SEBASTE SELÇİKLER SİVASLI UŞAK

Sebaste antik kenti, Uşak İline 32 km, Sivaslı İlçesine 2 km. uzaklıktaki Selçikler yerleşim alanı üzerindedir. Köyde tepe mahallesinde bir höyük tespit edilmiştir. Burada önceden yapılmış olan araştırmalarda İ.Ö. 4 bin yıllarına ait buluntulara rastlanmıştır.

Sivaslı çevresinde yapılan kazılar, yörede Kalkolitik Çağdan (MÖ.5500-3500) itibaren bir yerleşim olduğunu ortaya koymuştur. Hititler, Luviler, Lydialılar ve Frigyalılar buraya yerleşmişlerdir.

Sivaslı ile Selçikler arası antik "Sebaste" şehrinin kalıntısı ile doludur. Yani her iki iskan yeri de "Sebaste ören yeri" üzerine kuruludur. Burası eski çağda Phrygia bölgesinin "Phrygia Pacatiana" denilen batı tarafı ile Lydia'nın doğu tarafını içine alır.

"Sebaste" Roma çağında Phrygia'nın 12 önemli şehrinden birisidir. Uşaktan 35 km. güneyde Bulkaz dağı eteğinde Senaros çayının (Banaz çayı) suladığı ovadadır. Daha sonraları piskoposluk merkezi olmuştur.

1966-1978 yıllarında Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Prof. Dr. Nezih Fıratlı yönetiminde yapılan kazılar sonucu, Sebaste Piskoposluğu'na ait iki kilise, bir kısmı kilise inşaatı altında kalmış Roma Hamamı kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.
Kilise VI. yüzyıla tarihlendirilmiştir. Makedonya Rönasansı (Orta Bizans) döneminde X. yüzyılda onarılmış ve üzeri kubbe ile örtülmüştür. Bu dönemde ikonastasis yapılmıştır. Kiliselerin çoğu bölümleri çıkarılmıştır. Ayrıca; mezarlar da bulunmuştur. Kiliseler, mezar ve kalıntıların çevresi duvarla çevrilmiştir. Büyük kilise kazısı sırasında ele geçen bir Bizans sikkesi kilisenin terk ediliş tarihini vermesi açısından önemlidir. Aynı tabakada bulunan Selçuk kandili ve sikkesi de kiliselerin daha sonra bir süre Selçuklular tarafından da kullanıldığını kanıtlamaktadır.

Köyün güney tarafına düşen Çingil Çayırının etrafındaki alan nekropol sahası olarak tespit edilmiş burada üç ayrı tümülüse rastlanmıştır. Bunlardan ikisi mezarlığın yanında, diğeri de Yıldıztepe Mahallesinin bulunduğu yerdir. Bu Tümülüslerde yapılan kazı, sondaj ve araştırmalarda İlk Tunç ve Kalkolatik dönemlere ait buluntular elde edilmiştir. Bu tümülüslerin daha önce açılarak tahrip edildiği bilinmektedir.

Prof. Dr. Nezih Fıratlı'nın çalışmaları ışığında arkeolojik bir tahlil yapılacak olursa:

Sebaste Augustus zamanında Anadolu'nun Romanizasyonu için kurulan şehirlerden biri olup meşhur "Kıral Yolu" üzerindeki Acmonia'dan (Banaz yanındaki Ahat köy) Menderes vadisindeki Enumeia'ya giden yol üzerinde yarı yoldadır. Şehir bir kaç eski Anadolu iskân yerini içine alır, imperator Augustus burasını Apollon kehanet ocağının tavsiyesine uyarak M.Ö. 20 yılında kurmuştur.

Yarı otonom ve imparatorluk çağı sikkeleri Augustus'dan imparator Gordianus III zamanına ve daha sonralarına kadar basılmıştır, üzerlerinde ön yüzde Dionyzos başı, Men, genç Herakles, arka yüzde Zeus, Kybele, Gorgonu öldüren Perseus, dört nala giden at üzerinde imparator Caracalla ve Nehir ilahı (Banaz çayı, Senarosun personifikasyonu) tasvirleri görülür. Sebaste ayrıca Temenothyrae (Uşak) ile de müşterek sikke basmıştır. Kitabelerinde 'polis', 'strategos', 'agaronomos', sözcükleri geçer, yani bütün medeni müesseseleri mevcut olan önemli bir şehirdir. Selçiklerde bulunan kitabeler muhtelif zamanlarda yayınlanmışlardır. Selçikler köyünün üzerinde kurulu olduğu höyüğün de gösterdiğine, yukarda da zikredildiğine göre burada eski Anadolu yerleşmesi vardır ve çevre devamlı olarak iskân görmüştür.
Tümülüslerde Lydia keramiği bulunmuştur. Roma çağına ait kalıntılar ören yerinin her yanını kaplamaktadır. Ören yerinin Erken Bizans çağındaki önemini kiliselerin ilk safhalarına ait planları da gösterir. Bizans çağı Sebaste'sinin orta Bizans çağında büyük gelişme gösterdiğini kiliselerin bu çağda büyük çapta tamir görmeleri gösterdiği gibi bu çağa ait buluntuların bolluğu da göstermektedir. Selçiklerde bulunan bir Zeus adak heykeli İstanbul Müzesine gelmiştir.

Selçikler ve çevresi Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başkanlığı'nın 21.1.1983 tarih ve A- 4049 sayılı kararı ile I. Derece Arkeolojik Sit olarak tescil edilmiştir.

Selçikler ve çevresinden çıkarılan arkeolojik eserler günümüzde Uşak, Afyon ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde saklanmakta/sergilenmektedir.