Skënder Muço dhe tragjedia e nacionalistëve shqiptarë në Luftën e Dytë Botërore!

Një nga temat më kontroverse të historiografisë shqiptare të Luftës së Dytë Botërore është roli i Ballit Kombëtar dhe koncepti i "Shqipërisë së Madhe" nën pushtimin gjerman. Historiani Pëllumb Xhufi, duke u bazuar në dokumente të deklasifikuara dhe dëshmi të kohës, çmonton mitin se nazistët bashkuan trojet shqiptare. Ai shpjegon se termi "Shqipëri e Madhe" nën patronazhin gjerman ishte një mashtrim strategjik; Çamëria u la jashtë, Mitrovica mbeti nën administrim special gjerman, dhe kufijtë ishin thjesht vija administrative ushtarake për nevojat e Wehrmacht-it, jo një bashkim i vërtetë shtetëror.
Xhufi analizon pozicionin e Ballit Kombëtar, duke e cilësuar rreshtimin e tyre përkrah gjermanëve si një gabim fatal historik dhe strategjik. Ai i referohet bisedave të dokumentuara midis krerëve të Ballit, si Skënder Muço, dhe oficerëve të misioneve britanike (SOE). Në këto biseda, zbulohet qartë logjika e bashkëpunëtorëve: ata besonin se duke përdorur gjermanët do të zhduknin rrezikun komunist. Megjithatë, siç tregon Xhufi, britanikët ua bënë të qartë se aleanca me nazizmin ishte e papranueshme. "Kush lufton me ne kundër nazizmit është aleati ynë, kush rreshtohet me gjermanët është armiku ynë," ishte motoja e Çërçillit që vulosi fatin e kolaboracionistëve.

Dokumentet tregojnë se oficerët britanikë, si kapiteni Kuelle, paralajmëruan krerët nacionalistë se populli po anonte nga partizanët jo për shkak të ideologjisë komuniste, por sepse ata po luftonin pushtuesin. Xhufi nënvizon se populli i thjeshtë nuk bënte analiza të thella gjeopolitike, por shihte realitetin në terren: partizanët vrisnin gjermanë, ndërsa ballistët shpesh shiheshin në krah të tyre. Ky pragmatizëm popullor, i kombinuar me organizimin efikas të komunistëve, bëri që peshorja e mbështetjes të anonte majtas, pavarësisht paralajmërimeve të nacionalistëve për rrezikun e ardhshëm të komunizmit.

Analiza e Xhufit shkon përtej dënimit moral; ai përpiqet të shpjegojë tragjedinë e figurave si Skënder Muço, të cilët, megjithëse intelektualë dhe patriotë në thelb, bënë llogari të gabuara duke u lidhur me një "kufomë" siç ishte Gjermania naziste në vitet 1943-1944. Në kohën kur aleatët kishin zbarkuar në Itali dhe Ushtria e Kuqe po përparonte drejt Berlinit, shpresa se gjermanët do të garantonin kufijtë etnikë të Shqipërisë ishte një dritëshkurtësi politike që i kushtoi shtrenjtë jo vetëm atyre si individë, por edhe kauzës që pretendonin se mbronin. Kjo periudhë, sipas Xhufit, mbetet një mësim i hidhur se si rreshtimi i gabuar gjeopolitik mund të damkosë përjetësisht forca politike.

EN: One of the most controversial topics in Albanian World War II historiography is the role of the Balli Kombëtar and the idea of a “Greater Albania” under German occupation. Historian Pëllumb Xhufi, drawing on declassified documents, dismantles the myth that the Nazis unified Albanian lands. He explains that the so-called “Greater Albania” was a strategic illusion: Çamëria was excluded, Mitrovica was placed under special German administration, and the borders were merely military lines, not a real state union.

Xhufi portrays the Balli Kombëtar’s alignment with the Germans as a fatal historical mistake. He cites documented conversations between Balli leaders like Skënder Muço and British SOE officers, where nationalists openly admitted they hoped to use the Germans to eliminate the communist threat. The British, however, made it clear that collaboration with Nazism was unacceptable—Churchill’s stance was simple: those who fought the Nazis were allies; those who sided with them were enemies.

British officers such as Captain Kewell warned nationalist leaders that the public was turning toward the partisans not for ideological reasons, but because they were the ones fighting the occupiers. Ordinary people saw partisans killing German troops, while Balli forces often appeared alongside them. This pragmatic perception, combined with the communists’ superior organization, shifted popular support to the left despite warnings about future communist rule.

   • Historia e Shqipërisë së Madhe! Flet Pëllu...  

Subscribe "Dritare TV": https://www.youtube.com/c/DritareTV?s...

Për më shume lajme dhe informacione kliko KËTU:
https://www.dritare.net​

Like faqen Dritare.net në Facebook:
  / portali.dritare​  

Follow Dritare TV në Instagram:​
  / dritare_tv  

Follow Rudina Xhunga në instagram:
  / rudinaxhunga  

Follow Rudina Xhunga në Twitter:
  / rudinaxhunga​  

DritareTv, është një web televizion, i dritare.net.
Ne jo vetëm informojmë, por dhe mirëinformojme.
Nëse kërkon një dritare, ja ku është DritareTv.