Con Tấm con Cám Minh Cảnh, Út Bạch Lan, Túy Phượng

Con Tấm con Cám Minh Cảnh, Út Bạch Lan, Túy Phượng
xem thêm tại https://goo.gl/S95Mdx
Câu chuyện cổ tích nhân gian “Con Tấm Con Cám” từng được đưa lên sân khấu từ thời thập niên 1930, và rất được khán giả thời ấy ưa thích.

Không gánh nầy thì gánh khác, tuồng Tấm Cám liên tục năm nào cũng có hát. Do đó mà câu chuyện đã ăn sâu vào lòng con người ta, khiến cho ai cũng muốn đi coi nếu như thấy đăng bảng.
Ở hiền gặp lành...

Thế hệ người kể lẫn thế hệ được nghe cứ vẫn tin, và càng tin thì tuồng cải lương mới có người coi. Chưa từng nghe một khán giả nào nói rằng tuồng Tấm Cám là câu chuyện không có thật.

Người ta không biết câu chuyện cổ tích nhân gian Con Tấm Con Cám có từ bao giờ, bởi
ai ai cũng chỉ nghe kể lại thôi, hoặc là đi coi cải lương rồi hình dung ra chuyện của ngày xưa ấy.

Và sau đây tôi xin nói tiếp về diễn tiến câu chuyện cổ tích ấy. Cám về đến nhà, nàng đâu có biết lưỡi hái của tử thần đang chờ đón. Bà mẹ ghẻ giả vờ khóc lóc nói rằng cha nàng bệnh nặng, bệnh giập xương, nếu cựa mình thi nghe kêu răn rắc (do để bánh tráng nướng dưới lưng). Đồng thời bà dì ghẻ này cũng nói rằng cha nàng thèm ăn cau tươi (bởi thời ấy ai cũng ăn trầu). Tin lời Cám vội vã trèo lên cây cau hái cau tươi, thì ở dưới gốc cây hai mẹ con nàng Tấm dùng cây sào thọc cho Cám rơi xuống đất chết (cũng có người kể là chặt cây ngã).

Sau đó thì kiệu hoa từ kinh thành đến rước Cám, vì Cám không còn nên Tấm thay thế lên kiệu hoa về hoàng cung làm vợ thái tử. Lại thêm một vô lý nữa, bởi thái tử đã gặp mặt Cám rồi khi thử giày, thế mà nàng Tấm thay thế vào lại chẳng biết, để cho nàng ta tiếp tục tung hoành.

Thời giữa thập niên 1950, tờ báo Sài Gòn Mới mỗi ngày tặng tranh chim cò, tranh vẽ chuyện cổ tích nhân gian. Mỗi ngày mua một tờ báo thì được tặng một bức tranh, trong số có tranh câu chuyện Tấm Cám qua nét vẽ của nhà danh họa Lê Trung. Nàng Cám thì hình ảnh đẹp tuyệt trần trông rất dễ thương, còn nàng Tấm thì mặt mày vừa xấu vừa hung ác, đánh đá. Có người coi tranh nói rằng: Tấm và Cám khác xa như vầy, mà thái tử bộ không thấy đường hay sao mà đem kiệu rước về cung. Không lẽ Triều Đình và hoàng tử lại để người dân đánh tráo gạt gẫm một cách dễ dàng?

Trên đây là những gì mà tôi nghe thiên hạ bàn tán khi đi coi tuồng Tấm Cám. Mẹ con Tấm giết Cám chỉ tiêu diệt được thân xác nàng, còn linh hồn thì vẫn sống, vẫn tồn tại. Cám hóa kiếp thành con chim hoành hoạch (sách vở gọi là chim hoàng anh). Mỗi ngày chim bay đến cạnh bên thái tử, và thái tử lại quyến luyến chim hoàng anh, bỏ mặc cho nàng Tấm quạnh hiu. Con chim lại còn kêu tiếng người “giặt áo chồng tao thì giặt cho sạch, phơi thì phơi bằng sào, đừng phơi hàng rào rách áo chồng tao”.

Lòng ghen tức nổi lên, Tấm lại bắt chim hoàng anh ăn thịt. Và sau đó thì Cám lại biến thành cây măng tre (có người kể là cây xoan). Lòng ghen của Tấm không phải là cái ghen của tình yêu bị thương tổn, mà của lòng ích kỷ độc ác. Cái ghen ấy mới tàn nhẫn kinh khủng. Giết Cám một lần vẫn chưa thỏa cơn ghen, khi Cám hóa thành chim vẫn bị giết. Cơn ghen sôi sục trong lòng Tấm như nỗi ám ảnh không nguôi, con người như Tấm đến chết vẫn không thay đổi.

Thái tử hằng ngày chăm sóc cây măng tre, và Tấm lại chặt cây măng ăn luôn. Và cuối cùng thì này Cám lại ẩn mình trong trái thị chín. Một là lão ăn mày đi ngang bỗng nói: “Trái thị rớt bị bà già”. Tức thì trái thị từ trên cây rớt ngay vào cái bị của bà lão. Các bầu gánh cải lương, gánh bầu tèo hay chế ra thêm cho câu chuyện thêm ly kỳ, nhưng đoạn “trái thị rớt bị bà già” thì gánh hát nào cũng giữ nguyên. Có lẽ lớp này nàng Cám phải hiện thành người để gặp thái tử.

Và bây giờ mời quí vị nghe tiếp dĩa hát Con Tấm Con Cám, với Minh Cảnh vai thái tử, Út Bạch Lan vai nàng Cám, Túy Phượng vai Tấm.