π.Θ.Ζήσης,"Η ψευδοένωση στην Φερράρα-Φλωρεντία στα "Απομνημονεύματα"του Σιλβέστρου Συροπούλου" (I΄)

" Ἡ ψευδοένωση τῶν " ἐκκλησιῶν" στήν σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439) στά "Ἀπομνημονεύματα" τοῦ Σιλβέστρου Συροπούλου"(I΄ - νέα περίοδος).

"Συνεχίζονται οἱ μυστικές συναντήσεις πού σχεδιάζουν τήν "ἕνωση". Ὁ Αὐτοκράτωρ, ὁ Πατριάρχης καί οἱ λατινόφρονες δυσκολεύονται, ἀλλά τελικά κατορθώνουν νά σχηματίσουν πλειοψηφία θετική. Ὑβριστική συμπεριφορά πρός τόν Ἅγιο Μᾶρκο Εὐγενικό καί ἀπειλές πρός ὅλους γιά δεχθοῦν τήν "ἕνωση", ἐν μέσῳ τῶν ὁποίων ἀποθνήσκει ὁ Πατριάρχης".

Τήν Κυριακή, 09 Νοεμβρίου 2025, ὁ πρωτοπρεσβύτερος καθηγητής π. Θεόδωρος Ζήσης στήν αἴθουσα τῆς Ἑταιρείας Ὀρθοδόξων Σπουδῶν (Σούτσου 3) καί στό καθιερωμένο κυριακάτικο μάθημα (ὧρες 11:30 - 13:00) συνέχισε τήν σειρά τῶν μαθημάτων ὑπό τόν γενικό τίτλο: " Ἡ ψευδοένωση τῶν "ἐκκλησιῶν" στήν σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439) σύμφωνα μέ τά "Ἀπομνημονεύματα" τοῦ Σιλβέστρου Συροπούλου" (Θ΄), παραδίδοντας τό 9ο (κατ' ἀρίθμηση) μάθημα τῆς σειρᾶς.

Τίτλος τοῦ παρόντος μαθήματος, πού στηρίζεται στό Θ΄ Τμῆμα τῶν "Ἀπομνημονευμάτων", εἶναι: "Συνεχίζονται οἱ μυστικές συναντήσεις πού σχεδιάζουν τήν "ἕνωση". Ὁ Αὐτοκράτωρ, ὁ Πατριάρχης καί οἱ λατινόφρονες δυσκολεύονται, ἀλλά τελικά κατορθώνουν νά σχηματίσουν πλειοψηφία θετική. Ὑβριστική συμπεριφορά πρός τόν Ἅγιο Μᾶρκο Εὐγενικό καί ἀπειλές πρός ὅλους γιά δεχθοῦν τήν "ἕνωση", ἐν μέσῳ τῶν ὁποίων ἀποθνήσκει ὁ Πατριάρχης".

Τρεῖς ἐκκλησιαστικοί ἀξιωματοῦχοι πού ἀντελήφθησαν τόν σχεδιασμό, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ Συρόπουλος, ζητοῦν ἀπό τόν Πατριάρχη νά φύγουν καί νά ἐπιστρέψουν στήν Κωνσταντινούπολη. Τό ἐπληροφορήθη ὁ βασιλεύς καί τούς τό ἀπαγόρευσε μέ ἀπειλές. Ἐκβιαστικά καθυστεροῦσε καί ἡ καταβολή τῶν ἐξόδων διατροφῆς τῆς ὀρθοδόξου ἀντιπροσωπείας ἐκ μέρους τῶν Λατίνων. Ὁ ὑπεύθυνος παπικός ἐπίσκοπος ἔδωσε ἐντολή νά μή δοθοῦν ἰδιαίτερα στόν Ἅγιο Μᾶρκο, διότι "σάν τόν προδότη Ἰούδα εἶναι ἐχθρός τοῦ Πάπα, καί ἀντί γιά τήν τροφή τοῦ πρέπει ἀγχόνη". Ἡ ἐκβιαζόμενη πλειοψηφία δέχθηκε, ὅτι εἶναι γνήσια τά ἔργα τῶν δυτικῶν Πατέρων πόυ ὑποστηρίζουν τό "καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ" (Filioque). Αὐτό ἐνεθάρρυνε τόν Βασιλέα, γι΄ αὐτό ἀπέκλεισε ὅλους ἀπό τό νά γνωμοδοτοῦν, ἐκτός ἀπό τούς Ἀρχιερεῖς καί τούς Ἡγουμένους. Οἱ λατινόφρονες ὑπό πρωτοστάτες τόν Βησσαρίωνα Νικαίας καί τόν Ἰσίδωρο Ρωσσίας, ἰσχυρίζονται ὅτι τό Filioque εἶναι μικρή διαφορά καί μπορεῖ εὔκολα νά διορθωθεῖ. Ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὅμως ὑποστήριξε ὅτι στά θέματα Πίστεως δέν ὑπάρχει "μικρό καί μεγάλο", διότι καί τό θεωρούμενο μικρό εἶναι μεγάλο, καί ὅτι ἡ διδασκαλία περί τοῦ ὅτι τό Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται "καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ" (Filioque) εἶναι αἵρεση. Τοῦ ἐπιτέθηκαν ἄγρια οἱ λατινόφρονες καί ὑβριστικά, καί ἀπείλησαν, ὅτι θά τόν καταγγείλουν στόν Πάπα ὅτι τόν λέγει αἱρετικό, γιά νά πάθει ὅ,τι τοῦ ἀξίζει.

Ἐπειδή κατόπιν σέ γενόμενη γνωμοδότηση περί τοῦ ἄν δέχονται τό "ἐκ τοῦ Υἱοῦ" οἱ περισσότεροι γνωμοδότησαν, ὅτι δέν τό δέχονται, ἀνέλαβαν ὁ Βασιλεύς καί ὁ Πατριάρχης σέ προσωπική ἐπικοινωνία μέ τούς διαφωνοῦντες, μέ ὑποσχέσεις καί μέ δῶρα, νά ἀλλάξουν τό ἀποτέλεσμα καί νά δεχθοῦν τήν "ἕνωση". Συμφώνησαν καί οἱ περισσότεροι πρέσβεις τῶν Ὀρθοδόξων Ἡγεμόνων, ἐκτός ἀπό τούς δύο τῆς Γεωργίας. Διαφώνησε καί ὁ ἀδελφός τοῦ Βασιλέως, ὁ Δεσπότης Δημήτριος, καί πρίν ὑπογραφεῖ ἡ "ἕνωση" ἔφυγε γιά τήν Κωνσταντινούπολη. Μαζί του ἔφυγαν διαφωνοῦντες οἱ δύο μεγάλοι διδάσκαλοι, ὁ Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός καί ὁ Γεώργιος Σχολάριος (ὁ κατοπινός Πατριάρχης Ἅγιος Γεννάδιος Β΄ ὁ Σχολάριος). Καί ἐνῶ συνέβαιναν αὐτά ἀπέθανε καί ἐτάφη στήν Φλωρεντία ὁ Πατριάρχης Ἰωσήφ (ὁ Β΄, 1416-1439).

Σέ σχετικά σημεῖα τῆς παρουσίασης ὁ π. Θεόδωρος προβαίνει σέ σχολιασμό καί τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐπικαιρότητος