اگر آرمان شهری بسازیم چه می‌شود؟

آزمایش «جهان ۲۵» یکی از معروف‌ترین و بحث‌برانگیزترین آزمایش‌های روان‌شناسی اجتماعی و رفتارشناسی حیوانات است که توسط جان بی. کال‌هون در دههٔ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ انجام شد. کال‌هون می‌خواست ببیند وقتی جمعیت به شکل نامحدود رشد کند ولی منابع مثل غذا و سرپناه کافی باشند، چه اتفاقی برای رفتار موجودات زنده می‌افتد. او محیطی مصنوعی برای موش‌ها ساخت که خودش آن را «جهان ۲۵» نامید. در این محیط غذا و آب به اندازهٔ نامحدود فراهم بود، دما ایده‌آل بود، هیچ شکارچی یا خطر بیرونی وجود نداشت و تنها محدودیت، فضای زندگی و تعامل اجتماعی بود. او ابتدا چهار جفت موش را در این محیط قرار داد و شروع به مشاهده کرد. در ابتدا موش‌ها با محیط آشنا شدند و کم‌کم شروع به زاد و ولد کردند. سپس جمعیت به‌سرعت افزایش یافت و همه چیز ظاهراً عالی بود، چون هیچ کمبودی وجود نداشت. اما وقتی فضا شلوغ شد، نظم اجتماعی فروپاشید. نرهای غالب شروع به خشونت بی‌هدف کردند، ماده‌ها از بچه‌ها مراقبت نمی‌کردند، نرهای ضعیف‌تر منزوی شدند و فقط می‌خوردند و می‌خوابیدند، و نرخ تولد کاهش یافت. در نهایت بسیاری از موش‌ها رفتارهای غیرعادی نشان دادند. گروهی از نرها که کال‌هون آن‌ها را «زیباها» نامید، فقط خود را تمیز می‌کردند، نمی‌جنگیدند، جفت‌گیری نمی‌کردند و از اجتماع کناره گرفتند. جمعیت شروع به سقوط کرد تا سرانجام منقرض شد، حتی با وجود غذای فراوان. کال‌هون نتیجه گرفت که ازدحام و از بین رفتن نقش‌های اجتماعی طبیعی می‌تواند باعث فروپاشی جامعه شود، حتی اگر منابع مادی کافی وجود داشته باشد، و این را هشداری برای رفتار اجتماعی انسان‌ها در جوامع مدرن و پرجمعیت دانست.


The “Universe 25” experiment is one of the most famous and controversial studies in social psychology and animal behavior, conducted by John B. Calhoun in the 1960s and 1970s. Calhoun wanted to see what would happen to living creatures’ behavior when the population grows indefinitely while resources like food and shelter remain abundant. He created an artificial environment for mice, which he called “Universe 25.” In this space, food and water were unlimited, the temperature was ideal, there were no predators or external threats, and the only limitation was living space and social interaction. He placed four pairs of mice in the environment and began observing them. At first, the mice adapted to the new environment and started to reproduce. Soon the population grew rapidly, and everything seemed perfect because there was no shortage of resources. However, as the space became crowded, social order began to collapse. Dominant males became randomly aggressive, females stopped caring for their young, weaker males became isolated and spent their time eating and sleeping, and the birth rate declined. Eventually, many mice began to exhibit abnormal behaviors. A group of males, which Calhoun called “The Beautiful Ones,” only groomed themselves, did not fight, did not mate, and completely withdrew from society. The population began to decline until it eventually went extinct, despite the abundance of food. Calhoun concluded that overcrowding and the loss of natural social roles could lead to the collapse of a society, even when material resources are sufficient, serving as a warning for human social behavior in modern, densely populated societies.


Das Experiment „Universum 25“ ist eines der bekanntesten und umstrittensten Experimente der Sozialpsychologie und des Tierverhaltens, das von John B. Calhoun in den 1960er und 1970er Jahren durchgeführt wurde. Calhoun wollte herausfinden, was mit dem Verhalten von Lebewesen passiert, wenn die Bevölkerung unbegrenzt wächst, während Ressourcen wie Nahrung und Unterkunft im Überfluss vorhanden sind. Er schuf eine künstliche Umgebung für Mäuse, die er „Universum 25“ nannte. In dieser Umgebung waren Nahrung und Wasser unbegrenzt verfügbar, die Temperatur war ideal, es gab keine Fressfeinde oder äußeren Gefahren, und die einzige Begrenzung war der Lebensraum und die soziale Interaktion. Er setzte vier Mäusepaare hinein und begann mit seinen Beobachtungen. Zunächst passten sich die Mäuse an die Umgebung an und begannen sich zu vermehren. Bald wuchs die Population rapide, und alles schien perfekt, da kein Mangel herrschte. Doch als es enger wurde, begann die soziale Ordnung zusammenzubrechen. Dominante Männchen wurden grundlos aggressiv, Weibchen kümmerten sich nicht mehr um ihren Nachwuchs, schwächere Männchen zogen sich zurück und verbrachten ihre Zeit nur mit Fressen und Schlafen, und die Geburtenrate sank. Schließlich zeigten viele Mäuse abnormales Verhalten. Eine Gruppe von Männchen, die Calhoun „die Schönen“ nannte, pflegten nur ihr Fell, kämpften nicht, paarten sich nicht und zogen sich vollständig aus dem sozialen Leben zurück. Die Population begann zu schrumpfen und starb schließlich aus – trotz des Überflusses an Nahrung. Calhoun schloss daraus, dass Überbevölkerung und der Verlust natürlicher sozialer Rollen zum Zusammenbruch einer Gesellschaft führen können, selbst wenn materielle Ressourcen ausreichend vorhanden sind, und sah darin eine Warnung für das soziale Verhalten des Menschen in modernen, dicht besiedelten Gesellschaften.