حذفیات و سانسوری های جنجالی سریال اوشین (سال های دور از خانه)

سال‌های دور از خانه با نام اصلی اوشین (به ژاپنی: おしん) (به انگلیسی: Oshin) یک مجموعه تلویزیونی ژاپنی است که در سال ۱۹۸۳ توسط شبکه ان‌اچ‌کی ساخته شد.[۱] شخصیت اصلی این داستان، زنی است که «اوشین تانوکورا» نام دارد و در سنین پیری خاطرات زندگی سختش را از زمان کودکی تا بزرگسالی تعریف می‌کند
داستان از سال ۱۹۸۳ شروع می‌شود. اوشین تانوکورا به جای شرکت در جشن افتتاحیه فروشگاه هفدهم تصمیم می‌گیرد به یک سفر برود. خانواده او در نگرانی به سر می‌برند و نمی‌دانند که او بدون خبر به کجا رفته است. کای نوه اوشین داستان عروسک کوکشی که اوشین یک بار برایش تعریف کرده بود به یاد می‌آورد. او برای پیدا کردن مادربزرگ به دنبال او می‌رود و اوشین را در یاماگاتا می‌یابد. از آنجا هر دوی آنها سفری به گذشته را آغاز می‌کنند. از نقاط مختلف ژاپن که او سالها قبل آنجا می‌زیسته دیدن می‌کنند و اوشین شروع به یادآوری زمان‌های سختی که در زندگیش با آن روبرو شده می‌کند.
مجموعه تلویزیونی اوشین در بیش از ۶۰ کشور جهان پخش شد. ارزش‌های جهانشمولی چون عشق، ازخودگذشتگی، استقامت، و بخشش باعث موفقیت جهانی این سریال شدند. در سطح جهان توجه به این سریال به اندازه‌ای بود که آن را «سندروم اوشین» یا «اوشیندروم» نامیدند.[۲]

این سریال، چینی‌ها را با برنامه‌های سرگرمی ژاپنی آشنا کرد. در تایلند، زمان جلسه‌های هیئت دولت به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شد تا با زمان پخش سریال تداخل نداشته باشد. همچنین در بانکوک، شمارگان یک روزنامه به دنبال انتشار هفتگی خلاصه قسمت‌های سریال، به میزان ۷۰ درصد افزایش یافت. در هنگ کنگ یک فروشگاه زنجیره‌ای با نام «خانه اوشین» برپا شد که خوراکی و تنقلات ژاپنی می‌فروشد. بنیان‌گذار این فروشگاه زنجیره‌ای می‌گوید که کار خود را با «روحیه اوشین» (استقامت و سخت‌کوشی) پیش می‌برد. متن نسخه چینی کانتونی آهنگ آغازین سریال به‌عنوان نقل قول الهام‌بخش در میان مردم رواج دارد که می‌گوید: «کارما حریف شماست، هرگز تسلیم نشوید». در ویتنام، برخی با ارجاع به نخستین کار اوشین که کارگر خانگی بود از نام این مجموعه تلویزیونی به‌عنوان واژه‌ای برای کارگران خانگی استفاده می‌کنند. محله‌ای در هانوی که بسیاری از تمیزکارهای خانگی و پرستارهای بچه در آن زندگی می‌کنند با نام «کمون اوشین» شناخته می‌شود. در غنا «رنج کشیدن مانند اوشین» اصطلاح رایجی برای توصیف کسانی است که سختی واقعی را از سرمی‌گذرانند.[۲]

همچنین پخش این سریال در کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا باعث شد تا ژاپنی‌ها کمتر به چشم دشمن دیده شوند؛ زیرا مردم آن بخش از جهان، خاطره ناخوشایندی از دوره استعمار امپراتوری ژاپن و بدرفتاری ژاپنی‌ها با مردم به‌ویژه در دوران جنگ جهانی دوم دارند.[۲]

در ایران
این سریال که در دهه ۶۰ پخش شد تأثیر فرهنگی زیادی در جامعهٔ آن روز ایران بر جای گذاشت.[۳] برای نمونه، فروشگاه‌های لباس‌های دست دوم، نام تاناکورا را از نام فامیل اوشین تانوکورا که در سریال صاحب و گردانندهٔ فروشگاه‌های زنجیره‌ای تانوکورا بود وام گرفته‌اند.[۴] ژاله علو، سانسورهای گسترده در این سریال را رد می‌کند و تنها تحریف‌های انجام‌شده در سریال را در خصوص دیدگاه‌های سیاسی و ضدجنگ اوشین معرفی کرده که بنابر مقتضیات دههٔ ۶۰ ایران، تحریف شدند.[۵]

شایعهٔ روسپی‌بودن اوشین
اعمال برخی سانسورها در دیالوگ بازیگران سریال سال‌های دور از خانه باعث شکل‌گیری شایعاتی دربارهٔ روسپی‌بودن اوشین در نسخهٔ اصلی شد. اما مریم شیرزاد، دوبلور نقش اول این سریال، پس از تأیید وجود برخی تغییرها از جمله عوض‌شدن نام برخی مکان‌ها در طی دوبله (جهت سازگارتر شدن با فرهنگ ایران) افزود آدم‌ها و احساسات‌شان تغییری نکردند و خط اصلی و بافت کلیِ سریال، دست‌نخوده باقی ماند.