کاخ گلستان

مێژووی کۆشکی گوڵستان، لە شوێنەوارە سەرنجڕاکێشەکانی تاران، دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی شاعەباسی سەفەوی(988کۆچی-ـ مانگیی) و لەسەردەمی شاکانیتریش دا کەم تا زۆر لەبەر سەرنج بووە تاکوو لە سەردەمی کەریم خانی زەند دا، لەنێوان ساڵەکانی 1173تاکوو1180ی کۆچی ـ مانگی دا ئەم کۆمەڵە تەلارە بە درووستکرانی دیوانخانەیەک تێیدا گۆڕانکاریی بنەمایی بەسەر دا هات، بەڵام گرنگیی راستەقینەی ئەم کۆشکە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ئاگاموحەمەدخانی قەجەر. کۆنترین بیناگەلی هێشتا زیندوو لە کۆمەڵەی کۆشکی گوڵستان بریتیین لە ئەیوانی تەختی مەڕمەڕ و خەڵوەتی کەریمخانیی کە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی پاشایەتی کەریم خانی زەند. ئەو لە شەڕەکانی خۆی لەدژی موحەمەد حەسەن خانی قەجەر لە ساڵی 1172 تارانی کردە ئامانجی لەشکرکێشی و هۆردووکێشی خۆی و پاش سەرکەوتنی لەم شەڕەدا لە دیوانخانەی کۆنیی تاران کە لەسەردەمی شاسوڵەیمان دا درووست کرا بوو بانگەوازێکی گشتی راگەیاند و خۆی وەکوو "وەکیلی رقعایا" واتە وەکیل و نوێنەری کۆمەڵانی خەڵک ناوزەد کرد و دەسەڵاتی حکوومەتی گرتە دەست.

لەسەر بڕیاری ئەو لە هاوینی هەمان ساڵ دا حەساری ئەرگ دیسان بووژایەوە و جووتێک حەرەمخانە و خەڵوەتخانە و هەروەها عیمارەتی دارولحکومە لە ناوەوەی دا بنیات نرا و لە هاوینی ساڵی دواتر دا واتە ساڵی1173 کە هۆردووی خۆی بۆ چەمەنی سوڵتانییەی زەنجان گواستەوە، فەرمانی دا جووتێک عیمارەتی تایبەت و دیوانخانەیەکی گەورە بەشێوازی ساسانییەکان و هەروەها باخێک لە تەنیشتییەوە درووست بکەن.

دوای مردنی کەریم خانی زەند لە ساڵی1193ئاگاموحەمەد خانی قەجەر لە ساڵی1200دا تارانی وەکوو پایتەخت هەڵبژارد، بەڵام بە هۆی لەشکێرکێشییە بەردەوامەکان کەمتر لە ناوەندی دەسەڵاتەکەی واتە تاران دا دەمایەوە و بۆ ئاوەدانکردنەوە و بووژاندنەوە دەرفەتێکی وەهای نەبوو! تا وەکوو ئەو سەردەمەی کە فەتحعەلی شای قەجەر لە ساڵی 1211لەسەر تەختی پاشایەتی دانیشت، لەو سەردەمە بەم لاوە بە پەرەسەندنی دەزگا ئیداری و حکوومییەکانی سەڵتەنەتی قەجەر، بیناگەلێکی جۆراوجۆر لە نێو ئەرگی تاران، بەزۆرییش لە سەردەمی فەتحعەلی شاو و ناسرەدین شای قەجەر درووست کرا.

 

لەسەردەمی رەزاشای پاڵەوی دا، بەشگەلێکی زۆر لە ئەرگی تاران، لەوانەش حەوشەکەی دەوری ئەرگ، سەردەری بابی عالی، بینای دەفتەری ئیستیفا، نیگارخانە، تەکیەی دەوڵەت، نارنجستان، باخی گوڵشەن و بینانێوەکییەکان(ساختمانهای اندرونی) رووخێنران. جێگەی نیشتەجێ بوونی شا گوازرایەوە بۆ کۆشکی مەڕمەڕ و نیاوەران و دواتریش لە سەردەمی حەمەرەزا شای پاڵەوی دا گوازرایەوە بۆ کۆشکی سەعدئاباد و کۆشکی گوڵستان بوو بە اوێنی میوانداری میوانە بیانییەکان. دوای شۆڕشی ئیسلامی کۆشکی گوڵستان وەکوو زۆربەی عیمارەتە سەڵتەنەتییەکانیتر کرایە مۆزەخانە تاکوو هەمووان بتوانن بەسەری بکەنەوە و بیبینن و لە تەماشای ئەو جوانیانەی کە ئاکامی بیر و پەنجەی هەنەرمەند و سنعەتکارە ئێرانییەکانن چێژ وەرگرن.

کاخ گلستان یا قصر گلستان نام بخشی از محوطه‌ای تاریخی در تهران است که بعدها با عنوان «ارگ سلطنتی تهران» شناخته می‌شد. این نام برگرفته از تالاری در محدودهٔ کاخ گلستان فعلی و متعلق به عهد فتحعلی‌شاه قاجار بود که در دورهٔ ناصرالدین‌شاه با عنوان «عمارات مبارکه گلستان» رواج پیدا کرد و در عهد مظفرالدین‌شاه با نام قصر گلستان و به شیوه‌ای رسمی مورد استفاده قرار گرفت. پیشینهٔ این کاخ به پیش از دورهٔ قاجار برمی‌گردد. از دورهٔ زندیه نخستین شالودهٔ کاخ گلستان در تهران پی‌ریزی گردید. کاخ گلستان در تیر ۱۳۹۲ (ژوئیه ۲۰۱۳) در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت گردید.


#خواندن_در_ایران #گردشگری #گلستان   #کاخ_گلستان  #وارغ_الحصیل #تەخەڕوج #پرستاری  #تاران #دانشگاە_علوم_پزشکی_تهران #پزشکی #قوتابی #قبول #زانکۆ #هەردی_عبدالقادر_شێروانی #بەشە_ناوخۆیی #پارەی_خوێندن #زانکۆی_تاران #قوتابی #نوێژ #ئۆفەری_خوێندن #داشکانی_خوێندن #بەکالۆریۆس #ماستەر #دکتۆرا #زمانی_فارسی #خوێندن_لە_ئێران #پزیشکی #مامۆستا #جەوێکی_ئیمانی #بەشەناوخۆیی #خوێندکار  #خۆشترین_ڕۆژم  #داخیلی #دەرچوون  #بەشە_ناوخۆیی #خوێندن_لە_ئێران #کاخ