ERDEK KYZIKOS DÖNEMİN MUHTEŞEM ŞEHRİ - ANTİK ŞEHİRLER (with Eng Sub)

Kyzikos, Kapıdağ eteklerinde Bandırma- Erdek karayolunun geçtiği yerde kurulmuştur. Yöre tarihi, Kurt Bittel tarafından yapılan araştırmalar sonucunda Neolitik MÖ 6 bin’ler ve Kalkolitik MÖ 5. Bin’lere kadar inmektedir.
Mysia’daki Olympos Dağı (Uludağ) yamaçlarında yerleşmiş olan, daha sonra Aisepos Ovası’na inen veya Thessalia’dan bu yöreye, günümüz adlarıyla Gönen- Kocaçay ile Mustafa Kemal Paşa Çayı arasına yerleşmiş olan Dolionlar, Kyzikos’da yaşayan en eski kavimdir. Bu nedenle bu bölge aynı zamanda Dolionia veya Dolionis diye adlandırılır.
Grek mitolojisinde Kolkhis’te yani Gürcistan’da var olan altın postu almak için, Yunanistan’dan yola çıkan Argonotlar yolda Dolionia Kyzikos’a uğrarlar. Kral Kyzikos Argonlar’ı iyi karşılar. Onları yedirir, içirir ve yanlarına bol kumanya vererek uğurlar. Yola çıkan Argontlar o gece fırtınaya yakalanırlar ve karaya çıkarlar. Gece karanlığında tekrar Dolonia topraklarına çıktıklarını fark etmeyen Argonotlar, Kral Kyzikos’u ve yanındakileri düşman zannederek çarpışırlar. Ancak bu çarpışmada Kral Kyzikos ölür ve Kyzikos’un ölümüyle şehir Kyzikos adını alır.
Kyzikos’un ölümünden sonra Tirhenialı Pelesgoslar Kyzikos’u işgal ederler. Daha sonra MÖ 1200’lerde Ege ve Balkanlar’dan Anadolu’ya göç eden kavimlerle tanıştılar.
Bir süre İonia şehirlerinin en önemlilerinden biri olan Söke Balat Köyü’ndeki Miletos’un kolonisi olarak varlığını sürdüren Kyzikos, bağlı bulunduğu zengin Lydia Devleti’nin MÖ 546 tarihinde Kyros tarafından yıkılmasıyla birlikte Pers egemenliğine geçmiştir.
MÖ 364 yılında bağımsızlığını kazanmış olan Kyzikos MÖ 334 yılında Büyük İskender’in Persler’ i yenmesiyle Makedonyalılar’ın egemenliğine geçmiştir.
MÖ 3. y.y.’da Marmara Denizi’nde ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle büyük önem kazanmış, MÖ 2. y.y.’da Bergama ile de iyi ilişkiler içine girmiş, bir bilim ve kültür merkezi haline gelmiştir. Bergama’nın Romalılar’ın eline geçmesiyle Kyzikos da Romalılar’ın egemenliği altına girmiş.
Konstantin MS 324 yılında Byzantion’u yani bugünkü İstanbul’u Roma İmparatorluğu’nun başkenti yapınca, Kyzikos önce donuklaştı sonra yavaş yavaş söndü. Kuvvetli surlarla çevrilen Byzantion, kuzeyden gelecek bazı tehlikeleri önlemekteydi. Fakat buna karşılık başka yönlerden gelen akınlar daima Kyzikos’dan geçti ve yıkılmasını çabuklaştırdı.
MS 7. ve 8. y.y.’larda Kyzikos artık idari veya askeri bölüm merkezi değildi. Vilayet darphanelerinin çoğu gibi darphanesi terk edilmiş, berzahtaki geçidi dolmuş, surlarının ve binalarının bir kısmı yıkılmış bulunan güzel Kyzikos bundan sonra Konstantinopolis üzerinden yapılan bütün akınlara açık kaldı. Birbirini kovalayan deprem ve istilalar Kyzikos’u oturulacak halden çıkardı.
Temizleme ve bakım isteyen limanların dolması dolayısıyla mükemmel bir tabii limanı olan yakınındaki Arteke bugünkü Erdek şehri, gemicilik ve liman faaliyetleri bakımından yavaş yavaş Kyzikos’un yerini aldı. Ancak o da deprem ve akınlarından hayli zarar gördüğü için bölgede bir varlık gösterememiştir. Gerek İstanbul’u zaptetmek için gelen Araplar, gerekse depremler yüzünden zarar gören Kyzikos 23 Eylül 1063’de olan korkunç deprem neticesinde baştanbaşa yıkıldı. Sağ kalanlar ise şehri terk etmeye başladılar.
Kapıdağ Yarımadası’nı, anakaraya bağlayan berzah, ilk çağda dolmadan önce bu kent, üç limanı, Hadrian Tapınağı ve amfitiyatrosu ile ünlü bir ticaret şehri, şarap, zeytinyağı, buğday, mermer, parfümerisi ile ünlü bir koloniydi. Üç büyük deprem, berzahtaki limanın dolması ve bataklığın sıtma yaratması, halkının bu günkü Erdek’e göç etmesine yol açtı. Depremler Efes görkemindeki bu kentin bilinmezliğe terk edilmesine sebep oldu.

Propontis’te önemli bir stratejik konuma sahip Arktonessos’un anakaraya bağlandığı kıstağın hemen kuzeyinde yer alan Kyzikos, bugün “Belkıs” ve “Balkız” olarak da anılmaktadır. İzlenilen kalıntılara göre kentin yerleşim alanı kuzeyde Dindymos Dağı (Ayı Dağı), Hamamlı ve Belkıs (Yeniköy) köyleri; batıda Erdek körfezi ve Düzler Köyü, güneyde Erdek-Edincik-Bandırma karayolu; doğuda Aşağı Yapıcı Köyü ve Bandırma körfeziyle çevrelenmiştir.

Kyzikos Kenti’nde ise şimdiye kadar tespit edilmiş dört tane tapınak vardır. Bunlardan en büyüğü ve en önemlisi Hadrian Tapınağı’dır. Kyzikos Antik Kenti’nin batısında konumlanan Hadrian Tapınağı, günümüzde Bandırma -Erdek karayolunun Düzler Mevkii’nde, karayolundan yaklaşık 300 m içeride yer almaktadır.
Tapınağın yapımına daha önce Zeus adına başlanmış, ancak bitirilememiştir. MS 123 yılındaki depremden sonra İmparator Hadrian’ın kenti ziyaretinin ardından yapımına tekrar başlanır.
Tapınağın mimarı Aristainetos’tur. Hadrian Tapınağı 8x15 veya 8x16 sütunlu ve dipteral planlı olduğu söylenebilir. Tapınağın uzun kenarı 116 m, kısa kenarı 70 m’dir. Devasa boyuttaki tapınağın 2,5 m yüksekliğindeki sütun başlığı ile bu görkemli tapınak Antik dönemde dünyanın sekizinci harikası olarak adlandırılıyordu.

Music I Use: https://www.bensound.com/free-music-f...
License code: DP0AOKTLCYVFV7WX