KHTN 6 (Sinh học) - Phân loại thế giới sống - Hệ thống phân loại sinh vật - AI video - PNCaudio

Các bạn có bao giờ tự hỏi, tại sao thế giới xung quanh chúng ta lại có vô vàn loài sinh vật khác nhau không? Từ một chú kiến bé xíu đến một con voi khổng lồ, từ một bông hoa dại ven đường đến cây đại thụ cao chót vót... Làm sao chúng ta có thể gọi tên, nhận biết và hiểu về chúng? Ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau giải đáp bí ẩn đó qua bài học: Phân loại thế giới sống!
Các bạn thử tưởng tượng, nếu chúng ta không phân loại sách, mọi thứ sẽ trở nên hỗn độn. Để tìm một cuốn sách yêu thích, chúng ta sẽ phải lục tung cả thư viện. Thế giới tự nhiên cũng vậy! Có hàng triệu, thậm chí hàng tỉ loài sinh vật, nếu không phân loại, chúng ta sẽ không thể nghiên cứu, gọi tên hay hiểu về mối quan hệ của chúng.
Việc phân loại giúp chúng ta:
Dễ dàng gọi tên và nhận biết: Giúp các nhà khoa học trên toàn thế giới có chung một hệ thống để gọi tên các loài.
Sắp xếp một cách có hệ thống: Giúp việc nghiên cứu trở nên dễ dàng hơn.
Hiểu được mối quan hệ tiến hóa: Cho chúng ta thấy loài nào có họ hàng gần với loài nào, giúp tái hiện lại câu chuyện tiến hóa của sự sống trên Trái Đất.
Để đơn giản hóa, các nhà khoa học đã chia thế giới sống thành 5 "giới" lớn, giống như 5 ngôi nhà khổng lồ vậy. Mỗi ngôi nhà chứa một nhóm sinh vật có đặc điểm chung.
Giới Khởi sinh: Ngôi nhà của những cư dân bé nhỏ và đơn giản nhất - vi khuẩn! Chúng ta có thể tìm thấy chúng ở mọi nơi: trong đất, nước, không khí, và thậm chí là trên cơ thể chúng ta.
Giới Nguyên sinh: Đây là "ngôi nhà thập cẩm", nơi chứa những sinh vật đơn bào hoặc đa bào đơn giản như tảo, trùng roi, trùng biến hình... Các bạn biết tảo không? Đó chính là sinh vật thuộc giới này đấy!
Giới Nấm: Ngôi nhà của nấm, nấm mốc và nấm men. Chúng không phải là thực vật hay động vật. Nấm có một cách sống đặc biệt, chúng phân giải các chất hữu cơ để lấy dinh dưỡng.
Giới Thực vật: Chắc chắn ai cũng biết ngôi nhà này rồi! Đó là nơi của cây xanh, hoa lá, cỏ cây... những sinh vật có khả năng quang hợp để tự tổng hợp thức ăn.
Giới Động vật: Ngôi nhà cuối cùng, và cũng là ngôi nhà "sôi động" nhất! Từ loài giun dẹp, sâu bọ, cá, chim, đến con người, tất cả đều thuộc giới Động vật.
Hệ thống Phân loại Thế giới sống. Hệ thống này giống như một chiếc thang phân cấp, giúp chúng ta sắp xếp mọi sinh vật theo một trật tự nhất định, dựa trên sự tương đồng về đặc điểm và mối quan hệ tiến hóa. Chiếc thang này bao gồm 7 bậc chính, từ nhỏ nhất đến lớn nhất, hay cụ thể hơn là từ cấp độ đặc trưng đến cấp độ tổng quát nhất.
Loài: Đây là bậc phân loại cơ bản nhất. Các sinh vật được xếp vào cùng một loài khi chúng có khả năng giao phối với nhau và sinh ra thế hệ con có khả năng sinh sản. Ví dụ như loài Hổ hay Gấu trắng.
Chi: Là tập hợp của các loài có mối quan hệ gần gũi và có chung một tổ tiên. Ví dụ, loài Hổ, Sư tử và Báo đều thuộc cùng một chi là Panthera.
Họ: Gồm nhiều chi có đặc điểm chung. Chi Panthera thuộc họ Mèo, bao gồm cả các chi mèo nhỏ hơn.
Bộ: Tập hợp của các họ gần nhau. Họ Mèo Felidae và họ Chó Canidae đều thuộc Bộ Ăn thịt.
Lớp: Gồm nhiều bộ. Bộ Ăn thịt Carnivora thuộc Lớp Thú, cùng với các bộ khác như bộ Linh trưởng hay bộ Cá voi.
Ngành: Gồm các lớp có chung một kiểu cấu tạo. Lớp Thú Mammalia cùng các lớp Cá, Bò sát, Chim đều thuộc Ngành Động vật có xương sống.
Giới: Đây là bậc phân loại cao nhất và rộng lớn nhất. Giới Động vật Animalia bao gồm tất cả các ngành động vật trên Trái Đất.
Với hệ thống phân loại này, chúng ta có thể dễ dàng hiểu được vị trí của mỗi loài sinh vật trong thế giới tự nhiên.
Số lượng loài sinh vật trên Trái Đất là một con số khổng lồ, ước tính lên đến hàng chục triệu loài! Và mỗi loài lại có một "quê hương" riêng biệt.
Chúng ta có những sinh vật sống ở môi trường khắc nghiệt như Bắc Cực lạnh giá, với gấu Bắc Cực và hải cẩu.
Cũng có những loài thích nghi với sa mạc nóng bỏng, như cây xương rồng và lạc đà.
Thế giới đại dương sâu thẳm lại là nơi sinh sống của những loài cá kỳ lạ, sứa phát sáng, và rạn san hô rực rỡ.
Và tất nhiên, thế giới rừng rậm là ngôi nhà của vô số loài động vật, thực vật, côn trùng...
Sự đa dạng này không chỉ tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn đảm bảo sự cân bằng của hệ sinh thái.
Vậy làm sao để chúng ta gọi tên một loài sinh vật? Ví dụ, ở Việt Nam mình gọi là "cây lúa", nhưng ở Mỹ họ lại gọi là "rice". Vậy nếu một nhà khoa học người Việt muốn trao đổi thông tin với một nhà khoa học người Mỹ thì sẽ như thế nào?
Tên địa phương: Đây là tên mà người dân ở từng vùng, từng quốc gia sử dụng. Nó dễ nhớ, dễ dùng nhưng lại không thống nhất. Ví dụ, loài cá Vược có thể có nhiều tên gọi khác nhau ở các vùng miền khác nhau.
Tên khoa học: Để giải quyết vấn đề đó, các nhà khoa học đã sử dụng hệ thống gọi tên khoa học, do nhà bác học Thụy Điển Linnaeus đề xuất. Tên khoa học của mỗi loài là duy nhất và được sử dụng trên toàn thế giới. Tên này bao gồm hai phần: Tên chi (viết hoa chữ cái đầu) và tên loài (viết thường). Cả hai đều được in nghiêng. Ví dụ, tên khoa học của con người là Homo sapiens – "Homo" là tên chi và "sapiens" là tên loài.