotlar, gerçekten de neredeyse hiç ısı saçmaksınızın ışık üretmeyi başarıyorlar. O nedenle yüzlerce saat boyunca açık kalmış bir LED’e bile rahatlıkla dokunabiliyorsunuz.

Ama bu eskimiş ampulün, tarihin tozlu sayfalarına karışmadan önce anlatacağı son bir hikaye daha var. Ve bu, çok… tuhaf bir hikaye… 20. yüzyılın en büyük fizikçilerinin kafasını yıllarca karıştırmış bir hikaye… Bu, öyle bir hikaye ki…şöyle anlatayım: Bugün “kuantum mekaniği” olarak bildiğimiz o muhteşem bilim dalı, öyle dolanıklıktır, süperpozisyondur, çift yarık deneyidir falan gibi şeylerle değil; işte tam da… bu ampulün de çalışmasını sağlayan “kavite radyasyonu” olgusu sayesinde mümkün oldu. Gelin, yüzyılın biliminin doğuşuna, antik bir ampulün ölümü üzerinden tanıklık edelim.

#Kuantum #MaxPlanck #Fizik

00:00 Giriş: Eskimiş Ampul!
01:42 Fiziği Bitirecek 2 Pürüz: Max Planck ve İnsanlığı Değiştiren 2 Büyük Kararı!
05:20 Gaz Lambasından Elektrikli Ampüle Geçiş
06:12 Ampüllerin Üstünde Yazan 3500K veya 6500K Nedir?
07:32 Wien Yasası: Isınan Cisimler Neden Parlıyor?
12:04 Wien Yasası Her Yerde!
15:24 Wien "Yasası" Gerçekten Neden Bir Teori?
16:39 Jeans Kutusu: Kara Cisim Nedir?
20:33 Nodlar, Antinodlar ve Girişim: Duran Dalgalar Nasıl Oluşuyor?
24:27 Rayleigh-Jeans Teorisindeki Pürüz Neydi?
25:20 Morötesi Felaket Nedir?
26:47 Çaresizlik Hamlesi: Max Planck Morötesi Felaketi Nasıl Çözdü?
31:27 Planck Sabiti: Max Planck'ın Formülü Ne Söylüyor?
34:43 Max Planck, Kuantumu Nasıl Ortaya Çıkardı?
35:24 Kapanış: Hâlâ Bir Acayiplik Var!?

***

✒️ Metin Yazarı: Ögetay Kayalı & ÇMB
📽️ Videografi & Post-Prodüksiyon: Çınar Ege Bakırcı

Evrim Ağacı'nın Türkiye'de bilim anlatıcılığı çalışmaları tamamen okurları ve izleyenleri tarafından maddi olarak desteklenmektedir. Yaptıklarımızı faydalı buluyorsanız ve daha fazlasını yapmamıza katkı sağlamak isterseniz:

💪 Patreon veya Kreosus destekçilerimiz arasına katılabilirsiniz:   / evrimagaci   | https://kreosus.com/evrimagaci
📹 Dilerseniz, YouTube'un "KATIL" seçeneğini kullanarak da bize destek olabilirsiniz:    / @evrimagaci  
🎪 Bilim tişörtleri, kitaplar ve diğer ürünlerimizden satın almak için: https://pazar.evrimagaci.org/
🎈 IBAN numarası, kriptopara veya PayPal yoluyla destek olmak için: https://evrimagaci.org/destekol
📕 Neden desteğe ihtiyacımız olduğuyla ilgili daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz: https://evrimagaci.org/destekol

Yanımızda durduğunuz için çok teşekkürler! ❤

***

BAZI FAYDALI BAĞLANTILAR:

• En son yüklediğimiz videoyu izlemek için: https://dar.vin/SonVideo
• En popüler videomuzu izlemek için: https://dar.vin/EnPopuler
• Kanalımıza abone olmak için: https://dar.vin/EAYouTube✒️