ละครนอก เรื่องแก้วหน้าม้า ตอนถวายลูก - ถอดรูป @งานสัปดาห์วันอนุรักษ์มรดกไทย พุทธศักราช ๒๕๖๗

ละครนอก เรื่องแก้วหน้าม้า ตอนถวายลูก - ถอดรูป @งานสัปดาห์วันอนุรักษ์มรดกไทย พุทธศักราช ๒๕๖๗

ละครนอก เป็นละครที่ม่งเน้นการดำเนินเรื่องด้วยความกระชับและรวดเร็ว
ไม่เคร่งครัดเรื่องการใช้ถ้อยคำ ทั้งบทร้องและบทเจรจา นอกจากนี้ยังมีการแทรก
บทตลกขบขันไว้อีกด้วย แต่เดิมการแสดงละครนอกนิยมใช้ผู้ชายแสดงล้วน ปัจจุบัน
สามารถแสดงได้ทั้งชายและหญิง สำหรับวรรณคดีและวรรณกรรมที่นิยมนำมาจัด
เป็นการแสดงละครนอกนั้น สามารถนำมาจัดแสดงได้ทุกเรื่อง ยกเว้น ๓ เรื่อง คือ
เรื่องรามเกียรติ์ เรื่องอุณรุทและเรื่องอิเหนา

วรรณกรรม เรื่องแก้วหน้าม้า สันนิษฐานว่านิยมนำมาจัดแสดงเป็นละครนอก
ตั้งแต่ครั้งสมัยกรุงศรีอยุธยา ต่อมาในพุทธศักราช ๒๕๐๕ กรมศิลปากรได้
ปรับปรุงบทละครนอก เรื่องแก้วหน้าม้าขึ้นใหม่ โดยได้นำบทพระนิพนธ์
เรื่องแก้วหน้าม้า ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทินกร กรมหลวงภูวเนตร
นรินทรฤทธิ์ มาเป็นหลักในการปรับปรุงบท ด้วยเห็นว่าบทพระนิพนธ์ฉบับนี้
มีสำนวนกลอนที่ไพเราะเหมาะแก่การนำมาจัดแสดงละครมากกว่าสำนวนอื่น ๆ
โดยในครั้งนั้นกรมศิลปากรได้ปรับชื่อตัวพระเอกในเรื่องจาก “พระพินทอง”
มาเป็น “พระปิ่นทอง” และได้ใช้บทฉบับที่ปรับปรุงขึ้นใหม่นี้ออกแสดงมาโดย
ตลอดจนถึงปัจจุบัน การแสดงละครนอก เรื่องแก้วหน้าม้า ตอนถวายลูก - ถอดรูป
มีเนื้อเรื่องย่อการแสดง ดังนี้

พระปิ่นทองพร้อมด้วยพระชายาทั้งสอง คือ นางสร้อยสุวรรณและนางจันทร
เสด็จกลับมาเข้าเฝ้าท้าวมงคลราชและพระมเหสี ณ เมืองมิถิลา และได้กราบทูล
เล่าเรื่องตั้งแต่สำเภาหลงเข้าไปในอ่าวยักษ์จนถึงมีมานพมาช่วยไว้และได้สองธิดา
พญายักษ์เป็นพระชายา ขณะที่ทรงสนทนากันอยู่นั้น นางแก้วหน้าม้าได้อุ้ม
พระกุมารเข้ามาถวายพระปิ่นทอง แล้วทูลว่าตนมีพระโอรสให้ตามพระประสงค์
แล้ว ขอให้ทอดพระเนตรว่าหน้าตาเหมือนใคร ฝ่ายพระชายาทั้งสองครั้นเห็น
นางแก้วหน้าม้า จึงเข้าไปกราบไหว้ด้วยความเคารพเกรงกลัว ด้วยรู้ดีว่าแท้จริงแล้ว
นางแก้วหน้าม้า คือ นางมณี เมื่อพระปิ่นทองทอดพระเนตรเห็นพระกุมารมีหน้า
ตาผิวพรรณละม้ายคล้ายนางมณี อีกทั้งยังเห็นพระธำมรงค์และผ้ากัมพล
ที่ประทานให้นางมณีไว้ จึงทรงเข้าพระทัยว่านางแก้วหน้าม้า ไปลักพระโอรส
ของนางมณีมา ครั้นนางแก้วหน้าม้าเห็นพระปิ่นทองเริ่มแสดงความรักใคร่ยินดี
ต่อพระโอรส จึงแสร้งพูดจายั่วเย้าพระปิ่นทองต่าง ๆ นานา จนพระปิ่นทองละอาย
พระทัยและชวนพระชายาทั้งสองเสด็จกลับตำหนัก

ฝ่ายพระปิ่นทอง เกิดความสงสัยว่าเหตุใดพระชายาทั้งสองจึงเคารพ
เกรงกลัวนางแก้วหน้าม้านัก จึงรับสั่งให้พระชายาทั้งสองเล่าความไปตามจริง
ถ้าหากไม่ทูลตอบจะทรงลงพระอาญา พระชายาทั้งสองจึงทูลว่า “นางแก้วหน้าม้า”
“นางมณี” หรือ “มานพ” นั้น แท้จริงแล้วเป็นคนคนเดียวกันแต่สามารถ
ถอดรูปแปลงร่างได้ ซึ่งนางแก้วหน้าม้าได้สั่งห้ามมิให้ทูลเรื่องนี้แก่พระปิ่นทอง
พระปิ่นทองจึงวางอุบายให้พระชายาทั้งสองไปอ้อนวอนให้นางแก้วหน้าม้าถอดรูป
แล้วพระองค์จะแอบซ่อนคอยทีอยู่ เมื่อนางแก้วหน้าม้าถอดรูปออกกลายเป็น
นางมณีแล้ว พระปิ่นทองจึงหยิบรูปหน้าม้าโยนเข้ากองไฟ แต่รูปหน้าม้าเป็น
ของกายสิทธิ์จึงไม่ไหม้ไฟ นางมณีเห็นดังนั้นจึงตกใจและตรงเข้าไปแย่งคืนมา
พร้อมทั้งตัดพ้อต่อว่าพระปิ่นทอง ฝ่ายพระปิ่นทองทรงอ้อนวอนและขอรับผิด
ทุกประการ แล้วเชิญนางมณีเข้าไปประทับอยู่ด้วยกันเสียในวัง พลางอุ้มพระโอรส
เสด็จพระดำเนินออก ฝ่ายนางมณีจึงตรงเข้าไปเหนี่ยวรั้งแล้วติดตามกันออกไป

บทการแสดงในวันนี้ เป็นบทเดิมที่กรมศิลปากรปรับปรุงใหม่ เมื่อ
พุทธศักราช ๒๕๐๕ โดย นายเสรี หวังในธรรม ศิลปินแห่งชาติ นายประเวช กุมุท
ศิลปินแห่งชาติ นางพนิดา สิทธิวรรณและนายปัญญา นิตยสุวรรณ
บรรจุเพลงโดย นายมนตรี ตราโมท ศิลปินแห่งชาติ

ธำมรงค์ บุญราช จัดทำคำบรรยาย

------------------------------------

กำกับการแสดงโดย นายหัสดินทร์ ปานประสิทธิ์
หัวหน้าวงดนตรีไทย นายวรศิลป์ สังจุ้ย

อำนวยการฝึกซ้อมการแสดง
นายพงษ์พิศ จารุจินดา นางสาววันทนีย์ ม่วงบุญ
นายปกรณ์ พรพิสุทธิ์ นายสมชาย อยู่เกิด
นายศิริพงษ์ ทวีทรัพย์

อำนวยการฝึกซ้อมการบรรเลง - ขับร้อง
นายสมชาย ทับพร ศิลปินแห่งชาติ นายปี๊บ คงลายทอง ศิลปินแห่งชาติ
นายบุญช่วย แสงอนันต์ นายเสรี สินธุชัยภาคเสรี
นายอุทัย ปานประยูร นายไชยยะ ทางมีศรี

พิธีกร นายธำมรงค์ บุญราช
ออกแบบฉาก นายฉลาด เมืองจันทร์
เทคนิค แสง สี เสียง กลุ่มโรงละครแห่งชาติ
ควบคุมเครื่องแต่งกาย นางน้ำทิพย์ ศิริมงคล
จัดทำสูจิบัตร กลุ่มวิจัยและพัฒนาการสังคีต สำนักการสังคีต

--------------------------------------

สำนักการสังคีต กรมศิลปากร
ขอเชิญชม

งานสัปดาห์วันอนุรักษ์มรดกไทย พุทธศักราช ๒๕๖๗

วันพุธที่ ๓ เมษายน ๒๕๖๗
เวลา ๑๘.๐๐ - ๒๐.๐๐ น.
ณ เวทีกลางแจ้ง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

รายการแสดง
๑. การบรรเลงดนตรีไทย “โหมโรงเพลงเทิด ส.ธ.”
๒. การแสดงละครนอก เรื่องแก้วหน้าม้า ตอนถวายลูก - ถอดรูป

นำแสดงโดย ศิลปินสำนักการสังคีต
กำกับการแสดงโดย หัสดินทร์ ปานประสิทธิ์
อำนวยการแสดงโดย ลสิต อิศรางกูร ณ อยุธยา ผู้อำนวยการสำนักการสังคีต

ชมฟรี
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม (วันและเวลาราชการ) โทร. ๐ ๒๒๒๔ ๑๓๔๒ และ ๐ ๒๒๒๑ ๐๑๗๑

------------------------------------------------------------------------------
หากท่านชื่นชอบคลิปไหนและอยากให้กำลังใจแอดมิน
สามารถกดปุ่ม 'ขอบคุณ' (Super Thanks) โดยเข้าไปกดตรงจุด 3 จุดใต้คลิปด้านขวาสุดครับ
ขอบพระคุณครับ
Thai Traditional Dance and Drama