Türkiye’nin Ağaç Deniz'i AYANCIK Sinop - Orta Karadeniz #17

Merhaba.
Bugün, Orta Karadeniz serimizin 17. bölümünde Türkiye’nin Ağaç Denizi ünvanlı Sinop’un Ayancık ilçesindeyiz.
Keyifli seyirler…
Ayancık, Sinop iline 54 km uzaklıkta, 24 bin nüfuslu, yüzölçümü 876 kilometre kare olan bir ilçesidir.
Batı Karadeniz coğrafi bölgesinde yer alan Ayancık; kuzeyde Karadeniz, güneyde Boyabat ve Kastamonu Taşköprü İlçeleri, batıda Türkeli ve doğuda ise Erfelek ilçeleri ile çevrilidir.
İlçe merkezi 202 metre yükseklikteki "Maltepe" ve "Ayantepe" ile deniz arasında Ayancık Çayı Vadisinde, çayın denize döküldüğü yerde, açık denize bakar şekilde kurulmuştur. Liman şehridir ve liman açık denize baktığı için fırtınalara açıktır.
Suni limanların yapılmasıyla balıkçılık da gelişmiştir. Yer şekilleri ve arazi yapısı tarım için uygun olmasa da ilçe ekonomisinde tarımın önemli yeri vardır. Keten sanayisi de son yıllarda önemli aşama kaydetmiştir.
Ayancık Kilisesi ilçedeki tarihi bir merkezdir. İlçenin birkaç kilometre dışında bulunan Akgöl, ilçenin en önemli güzelliklerinden biridir.
Ayancık ve çevresinde yaşayan ilk kavimler Paflogonyalılar, Amazonlar, Akalar ve Dorlardır. İlk çağda Paflogonya Batı Karadeniz bölümünde Bitinya, Pontusya ve Galatya arasında kalan yerdir. Paflogonyalılar bu bölgede bilinen ilk yerli halktır. MÖ 1200 yıllarına kadar Etiler'e bağlı, onların korumaları altında yaşamışlardır.
Ayancık ve çevresi 11. yüzyılın sonlarında ilk kez Danişmentoğullarının egemenliğine girmiştir. Bölge 1204'te Anadolu Selçuklularının, 1259'da Pervaneoğulları Beyliğinin, 1922’de Candaroğlulları Beyliğinin eline geçmiştir. 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon seferine giderken Sinop ve çevresini Osmanlı Devletine bağlamıştır.
İlçeye eski ismini veren İstefan bugünkü Çaylıoğlu köyüdür. Tanzimat Devrine kadar Ayancık ve çevresi Kastamonu'ya bağlı dört kadılıktan birinin yönetimi alanı içinde kalmıştır. Tanzimat ile başlayan, daha sonra devam eden yenileşme hareketleri sırasında Ayancık ve çevresinde ilçe yönetimi kurulması düşünülmüş, İlçe merkezi olarak da Ayandon kabul edilmiştir. Ayancık, Cumhuriyetin ilanına kadar Kastamonu İline bağlı iken, Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan idari düzenlemede Sinop İline bağlı İlçe olmuştur.
Alman ve Belçika sermayeli kereste fabrikasının 1929 yılında işletilmeye başlanması, bölge ekonomisi ve sosyal hayatında dönüm noktası olmuştur. Ayancık bu tarihten sonra sürekli gelişme göstermiştir. Zingal Şirketi'ne ait kereste fabrikasının faaliyette olduğu dönemlerde ilçede orman ile bağlantı için teleferik; orman, fabrika ve liman bağlantısını sağlayan demiryolu hattı yapılmıştır. Ancak 90'lı yıllarda, bugünkü Hakan Ünsal Caddesi'nin altyapı çalışmaları sırasında elden geçirilen yol ile birlikte tamamen ortadan kalkmıştır.
Fabrika Zindan ve Çangal ormanları Tarım Bakanlığı tarafından 10 Şubat 1926 yapılan 50 yıllık sözleşme ile Türkiye Kibrit Tekeli Türk Anonim Şirketi'ne verilmiştir. Bu sözleşme daha sonra kısa adı Zingal Türk Anonim Şirketi'ne devredilmiştir. Bu devir işleminin ardından Ayacık Kereste Fabrikası Belçikalı iş insanı Bay Filipar tarafından kurulmuştur.
Zingal adı Zindan ormanlarının ilk, Çangal ormanlarının ise son hecesinden oluşmaktadır. Kurulduğu yıllarda Avrupa'daki en büyük kereste fabrikalarından biriydi.
10 Şubat 1926 tarihli sözleşmeye uymayıp ormanları aşırı kullanması, kesilen ormanların yerine ağaçlandırma çalışmalarını ihmal etmesi ve günde üç vardiya şeklinde normal üretimin 3 - 4 katı üretim yapacak şekilde çalıştırılmasıyla fabrikanın kapanma süreci başladı. Şirketin yaptığı bu umursuzca kesim Ayancık ormanlarını bozmuş ve azaltmaya başlatmıştır.
Yörenin doğal bitki örtüsünü ormanlar oluşturmaktadır. Bitki örtüsü çok zengin ve yoğun olup, yükselti kuşaklarına göre farklılaşmaktadır. Kıyı kesiminde yayvan yapraklı orman dokusu, makilik ve fundalıklar ile kültür bitkileri yaygındır. Kıyıdan itibaren yükseldikçe iğne yapraklı ağaç ve bitki türleri yoğunluk kazanmaktadır.
Ormanlarda çam, köknar, meşe, gürgen, kayın, dişbudak, karaağaç, ıhlamur, çınar, kestane, kavak çeşitli maki ve çalı türleri yer almaktadır. Özellikle ilçenin güneyindeki Çangal Ormanları biyolojik açıdan çok zengindir. Yeşilin her tonunu bu ormanlarda görmek mümkündür. Bu yüzden "ağaç denizi" olarak nitelendirilir.
Ayancık yöresinde tipik Karadeniz iklimi egemendir. Kışları serin ve yağışlı, yazları kurak ve nemlidir.
İlçe okuma-yazma oranı % 99 dur. İlçede Sinop Üniversitesine bağlı Ayancık Meslek Yüksek Okulu vardır.
Sinop Ayancık’tan bu kadar.
Gelecek bölümde, Sinop’un Türkeli ilçesinde olacağız.
Bizi takip etmeyi unutmayın.