ویدیو ۳۶۰ درجه از کتابخانه سلطنتی کاخ نیاوران I Royal Library of Niavaran Palace

کتابخانه اختصاصی نیاوران در حدود سال 1355ه.ش در قسمت شمال شرقی مجموعه نیاوران در محیطی نسبتاً دنج و همجوار با محل سکونت خاندان پهلوی در دو طبقه و یک زیرزمین با زیربنای تقریبی 770 مترمربع احداث شد و به عنوان کتابخانه اختصاصی فرح پهلوی مورد استفاده قرار گرفت. طراحی سازه و ساخت کتابخانه توسط مهندس عبدالعزیز فرمانفرماییان که از بنیانگذاران نظام مهندسی جدید در ایران بود انجام گرفت و پس از اتمام سازه، دکوراسیون داخلی بنا، به طراح و هنرمند آمریکایی چارلز سویگنی (Charles sevigny) از طراحان مطرح آن زمان سپرده شد. سویگنی در طراحی داخلی کتابخانه با تلفیقی از فضا و پلان ایرانی (به فرم چهار ایوانی) و الهام از صفحات آینه گون (آینه هایی با تنالیته های تیره) و انعکاس نور در این بخش ها، ترکیبی هوشمندانه از شیشه، آینه و برنز ایجاد نموده که نشان دهنده ویژگی های متمایزی از دکوراسیون داخلی کتابخانه می باشد.
از عناصر شاخص تزئینی – کاربردی کتابخانه ترکیب حجمی بزرگی شامل 4356 استوانه شفاف است که روشنایی سقف کتابخانه را توسط انعکاس 120 لامپ فلورسنتی که در پشت آن تعبیه شده تأمین می نماید.

آثار حجمی و تابلوهای نقاشی از هنرمندان ایرانی و خارجی از جمله پرویز تناولی، مسعود عربشاهی، بهمن محصص، منوچهر یکتایی، محمد مدبر، سزار بالداچینی، دیه گو جاکومتی، آرنولدو پومودورو و پیرآرماندو فرناندز (آرمان) فضای داخلی را مزین نموده است.

مجموعه کتب چاپی موجود در کتابخانه اختصاصی بالغ بر 23000 جلد و حدود 16000 عنوان است که مشتمل بر آثار فارسی: تألیفات فرهنگی، ادبی، اجتماعی، گزارش و آمار و همچنین آثار خارجی شامل: دایره المعارف ها، دوره های تخصصی هنر، باستان شناسی و منابع تمدن و هنر ملل می باشد. در این میان سه رشته کتاب های مربوط به تاریخ ایران، ادبیات فرانسه و هنر نقاشی از غنای بیشتری برخوردار است. چاپ های اول بسیاری از سفرنامه های بنام و معتبر خارجیان به آسیا و ایران در این کتابخانه موجود است. مجموعه نسبتاً کامل انتشارات دانشگاه تهران و بنیاد فرهنگ ایران با صحافی به رنگ آبی سلطنتی، آثار بسیار معتبر از نقاشان معروف دنیا به ویژه نقاشان قرن بیستم میلادی با چاپ، کاغذ و صحافی نفیس در میان مجموعه به چشم می خورد. وجود مجموعه های کاملی از آثار تعدادی از نویسندگان فرانسوی قرن 18 و 19 میلادی که در زمان حیات خود آنها به چاپ رسیده، بر ارزش های مجموعه افزوده است.
یکی از ویژگی های منحصر بفرد این کتابخانه که سبب تمایز آن از سایر کتابخانه ها شده است و آن را مبدل به فضای موزه ای نموده است، وجود کتب اهدایی از سران کشورها و نویسندگان نامی است. از جمله این افراد می توان به پروین اعتصامی، علی نقی وزیری، منوچهر آتشی، جان اف کندی، والت دیزنی، جواهر لعل نهرو، رولف بنی، رومن گیرشمن و امضاء بسیاری از افراد سرشناس دیگر اشاره کرد.